Συνέντευξη στον Ευάγγελο Δ. Κόκκινο
Συνέντευξη εφ' όλης της ύλης στο ΠΕΝΤΑΠΟΣΤΑΓΜΑ παραχώρησε ο Πρέσβης της Δημοκρατίας της Αρμενίας, κ. Τιγκράν Μκρτσιαν*, μετά την πρόσφατη έξαρση επιθετικότητας του Αζερμπαϊτζάν στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, αλλά και πως οι συνθήκες της ουκρανικής σύγκρουσης αξιοποιούνται από την πλευρά του Μπακού για επίτευξη των στόχων του στο Αρτσάχ.
«Ο στόχος του Αζερμπαϊτζάν είναι η εθνοκάθαρση του αρμενικού πληθυσμού του Ναγκόρνο Καραμπάχ. Το Αζερμπαϊτζάν χρειάζεται το Αρτσάχ χωρίς τους Αρμένιους», είπε χαρακτηριστικά, ενώ για την πλήρη κατανόηση των κινδύνων παρέπεμψε στο σημερινό Ναχιτσεβάν.
«Δυνάμεις φίλα προσκείμενες στο Αζερμπαϊτζάν προσπαθούν, επίσης, να χρησιμοποιήσουν κατά της Αρμενίας τις εχθροπραξίες στην Ουκρανία», τόνισε.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
«Πύρινη» ομιλία Ν. Πασινιάν: «Προφανής σκοπός των Αζέρων η εθνοκάθαρση των Αρμενίων του Ναγκόρνο Καραμπάχ»
Επιπλέον χαρακτήρισε την παρούσα κατάσταση στο Αρτσάχ εκρηκτική, επισημαίνοντας το γεγονός πως το Αζερμπαϊτζάν εκμεταλλεύεται την εστίαση της προσοχή της διεθνούς κοινότητας στην ουκρανική σύγκρουση για την «τελική διευθέτηση» της διένεξης στο Ναγκόρνο Καραμπάχ κατά την άποψή του.
Επιπροσθέτως τόνισε πως η Αρμενία έχει στρατηγικές σχέσεις με τη Ρωσία, αλλά και στενή συνεργασία με τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Είπε ακόμα πως «οι σχέσεις με την Τουρκία πρέπει να εξομαλυνθούν, τα αρμενο-τουρκικά σύνορα πρέπει να ανοίξουν, χωρίς προϋποθέσεις», ενώ για τα τουρκικά μη επανδρωμένα αεροχήματα Bayraktar TB2 που επιχειρούσαν από την πλευρά των Αζέρων στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, είπε πως αποτελούν σύμβολα θανάτου που σκότωσαν εκατοντάδες παιδιά των Αρμενίων.
Τέλος, μιλώντας για τις ελληνο-αρμενικές σχέσεις επεσήμανε πως αυτές έχουν «παραδοσιακά έχουν στέρεες βάσεις» και πως «οι σχέσεις με τον ελληνικό λαό έχουν ιστορία χιλιάδων ετών, είμαστε αδέρφια ενός κοινού πολιτισμού».
«Η Ελλάδα είναι ένα από τα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ με τα οποία η Αρμενία έχει μια προνομιακή στρατιωτική συνεργασία».
Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη:
- Οι εντάσεις στα σύνορα συνεχίζονται αφού οι Αζέροι παραβίασαν τη γραμμή επαφής του Ναγκόρνο Καραμπάχ στο σημείο ευθύνης της ρωσικής ειρηνευτικής αποστολής. Εκτιμάτε πως θα υπάρξει περαιτέρω κλιμάκωση από την πλευρά των Αζέρων και, αν ναι, με ποιο σκοπό;
Ο στόχος του Αζερμπαϊτζάν είναι η εθνοκάθαρση του αρμενικού πληθυσμού του Ναγκόρνο Καραμπάχ. Το Αζερμπαϊτζάν χρειάζεται το Αρτσάχ χωρίς τους Αρμένιους. Αυτό δεν το έκρυψε ποτέ το Αζερμπαϊτζάν. Για να καταλάβετε τους κινδύνους, κοιτάξτε το σημερινό Ναχιτσεβάν. Αρχής γενομένης από το 1920 και μετά, στο Ναχιτσεβάν δεν έμειναν ίχνη από τα δεκάδες χιλιάδες πολιτιστικά μνημεία της Αρμενίας που ήταν εκεί. Είναι δύσκολο να το εκφράσουμε με λόγια, γιατί μιλάμε για αδιανόητο βανδαλισμό. Η αρμενική πολιτιστική κληρονομιά, η οποία είναι παρούσα σε ολόκληρο το αρμενικό υψίπεδο, είναι η απτή απόδειξη της ιστορίας του Αρμενικού λαού, των διαφόρων σταδίων ανάπτυξής του. Η ύπαρξη της αρμενικής πολιτιστικής κληρονομιάς από μόνη της διαψεύδει ρητά και κατηγορηματικά τα περί συζητήσεων του Αζερμπαϊτζάν ότι δήθεν ιστορικά αυτά τα εδάφη δεν είναι αρμενικά. Αυτός είναι και ο λόγος που οι Αζέροι καταστρέφουν και αλλοιώνουν τα αρμενικά πολιτιστικά μνημεία, αγνοώντας ακόμη και τις εκκλήσεις της UNESCO και πολλών διεθνών παραγόντων.
Μπροστά στα μάτια όλων μας το Αζερμπαϊτζάν επιδεινώνει την κατάσταση, χρησιμοποιώντας όλα τα προπαγανδιστικά τεχνάσματά του, κατηγορώντας, όπως πάντα, την αρμενική πλευρά. Για παράδειγμα, οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ρωσία και η Γαλλία καταδικάζουν τη χρήση βίας εκ μέρους του Αζερμπαϊτζάν και το καλούν να αποσύρει τα στρατεύματα του στις αρχικές τους θέσεις, εκεί που ήταν πριν την προέλαση. Το Αζερμπαϊτζάν απαντά ότι δεν έχει επιτεθεί σε κανέναν και ότι δεν υπάρχουν αρχικές θέσεις «στο δικό του έδαφος». Όλος ο κόσμος μιλά για την ανάγκη ειρηνικής διευθέτησης της διένεξης του Ναγκόρνο Καραμπάχ. Το Αζερμπαϊτζάν αντιτίθεται, λέγοντας ότι δεν υπάρχει ως οντότητα το Ναγκόρνο Καραμπάχ και δεν υπάρχει τέτοιου είδους διένεξη. Με άλλα λόγια, ζούμε μια κατάσταση, στην οποία η αντίθετη πλευρά έχει εντελώς διαφορετικές αντιλήψεις για την οφθαλμοφανή πραγματικότητα. Ίσως να μην υπάρχει ως οντότητα το Ναγκόρνο Καραμπάχ εντός του Αζερμπαϊτζάν, αλλά αρκετές περιοχές που αποτελούν μέρος του Ναγκόρνο Καραμπάχ βρίσκονται υπό την κατοχή του.
Σε έναν τέτοιο αρνητισμό προστίθενται οι «προτάσεις των πέντε σημείων» στις οποίες η Αρμενία απάντησε μέσω των Συμπροέδρων. Επειδή, όμως, δεν είναι προς το συμφέρον του Αζερμπαϊτζάν, βρυχάται προς πάσα κατεύθυνση ότι δεν έλαβε απάντηση. Στην πραγματικότητα, η «πρόταση των πέντε σημείων» ξεχωρίζει όχι από όσα γράφονται εκεί, αλλά από όσα δεν περιλαμβάνονται σε αυτήν. Δεν υπάρχει ούτε μία λέξη για το Ναγκόρνο Καραμπάχ, για το καθεστώς του, το οποίο πρέπει να διευθετηθεί ειρηνικά, με τη μεσολάβηση των Συμπροέδρων της Ομάδας Μινσκ του ΟΑΣΕ, υπό την εντολή τους. Έχοντας υπόψη τα συγκεκριμένα, η αρμενική πλευρά έκανε μια ολοκληρωμένη πρόταση. Με το να αρνείται την ύπαρξη του Ναγκόρνο Καραμπάχ, το Αζερμπαϊτζάν κλιμακώνει την κατάσταση.
