Υπό το πρόσχημα της ηγεσίας ενός μετριοπαθούς σουνιτικού άξονα και της βοήθειας προς τη Δύση ενάντια στο ριζοσπαστικό σιιτικό μπλοκ του Ιράν, η Τουρκία του Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν προωθεί ένα πολύ πιο φιλόδοξο όραμα, την αποκατάσταση της περιφερειακής ηγεμονίας της Τουρκίας, αναφέρει Διεθνές ΜΜΕ, επισημαίνοντας:
Οι τουρκικές φιλοδοξίες απειλή για ΗΠΑ-Δύση
Οι οικονομικοί και διπλωματικοί δεσμοί της Άγκυρας με τη Δύση, συμπεριλαμβανομένης της ένταξής της στο ΝΑΤΟ, είναι τακτικά εργαλεία για την επίτευξη περιφερειακής ηγεμονίας και όχι γνήσιες δεσμεύσεις σε κοινά συμφέροντα με τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ο απώτερος στόχος της Τουρκίας είναι να ανακτήσει την επιρροή που κάποτε απολάμβανε η Οθωμανική Αυτοκρατορία, η οποία κυβέρνησε τεράστιες εκτάσεις της Ασίας, της Ευρώπης και της Αφρικής για πάνω από έξι αιώνες.
Συνεπώς, αυτές οι φιλοδοξίες απειλούν τα συμφέροντα των ΗΠΑ, της Δύσης και του Ισραήλ.
Ο Νέος Ισλαμικός Άξονας
Η στενή σχέση μεταξύ της Τουρκίας και του νέου Προέδρου της Συρίας, Αχμέτ αλ-Σάρα, σηματοδοτεί μια επικίνδυνη αναδιάταξη.
Παρά τις ελπίδες της Δύσης ότι η κατάρρευση του άξονα υπό την ηγεσία του Ιράν στη Συρία θα σταθεροποιούσε την περιοχή, ο «άξονας Ερντογάν-Σάρα» κινδυνεύει να αντικαταστήσει ένα ριζοσπαστικό μπλοκ με ένα άλλο.
Αναλυτές όπως ο Δρ. Hay Eytan Cohen Yanarocak προειδοποιούν ότι η Τουρκία είναι πλέον ο de facto μεσολαβητής ισχύος στη Συρία, κατευθύνοντας τα γεγονότα μέσω των αντιπροσώπων της.
Οι «κοινές επιχειρησιακές διοικήσεις» υπό την ηγεσία της Τουρκίας φέρονται πλέον να συντονίζουν τις δραστηριότητες σε όλη τη Συρία, την Ιορδανία, το Ιράκ και τον Λίβανο.
Ενώ αυτό μπορεί να αποδυναμώσει το αποτύπωμα του Ιράν, ενδυναμώνει τις ισλαμιστικές φιλοδοξίες της Άγκυρας αντί να προωθεί την οικοδόμηση της ειρήνης στη Συρία.
Το Ισραήλ και η Συρία παραδέχονται πλέον δημόσια ότι προωθούν μια ειρηνευτική συμφωνία υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Πολιτειών.
Ωστόσο, δεδομένης της ισχυρής επιρροής του Ερντογάν στη Συρία, αυτές οι φιλοδοξίες μπορεί να αντιμετωπίσουν δυσκολίες - ή, χειρότερα, να υλοποιηθούν υπό μια αθώα μορφή που αργότερα θα συνεπάγεται βαρύ κόστος.
Τουρκία: "Ο «Διπλός Πράκτορας» του ΝΑΤΟ"
Ακόμα και όταν η Τουρκία επιδιώκει να περιορίσει την ιρανική και ρωσική επιρροή, δεν αποτελεί σύμμαχο ούτε για το Ισραήλ ούτε για τη Δύση.
Σε μια σύνοδο κορυφής του Οργανισμού Ισλαμικής Συνεργασίας (OIC) τον Ιούνιο, ο Ερντογάν υποστήριξε ανοιχτά το Ιράν, μια χώρα που αναγνωρίζεται από τις ΗΠΑ ως Κράτος Χορηγός της Τρομοκρατίας, δηλώνοντας:
«Είμαστε αισιόδοξοι ότι η νίκη θα είναι του Ιράν», ενώ κατηγορεί το Ισραήλ ότι πυροδοτεί την περιοχή. Οι δηλώσεις του αποκαλύπτουν τόσο αλληλεγγύη με τους αντιπάλους που έχουν υποστεί κυρώσεις όσο και αξιώσεις για περιφερειακή ηγεσία στον ισλαμικό κόσμο.
