Η τρέχουσα σύγκρουση στην Ουκρανία έχει εξελιχθεί σε ένα επικίνδυνο πεδίο γεωπολιτικής έντασης, με το ΝΑΤΟ και τη Δύση να υιοθετούν στρατηγικές που φαίνεται να προκαλούν τη Ρωσία, αυξάνοντας τον κίνδυνο κλιμάκωσης, ακόμα και πυρηνικού συμβάντος. Παράλληλα, η σιωπή που έχει επέλθει από τις ελίτ της παγκοσμιοποίησης, μετά την έντονη ρητορική της περιόδου 2019-2022, εγείρει ερωτήματα για το αν πρόκειται για στρατηγική αναδίπλωση ή για προετοιμασία μιας νέας, πιο ύπουλης φάσης.
Η Εξωστρέφεια της Παγκοσμιοποίησης (2019-2022)
Κατά την περίοδο της πανδημίας, οι υποστηρικτές της παγκοσμιοποίησης, όπως το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ (WEF), ο Κλάους Σβαμπ, ο Γιουβάλ Νόα Χαράρι και άλλοι, προώθησαν ανοιχτά το όραμα μιας νέας παγκόσμιας τάξης. Έννοιες όπως η «4η Βιομηχανική Επανάσταση», η ψηφιακή ταυτότητα, ο έλεγχος του άνθρακα και η κατάργηση των μετρητών παρουσιάστηκαν ως αναγκαιότητες. Μέσω ΜΚΟ, κρατικής χρηματοδότησης και ακαδημαϊκής επιρροής, προωθήθηκαν πολιτικές όπως τα DEI (Diversity, Equity, Inclusion) και ESG (Environmental, Social, Governance), συχνά με έντονο κοινωνικό αντίκτυπο.
Η αυτοπεποίθηση των ελίτ κορυφώθηκε, καθώς θεωρούσαν ότι η παγκόσμια αποδοχή των σχεδίων τους ήταν δεδομένη. Ωστόσο, μετά το 2023, η δημόσια ρητορική τους υποχώρησε απότομα. Το «Great Reset» εξαφανίστηκε από τις δημόσιες συζητήσεις, ενώ ηγετικές φυσιογνωμίες όπως ο Larry Fink της BlackRock δήλωσαν ότι «η παγκοσμιοποίηση τελείωσε». Αυτή η σιωπή δεν φαίνεται τυχαία, αλλά μάλλον υποδηλώνει μια στρατηγική αλλαγή τακτικής.
Η Στρατηγική Σιωπή και η Μετάβαση στη Γεωπολιτική
Η αντίδραση των πολιτών, η απόρριψη ψηφιακών ταυτοτήτων, η κατάργηση προγραμμάτων DEI και η εκλογική αποδυνάμωση ηγεσιών που συνδέθηκαν με την παγκοσμιοποίηση ανάγκασαν τις ελίτ να αλλάξουν προσέγγιση. Αντί για ανοιχτή προπαγάνδα, φαίνεται να υιοθετούν μια πιο συγκαλυμμένη στρατηγική, με έμφαση σε γεωπολιτικές κρίσεις.
Η Ουκρανία έχει αναδειχθεί σε κεντρικό πεδίο αυτής της στρατηγικής. Οι συνεχείς επιθέσεις σε ρωσικές πυρηνικές υποδομές, όπως οι πρόσφατες επιχειρήσεις εναντίον βάσεων που φιλοξενούν πυρηνικά ικανά βομβαρδιστικά (1η Ιουνίου 2025), υποδηλώνουν μια σκόπιμη προσπάθεια κλιμάκωσης. Οι επιθέσεις αυτές, που πιθανότατα διεξάγονται με υποστήριξη του ΝΑΤΟ, στοχεύουν στη δημιουργία συνθηκών χάους, οι οποίες θα μπορούσαν να οδηγήσουν είτε σε γενικευμένο πόλεμο είτε σε πυρηνικό συμβάν.
Οι Κίνδυνοι της Κλιμάκωσης
Οι ενέργειες αυτές ενέχουν δύο βασικούς κινδύνους:
Αντίποινα της Ρωσίας: Η Μόσχα θα μπορούσε να απαντήσει με μαζικούς βομβαρδισμούς ουκρανικών πόλεων, επιδεικνύοντας την ικανότητά της να προκαλεί καταστροφή από απόσταση.
Πυρηνική Αντίδραση: Εάν η Ρωσία θεωρήσει ότι το ΝΑΤΟ αποσκοπεί στην αποδυνάμωση της πυρηνικής της ικανότητας, ενδέχεται να κλιμακώσει τη σύγκρουση σε πυρηνικό επίπεδο, με καταστροφικές συνέπειες.
Η στρατηγική του ΝΑΤΟ και του Κιέβου φαίνεται να αγνοεί την περιορισμένη ικανότητα της Ευρώπης να διεξάγει έναν παρατεταμένο πόλεμο με τη Ρωσία. Οι ευρωπαϊκές ηγεσίες, αντί να προωθούν διπλωματικές λύσεις, ενθαρρύνουν την Ουκρανία να πιστεύει σε μια πιθανή στρατιωτική παρέμβαση του ΝΑΤΟ, κάτι που αυξάνει τον κίνδυνο γενικευμένης σύγκρουσης.
Πόλεμος ως Εργαλείο Ελέγχου
Η κλιμάκωση στην Ουκρανία φαίνεται να εξυπηρετεί ευρύτερους σκοπούς. Ένας πόλεμος, ή ακόμα και η απειλή του, προσφέρει στις ελίτ τη δυνατότητα να αποσπάσουν την προσοχή των πολιτών από εσωτερικά προβλήματα, όπως οικονομικές κρίσεις ή περιορισμούς ελευθεριών. Σε περιόδους πολέμου, η οικονομική κατάρρευση, η φτώχεια ή η απώλεια δικαιωμάτων μπορούν να δικαιολογηθούν ως αναγκαίες θυσίες για την «ασφάλεια».
Η ψυχολογική εξάντληση των πολιτών αποτελεί το ισχυρότερο όπλο αυτής της στρατηγικής. Ο σύγχρονος πολίτης, κουρασμένος από συνεχείς κρίσεις, τείνει να αποδέχεται παθητικά τις εξελίξεις, αντί να αντιστέκεται. Αυτή η απάθεια επιτρέπει στις ελίτ να προωθούν τα σχέδιά τους χωρίς την ανάγκη δημόσιας νομιμοποίησης.
Συμπέρασμα
Η σιωπή των ελίτ δεν σημαίνει εγκατάλειψη των σχεδίων τους, αλλά μετάβαση σε μια πιο συγκαλυμμένη και επικίνδυνη φάση. Η Ουκρανία λειτουργεί ως πεδίο δοκιμών για την εφαρμογή αυτών των στρατηγικών, με τον κίνδυνο πυρηνικής κλιμάκωσης να είναι υπαρκτός. Η διεθνής κοινότητα οφείλει να αναζητήσει διπλωματικές λύσεις και να αποτρέψει την περαιτέρω κλιμάκωση, προτού οι συνέπειες καταστούν μη αναστρέψιμες.