- Ποια είναι η κατάσταση αυτή τη στιγμή στο Αρτσάχ; Υπάρχει πιθανότητα ανάφλεξης εν μέσω και της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία; Πώς πιστεύετε ότι επηρεάζει η ρωσική εισβολή την περιοχή του Καυκάσου;
Η κατάσταση στο Αρτσάχ τώρα είναι εκρηκτική, καθώς το Αζερμπαϊτζάν, εκμεταλλευόμενο το γεγονός ότι η διεθνής κοινότητα έχει εστιάσει την προσοχή της στην Ουκρανία, προσπαθεί να πετύχει μια «τελική διευθέτηση» της διένεξης του Ναγκόρνο Καραμπάχ κατά την άποψή του. Μετά την τελευταία επίθεση του Αζερμπαϊτζάν κατά του Ναγκόρνο Καραμπάχ ακολούθησαν οι εκκλήσεις των ΗΠΑ, της Γαλλίας, της Ρωσίας και άλλων χωρών, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, ζητώντας τον άμεσο τερματισμό της επίθεσης και την επιστροφή των στρατευμάτων του Αζερμπαϊτζάν στις αρχικές τους θέσεις, εκεί όπου βρίσκονταν στις 23 Μαρτίου.
Το Αζερμπαϊτζάν, που παραβίασε τη δήλωση για την κατάπαυση του πυρός της 9ης Νοεμβρίου του 2020 από τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους, αναφέρεται στην ίδια δήλωση, ερμηνεύει τις διατάξεις της με διαφορετικό τρόπο, δικαιολογώντας τις ενέργειές της, όπως για τρεις δεκαετίες ερμήνευε τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, του 1993, και τα παρουσίασε όπως ήθελε στη διεθνή κοινότητα. Αυτό δεν αποτελεί έκπληξη, δεδομένου ότι πρόκειται για μια χώρα που αναφέρεται στα ίδια ψηφίσματα του ΟΗΕ για να δικαιολογήσει τη χρήση βίας του 2020, η οποία αποτελεί κατάφωρη παραβίαση του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών. Κανένα ψήφισμα του ΟΗΕ δεν έχει δώσει στο Αζερμπαϊτζάν το δικαίωμα να εξαπολύσει πόλεμο και ιδίως με τη συμμετοχή μισθοφόρων και τρομοκρατών, με τη χρήση των απαγορευμένων όπλων, με τη διάπραξη εγκλημάτων πολέμου, δηλαδή παραβιάζοντας κατάφωρα το διεθνές δίκαιο.
Τον Δεκέμβριο του 2021, το Διεθνές Δικαστήριο της Δικαιοσύνης του ΟΗΕ έκανε δεκτούς τους ισχυρισμούς για όλα τα σχεδόν προσωρινά μέτρα της υπόθεσης της Αρμενίας κατά του Αζερμπαϊτζάν, απορρίπτοντας τα περισσότερα από τα μέτρα που απαιτούσε το Αζερμπαϊτζάν. Το δικαστήριο αποφάσισε να υποχρεώσει το Αζερμπαϊτζάν να διασφαλίσει την προστασία και την ασφάλεια των δικαιωμάτων των Αρμενίων αιχμαλώτων πολέμου, να αποτρέψει την υποκίνηση φυλετικού μίσους και διακρίσεων κατά των Αρμενίων από αξιωματούχους και δημόσιους φορείς του Αζερμπαϊτζάν και να αποτρέψει πράξεις βανδαλισμού και βεβήλωσης που πλήττουν την αρμενική πολιτιστική κληρονομιά. Το Αζερμπαϊτζάν παραβιάζει όλα αυτά τα σημεία τόσο πριν όσο και μετά τις δικαστικές αποφάσεις, σε καθημερινή βάση.