Εν τω μεταξύ, ο Ερντογάν συνεχίζει να συγκαλύπτει τη Χαμάς, χαρακτηρίζοντάς την πρόσφατα ως «κίνημα αντίστασης» και όχι ως τρομοκρατική ομάδα, σε συνέντευξή του στο Fox News.
Ο Τούρκος πρόεδρος κλιμάκωσε σημαντικά τη ρητορική του από την έναρξη του πολέμου στη Γάζα, κατηγορώντας τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου ότι διέπραξε «γενοκτονία» στη Γάζα, «όχι λιγότερο από αυτό που έκανε ο Χίτλερ».
Ηγείται με υπερηφάνεια μαζικών συγκεντρώσεων σε όλη τη χώρα, φτάνοντας μάλιστα στο σημείο να απειλήσει να «εισβάλει» στο Ισραήλ πέρυσι, «όπως ακριβώς μπήκαμε στο Καραμπάχ, όπως ακριβώς μπήκαμε στη Λιβύη».
Οι στενές σχέσεις Χαμάς-Τουρκίας
Πράγματι, η Τουρκία φιλοξενεί ηγέτες της Χαμάς στο έδαφός της εδώ και χρόνια, παρέχοντάς τους οικονομικά δίκτυα σε πείσμα των αμερικανικών κυρώσεων.
Οι δεσμοί της Τουρκίας με τη Χαμάς είναι μακροχρόνιοι και βαθείς - πολιτικά, οικονομικά και επιχειρησιακά.
Η Χαμάς έχει ιδρύσει εταιρείες ακινήτων, επενδυτικά κεφάλαια και ψεύτικες ΜΚΟ στην Τουρκία, μια επιχείρηση της οποίας το μέγεθος έχει μετατρέψει την Τουρκία σε σημαντικό οικονομικό κόμβο της Χαμάς, επιβλέποντας περιουσιακά στοιχεία αξίας άνω του μισού δισεκατομμυρίου δολαρίων.
Μέλη της Χαμάς έχουν επίσης εκπαιδευτεί στην Τουρκία, επιστρέφοντας με κεφάλαια και οδηγίες για να κλιμακώσουν τις επιθέσεις εναντίον του Ισραήλ.
Μεταξύ άλλων, αυτό αποδείχθηκε σε έγγραφα που κατασχέθηκαν από τις Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις στη Λωρίδα της Γάζας, τα οποία εκθέτουν τη «Μονάδα Σκιάς» της Χαμάς - μια μυστική ομάδα που έφυγε από τη Γάζα στο Ιράν μέσω Τουρκίας για καθοδήγηση και χορηγία το 2019.
Η Άγκυρα δικαιολογεί την υποστήριξή της μέσω ευφημισμών που προσπαθούν να διακρίνουν τη Χαμάς ως πολιτική και όχι ως τρομοκρατική οντότητα.
Η Τουρκία δεν είναι πλέον το μικρότερο κακό
Εν τω μεταξύ, η Άγκυρα κατασκευάζει τον μεγαλύτερο στρατό γύρω από τη Μεσόγειο, επεκτείνοντας τις εξαγωγές αμυντικών προϊόντων στα 7,1 δισεκατομμύρια δολάρια το 2024 και αποκτώντας πολεμική εμπειρία στη Συρία, τη Λιβύη και τον Καύκασο.
Αν και δεν διαθέτει αεροσκάφη stealth και οπλοστάσιο βαλλιστικών πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς, η Τουρκία επιδιώκει να καλύψει αυτά τα κενά μέσω αγορών όπλων από τις ΗΠΑ.
Οι απειλές του Ερντογάν ξεπερνούν το Ισραήλ.
Το 2022, απείλησε να εκτοξεύσει βαλλιστικούς πυραύλους στην Ελλάδα.
Η Τουρκία εξακολουθεί να κατέχει παράνομα τη Βόρεια Κύπρο, μια κίνηση που καταδικάζεται έντονα από την Ευρωπαϊκή Ένωση, της οποίας η Κύπρος αποτελεί μέρος.
Κατά τη διάρκεια επίσκεψης στην περιοχή τον Ιούλιο του 2024, ο Ερντογάν δήλωσε την πρόθεσή του να δημιουργήσει εκεί μια στρατιωτική βάση.
Η ελπίδα της Δύσης ότι η Τουρκία θα αντισταθμίσει τον σιιτικό άξονα του Ιράν παρερμηνεύει τις προθέσεις της Άγκυρας.
Όπως αποδεικνύουν οι πρόσφατοι διάλογοι άμυνας Ιράν-Τουρκίας, οι δύο χώρες μοιράζονται αυξανόμενη στρατιωτική και μυστική συνεργασία παρά τις θρησκευτικές διαφορές.
