Περισσότερο από έναν αιώνα μετά την τραγική βύθιση του Τιτανικού, η λέξη «αβύθιστος» εξακολουθεί να συνοδεύει το όνομά του σαν σκιώδης ειρωνεία της ιστορίας. Το ναυάγιο της 14ης Απριλίου 1912, που στοίχισε τη ζωή σε περισσότερους από 1.500 επιβαίνοντες, έχει περάσει στη συλλογική μνήμη όχι μόνο για το μέγεθος της καταστροφής, αλλά και για τη φράση-κλειδί που φαίνεται να προηγήθηκε: «Ο Τιτανικός ήταν αβύθιστος».
Μια ημέρα μετά την καταστροφή, η New York Times δημοσίευε πρωτοσέλιδα: «Ο διευθυντής της White Star Line επέμενε ότι ο Τιτανικός ήταν αβύθιστος ακόμη και μετά το ναυάγιο». Στην ταινία του Τζέιμς Κάμερον το 1997, η φράση «Ώστε αυτό είναι το πλοίο που λένε ότι είναι αβύθιστο;» ειπώνεται λίγο πριν την επιβίβαση των πρωταγωνιστών. Και στο μυθιστόρημα Every Man for Himself της Μπέριλ Μπέινμπριτζ, ο Τιτανικός αναφέρεται ως το «αβύθιστο πλοίο».
Παρά ταύτα, δεκάδες σύγχρονες πηγές –από τη Wikipedia έως τα Royal Museums Greenwich– επιμένουν ότι ο Τιτανικός δεν περιγραφόταν ως αβύθιστος πριν το παρθενικό του ταξίδι. Μάλιστα, το 1999, ο λέκτορας Ρίτσαρντ Χάουελς του Πανεπιστημίου του Λιντς υποστήριξε: «Ο πληθυσμός στο σύνολό του δεν ήταν πιθανό να θεωρούσε τον Τιτανικό ως ένα μοναδικό, αβύθιστο πλοίο πριν από την αναχώρησή του». Όπως εξήγησε, «όταν όμως έγινε γνωστή η είδηση της καταστροφής, η ιστορία άλλαξε εντελώς – ήταν σαν ο Τιτανικός να είχε από την αρχή θεωρηθεί αβύθιστος από όλους».
Ωστόσο, μια νέα ιστορική πηγή φαίνεται να ανατρέπει αυτό το αφήγημα, σύμφωνα με άρθρο του newsbomb.gr.
Ένα άγνωστο έγγραφο του 1911 περιγράφει ρητά τον Τιτανικό και το σχεδόν πανομοιότυπο αδελφό του πλοίο, τον Ολυμπιον, ως εξής: «...αυτά τα δύο υπέροχα πλοία έχουν σχεδιαστεί για να είναι αβύθιστα».
Ο ιστορικός Τζόσουα Άλεν Μίλφορντ, ειδικός στην ιστορία του Τιτανικού, υποστηρίζει ότι η άποψη περί «αβύθιστου πλοίου» δεν ήταν επινόηση της μεταγενέστερης μυθολογίας, αλλά διαδεδομένη αντίληψη της εποχής. Όπως σημειώνει, μετά τη σύγκρουση του Ολυμπιον με το HMS Hawke τον Σεπτέμβριο του 1911, η εντύπωση ότι τα πλοία της White Star Line ήταν πρακτικά άτρωτα είχε ήδη ριζώσει στο κοινό. «Ήταν ένας από τους λόγους που οι προσδοκίες για τον Τιτανικό ήταν τόσο υψηλές», τονίζει.
Η κατασκευάστρια εταιρεία Harland & Wolff, περήφανη για τη ναυπηγική της τεχνογνωσία, είχε χαρακτηρίσει από νωρίς τόσο τον Ολυμπιον όσο και τον Τιτανικό «πρακτικά αβύθιστους». Παρόμοιες αναφορές συναντώνται και στο ειδικό ναυτιλιακό περιοδικό The Shipbuilder, το οποίο χρησιμοποιούσε τον όρο ήδη από το στάδιο της κατασκευής των πλοίων.
Μια ακόμη τεκμηριωμένη πηγή έρχεται από την Irish News και την Belfast Morning News, σε δημοσίευμα του Ιουνίου 1911, όταν ο Τιτανικός καθελκύστηκε. Η εφημερίδα περιγράφει λεπτομερώς τα στεγανά διαμερίσματα και τις υδατοστεγείς πόρτες του πλοίου, καταλήγοντας ότι είναι «πρακτικά αβύθιστο».
Ακόμη και ο ίδιος ο καπετάνιος του Τιτανικού, Έντουαρντ Σμιθ, είχε ενισχύσει αυτό το αφήγημα. Το 1907 είχε δηλώσει: «Δεν μπορώ να φανταστώ καμία κατάσταση που θα μπορούσε να προκαλέσει το ναυάγιο ενός πλοίου. Δεν μπορώ να συλλάβω καμία καταστροφική καταστροφή... η σύγχρονη ναυπηγική έχει ξεπεράσει αυτό το στάδιο».
Τα παραπάνω αποκαλύπτουν μια πολύ διαφορετική εικόνα από εκείνη που έχει επικρατήσει τις τελευταίες δεκαετίες. Ο Τιτανικός, αν και δεν διαφημίστηκε με φανφάρες ως «το αβύθιστο πλοίο», φαίνεται πως είχε ήδη καθιερωθεί στη συνείδηση του κοινού και των ειδικών ως ένα τεχνολογικό θαύμα — και ως σύμβολο μιας νέας εποχής «πρακτικής αθανασίας» στη θάλασσα.
Η φράση «αβύθιστος», λοιπόν, ίσως να μην ήταν μύθος. Ίσως να ήταν απλώς... πρόωρη.