Δυνάμεις φίλα προσκείμενες στο Αζερμπαϊτζάν προσπαθούν, επίσης, να χρησιμοποιήσουν κατά της Αρμενίας τις εχθροπραξίες στην Ουκρανία. Για παράδειγμα, ασκείται προπαγάνδα και διαδίδονται ψευδείς και σκανδαλώδεις πληροφορίες όπως ότι, δήθεν, η Αρμενία έστειλε αεροσκάφη SU30 στην Ουκρανία ή ότι οι μισθοφόροι από την Συρία πέρασαν μέσω της Αρμενίας στην Ουκρανία.
Στη συνέχεια οι πληροφορίες αυτές εξαπλώνονται χωρίς καν να ελεγχθούν, ακόμη και από έμπειρους πρώην αξιωματούχους. Αργότερα, όταν έρχονται στο φως αποδείξεις που διαψεύδουν τις πληροφορίες αυτές, κάποιοι διαγράφουν τα σχόλιά τους, ενώ κάποιοι δεν ενδιαφέρονται καν να επανεξετάσουν τις ψευδείς πληροφορίες που διέδωσαν. Το γεγονός αυτό επηρεάζει άμεσα την Αρμενία. Ωστόσο, πρέπει να προσθέσω ότι αυτοί οι ίδιοι άνθρωποι δεν είπαν ούτε μία λέξη το 2020 κατά τη διάρκεια του πολέμου των 44 ημερών, όταν σκοτώθηκαν χιλιάδες Αρμένιοι. Ας μην ξεχνάμε, φυσικά, τις παραδόσεις του Αζερμπαϊτζάν στη «διπλωματία του χαβιαριού», όταν η διαφθορά εξαγόταν στις δυτικές πρωτεύουσες -κάτι που συνεχίζεται ακόμα- καθώς οι Αζέροι, εκμεταλλευόμενοι κάποια κενά στο δημοκρατικό σύστημα, προσπαθούν να μετατρέψουν τους πολιτικούς, τα μέσα ενημέρωσης και άτομα με επιρροή σε υπηρέτες των δικών τους συμφερόντων. Αυτή τη στιγμή βρίσκονται σε εξέλιξη εξωφρενικές δικαστικές υποθέσεις κατά ορισμένων από αυτούς.
- Πρόσφατα, το think tank Carnegie Europe, έγραφε πως "η ενίσχυση της ανθεκτικότητας της Αρμενίας, του Αζερμπαϊτζάν, της Γεωργίας και της Μολδαβίας πρέπει να γίνει άμεση προτεραιότητα", με αφορμή τις εξελίξεις στην Ουκρανία. Πιστεύετε πως αυτό είναι απαραίτητο; Ποιοι είναι οι κίνδυνοι;
Δεν θα ήθελα να κάνω σχόλια για τη Γεωργία και τη Μολδαβία. Ωστόσο, είναι περίεργο ότι η Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν, από οποιονδήποτε σοβαρό ειδικό, μπορούν να θεωρηθούν ισότιμες χώρες ως προς την ενίσχυση της ανθεκτικότητας. Πώς μπορεί μια χώρα που αποτελεί απειλή και μία άλλη που δέχτηκε επίθεση να θεωρούνται από κοινού ως χώρες που υπόκεινται στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας; Κάτι τέτοιο σημαίνει ότι η Αρμενία και το Αρτσάχ μπορεί να είναι ακόμη πιο ευάλωτες απέναντι στο Αζερμπαϊτζάν, το οποίο ξεχωρίζει για την επιθετική του συμπεριφορά. Πρόσφατα, ένας αναλυτής αξιολόγησε με ακρίβεια μια τέτοια προσέγγιση αποκαλώντας την "κοινή τοξική ισορροπία".