Το 2025, ο υπουργός Άμυνας της Τεχεράνης χαιρέτισε την Τουρκία ως εταίρο στην αντιμετώπιση «των προκλήσεων που αντιμετωπίζει ο ισλαμικός κόσμος».
Οι πυρηνικές φιλοδοξίες της Τουρκίας θα πρέπει να κρατούν τη Δύση σε εγρήγορση
Αν και η Τουρκία δεν διαθέτει ανεξάρτητο πυρηνικό οπλοστάσιο, φιλοξενεί 50 αμερικανικές κεφαλές και τώρα σηματοδοτεί μια πολιτική πυρηνική προσπάθεια που θα μπορούσε να εξελιχθεί στρατιωτικά.
Τον Σεπτέμβριο του 2025, η Άγκυρα ανακοίνωσε σχέδια για την ανάπτυξη εγχώριων αντιδραστήρων και την κατασκευή καταφυγίων σε εθνικό επίπεδο, συμπεριλαμβανομένων πυρηνικών καταφυγίων.
Συστημικός Ισλαμισμός
Υπό τον Ερντογάν, η τουρκική κοινωνία έχει υποστεί συστηματικό ισλαμισμό, ένα αντίθετο από την κοσμική κληρονομιά του Ατατούρκ.
Η κυβέρνηση καλλιεργεί μια συντηρητική σουνιτική εξτρεμιστική ιδεολογία, αντικατοπτρίζοντας το επαναστατικό μοντέλο του Ιράν.
Η Τουρκία επιδιώκει τη δυτική εμπλοκή μέσω του εμπορίου, των αμυντικών προμηθειών, των κοινών στρατιωτικών ασκήσεων με τις Ηνωμένες Πολιτείες και μιας ρητορικής συνεργασίας - όπως φαίνεται στην τελευταία επίσκεψη του Ερντογάν στην Ουάσιγκτον για να συναντήσει τον Πρόεδρο Τραμπ.
Ωστόσο, αυτή η διττή στρατηγική - που εμφανίζεται ως σύμμαχος του ΝΑΤΟ ενώ ενδυναμώνει τους τζιχαντιστές - αντικατοπτρίζει την προηγούμενη μορφή του Ιράν ως σταθεροποιητή έναντι του ISIS.
Αναξιόπιστος σύμμαχος για τις ΗΠΑ
Η δυναμική εξωτερική πολιτική της Τουρκίας, ο ισλαμιστικός προσανατολισμός και η συνεργασία με τις τρομοκρατικές ομάδες που έχουν χαρακτηριστεί από τις ΗΠΑ την έχουν καταστήσει ολοένα και περισσότερο έναν αναξιόπιστο σύμμαχο και μια αναδυόμενη αναθεωρητική δύναμη.
Οι νεοοθωμανικές της φιλοδοξίες θέτουν μια στρατηγική πρόκληση που η Ουάσινγκτον, το ΝΑΤΟ και η Ιερουσαλήμ δεν μπορούν πλέον να αγνοήσουν.
Είναι πλέον αναπόφευκτο να αυξηθούν οι απαιτήσεις προς τον Ερντογάν πριν από οποιαδήποτε περαιτέρω ενίσχυση της τουρκο-δυτικής συμμαχίας - αν όχι να επανεκτιμηθεί εντελώς ο ρόλος της Τουρκίας στην αρχιτεκτονική ασφαλείας της Δύσης.
Η Δύση υποτιμά επί του παρόντος τις φιλοδοξίες της Τουρκίας σε Αιγαίο-ΝΑ Μεσόγειο-Βαλκάνια-Μ.Ανατολή-Καύκασο-Αφρική και επικεντρώνεται σε κοντόφθαλμες κινήσεις, αγνοώντας παράλληλα τις αποσταθεροποιητικές και επιθετικές στρατιωτικές κινήσεις και τους δεσμούς της με ριζοσπαστικές τρομοκρατικές ομάδες.
Η λογική του «μικρότερου κακού» - επιλέγοντας την Τουρκία αντί του Ιράν - έχει τελειώσει.
Είναι ουσιώδες να μετατοπιστεί από την προσαρμογή στην επαγρύπνηση με την Τουρκία, εξετάζοντας τον ρόλο της στη διατήρηση της περιφερειακής σταθερότητας και τη συμμετοχή στην παγκόσμια κατανομή του βάρους της ασφάλειας, καθώς και το καθεστώς της ως νόμιμου δυτικού εταίρου.
Μέχρι να αλλάξει πορεία, η Άγκυρα έχει πλέον καθιερωθεί ως στρατηγικός ανταγωνιστής, παρά ως εταίρος, των διεθνών συμφερόντων ασφαλείας των ΗΠΑ.