- Οι πρώην σοβιετικές δημοκρατίες τείνουν να “δυτικοποιηθούν”. Αργά ή γρήγορα όπως και να έχει θα πρέπει να επιλέξουν αν θα είναι στο πλευρό της Ρωσίας ή σε αυτό των ΗΠΑ. Η Αρμενία σε ποιο πλαίσιο κινείται;
Η Αρμενία έχει στρατηγικές συμμαχικές σχέσεις με τη Ρωσία. Αλλά ταυτόχρονα, έχει στενή συνεργασία με χώρες της ΕΕ και με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η Αρμενία είναι μια από τις πιο δημοκρατικές χώρες στην περιοχή· προχωρά με μια μεγάλη ατζέντα μεταρρυθμίσεων. Ταυτόχρονα, όντας σε μια πολύ εύθραυστη περιοχή από πλευράς ασφάλειας, η Αρμενία προσπαθεί να έχει τις καλύτερες δυνατές σχέσεις με όλες τις φιλικές χώρες. Κοιτάζοντας τον χάρτη, είναι σαφές σε πόσο ασταθή περιοχή βρίσκεται η Αρμενία από γεωπολιτική άποψη.
Η ισορροπία της εξωτερικής πολιτικής - η αντίληψη αυτής της πολιτικής από τους εταίρους - είναι μια ισχυρή εγγύηση ότι οι δημοκρατικοί θεσμοί στην Αρμενία θα γίνουν ακόμα πιο ισχυροί. Όλες οι πρόσφατες δημοσκοπήσεις δείχνουν πόσο επιτυχημένα θεσμοθετείται η δημοκρατία στην Αρμενία, πόσο ώριμη είναι η κοινωνία στη χώρα μας από δημοκρατικής άποψης. Ταυτόχρονα, η κοινωνία, συνειδητοποιώντας τις προκλήσεις ασφάλειας στην περιοχή, συνειδητοποιεί ότι η Αρμενία πρέπει να διατηρήσει μια προσεκτική ισορροπία.
- Πρόσφατα γίνονται προσπάθειες προκειμένου να υπάρξουν δίαυλοι επικοινωνίας του Γερεβάν με την Τουρκία. Υπάρχουν και κάποιοι που διαφωνούν. Πώς πιστεύετε ότι μπορεί να εξελιχθεί αυτή η προσέγγιση και υπό ποιες προϋποθέσεις;
Η Αρμενία είχε την ίδια προσέγγιση για την εξομάλυνση των σχέσεων Αρμενίας-Τουρκίας υπό όλες τις κυβερνήσεις της: οι σχέσεις πρέπει να εξομαλυνθούν, τα αρμενο-τουρκικά σύνορα πρέπει να ανοίξουν, χωρίς προϋποθέσεις. Η Αρμενία δεν έχει κλείσει τα σύνορά της με την Τουρκία, δεν ήταν εκείνη που αρνήθηκε να συνάψει διπλωματικές σχέσεις με την Τουρκία. Οι ειδικοί εκπρόσωποι των δύο χωρών έχουν ήδη συναντηθεί δύο φορές και έχει καταγραφεί αμοιβαία ετοιμότητα για εξομάλυνση των σχέσεων χωρίς προϋποθέσεις. Συναντήθηκαν, επίσης, οι Υπουργοί Εξωτερικών της Δημοκρατίας της Αρμενίας και της Δημοκρατίας της Τουρκίας. Νομίζω ότι η εξομάλυνση των σχέσεων θα συμβάλει στη μείωση των εντάσεων στην περιοχή.
- Στον πόλεμο της Ουκρανίας πρωταγωνιστικό ρόλο έχουν παίξει κατά κοινή ομολογία τα τουρκικά drones που χρησιμοποιήθηκαν και στις μάχες του Αρτσάχ. Πώς κρίνετε αυτή τη νέα μορφή πολεμικών επιχειρήσεων;
Δεν είμαι στρατιωτικός εμπειρογνώμονας και δεν μπορώ να εκτιμήσω το ρόλο των μη επανδρωμένων που ονομάζονται "Bayraktar".
Στο Αρτσάχ τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη συμβολίζουν τον θάνατο. Εκατοντάδες παιδιά Αρμενίων σκοτώθηκαν από τη χρήση τους. Κατά τη διάρκεια του πολέμου οι Αζέροι χρησιμοποίησαν μη επανδρωμένα αεροσκάφη ειδικά για να πλήξουν μέρη όπου υπήρχαν πλήθη Αρμενίων. Με άλλα λόγια, στόχος ήταν να σκοτωθούν όσο το δυνατόν περισσότεροι Αρμένιοι παράλληλα με την καταστροφή των στρατιωτικών υποδομών.
Στη συνέχεια, σε οθόνες που ήταν σε διάφορα σημεία της πρωτεύουσας του Αζερμπαϊτζάν προβλήθηκαν πλάνα από την εξόντωση των Αρμενίων με τη χρήση τέτοιων σκαφών. Το γεγονός αυτό ήταν η υψηλότερη εκδήλωση απανθρωπισμού. Οι Αρχές του Αζερμπαϊτζάν ήθελαν ο λαός τους να απολαύσει τις σκηνές με τις σφαγές των Αρμενίων δοξάζοντας αυτές τις ενέργειες. Το γεγονός αυτό έχει προκαλέσει θαυμασμό σε ένα μέρος, ενώ φρίκη και αηδία σε ένα άλλο.
Εξαιτίας των "Bayraktar" υπάρχει επίσης ένας τεράστιος αριθμός ατόμων που έχουν μείνει παράλυτοι. Κατά τη διάρκεια του πολέμου, οι στρατιωτικοί του Αζερμπαϊτζάν δεν συμμετείχαν σε μάχες απευθείας. Τη «δουλειά» τους έκαναν τα "Bayraktar" και μετά οι μισθοφόροι. Σε αντίθεση με τον πρώτο πόλεμο του Αρτσάχ, όταν οι Αρμένιοι του Αρτσάχ πολέμησαν ηρωικά για τα δικαιώματά τους να ζουν ελεύθερα, επιβάλλοντας την ειρήνη.
- Σε ποιο σημείο βρίσκονται οι ελληνο-αρμενικές σχέσεις;
Οι ελληνο-αρμενικές σχέσεις παραδοσιακά έχουν στέρεες βάσεις. Οι διακρατικές διπλωματικές σχέσεις έχουν μια ιστορία 30 ετών, ωστόσο, σε αντίθεση με πολλές άλλες χώρες, οι σχέσεις με τον ελληνικό λαό έχουν ιστορία χιλιάδων ετών, είμαστε αδέρφια ενός κοινού πολιτισμού. Κατά κανόνα, οι πολιτικές επαφές ήταν πάντα δυναμικές, οι αμοιβαίες επισκέψεις και η αμοιβαία υποστήριξη σε διάφορα διεθνή φόρα διαδραμάτισαν και διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στις σχέσεις μας.
Η στρατιωτική συνεργασία αναπτύσσεται επίσης αρκετά καλά. Η Ελλάδα είναι ένα από τα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ με τα οποία η Αρμενία έχει μια προνομιακή στρατιωτική συνεργασία. Υπάρχει μεγάλος χώρος, μεγάλη ανάγκη και ευκαιρίες για τη διεύρυνση και την εμβάθυνση των σχέσεων στον οικονομικό, πολιτιστικό, επιστημονικό και εκπαιδευτικό τομέα.
Και η αποστολή μου είναι -διατηρώντας και αναπτύσσοντας τον υπάρχοντα εντατικό διάλογο στον πολιτικό, διπλωματικό και στρατιωτικό τομέα- να προσπαθήσω να δώσω νέα πνοή στη συνεργασία μεταξύ μας και σε άλλους τομείς. Πρέπει να υπογραμμίσω ότι μεγάλο ρόλο σε όλα αυτά έχουν διαδραματίσει και διαδραματίζουν οι διάφοροι φορείς και εκπρόσωποι της ελληνο-αρμενικής κοινότητας σε όλη την Ελλάδα.
*Ο κ. Τιγκράν Μκρτσιάν είναι διοριζόμενος έκτακτος και πληρεξούσιος πρέσβης της Δημοκρατίας της Αρμενίας στην Ελληνική Δημοκρατία.
