Νέες διαστάσεις δίνει έρευνα Ρώσων επιστημόνων στα τεράστιας σημασίας τεχνολογικά επιτεύγματα των προγόνων μας, τα οποία κάποιοι, κάπως φρόντισαν να χαθούν από το προσκήνιο για εκατοντάδες χρόνια, ( όπως και η ελληνική φιλοσοφία), για να έρθει ο τρομερός Μεσαίωνας της Ευρώπης, από τον οποίο φτάσαμε στον σημερινό τεχνολογικό Μεσαίωνα, από κάθε άποψη.
Οι αρχαίοι Έλληνες επιστήμονες είχαν εφεύρει το ατμοκίνητο πυροβόλο , το φλογοβόλο και τον μηχανικό υπηρέτη.
Η ρωσική έκθεση (moneytimes.ru) αναφέρει "όταν μιλάμε για τεχνολογίες μπροστά από την εποχή τους, η φαντασία μας συχνά στρέφεται στον 20ό αιώνα, σε πυραύλους, υπολογιστές, τεχνητή νοημοσύνη.
Αλλά αν κοιτάξουμε βαθύτερα, αποδεικνύεται ότι η ανθρωπότητα έκανε ήδη βήματα προς το μέλλον πριν από δύο χιλιάδες χρόνια.
Ιδέες και μηχανισμοί γεννήθηκαν στην αρχαία εποχή που, αν διατηρούνταν και αναπτύσσονταν, θα μπορούσαν να επιταχύνουν ριζικά την τεχνολογική πρόοδο που ζούμε σήμερα.
Πυροβόλα όπλα της αρχαιότητας
Οι Έλληνες γνώριζαν ότι η φλόγα μπορούσε όχι μόνο να θερμαίνει αλλά και να καταστρέφει.
Γι' αυτό, κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού Πολέμου, πολύ πριν από την εφεύρεση της πυρίτιδας, εμφανίστηκε το πρώτο πρωτότυπο φλογοβόλου. Σύμφωνα με αρχαία ελληνικά χρονικά, η συσκευή χρησιμοποιήθηκε μέχρι το 404 π.Χ. και πυροδοτούσε αναμμένα κάρβουνα αναμεμειγμένα με θείο.
Για την εποχή της, αυτό ήταν ένα επαναστατικό όπλο, αφού καθοδηγούσε ένα ελεγχόμενο ρεύμα φωτιάς που ενστάλαζε τρόμο στους εχθρούς.
Αργότερα, τον 2ο αιώνα μ.Χ., ο μηχανικός Απολλόδωρος από την Δαμασκό βελτίωσε τον σχεδιασμό προσθέτοντας οξύ στο μείγμα, το οποίο ενίσχυσε την καύση.
Το φλογοβόλο του χρησιμοποιήθηκε ενάντια στα τείχη των Φρουρίων και η αρχή λειτουργίας του, απηχούσε αυτό που θα γινόταν αργότερα η βάση για το μεσαιωνικό «ελληνικό πυρ» μια χιλιετία αργότερα.
Γιατί οι αρχαίοι Έλληνες μπόρεσαν να δημιουργήσουν μια τόσο επικίνδυνη συσκευή χωρίς τη σύγχρονη χημεία;
Η απάντηση είναι απλή, η συσσωρευμένη μεγάλη εμπειρία και οι παρατηρήσεις των ιδιοτήτων του θείου, του πετρελαίου και των ρητινών τους, επέτρεψαν στους ειδικούς της εποχής εκείνης, να πειραματιστούν με ενώσεις χωρίς να κατανοήσουν τη μοριακή τους φύση.
Ήταν μια προσέγγιση, με δοκιμή και παρατήρηση, που έγινε η βάση για την επακόλουθη εξέλιξη της παγκόσμιας μηχανικής που ξέρουμε σήμερα.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Έγινε το deal! Μητσοτάκης: Η Ελλάδα κόμβος για το αμερικανικό LNG-Ζελένσκι: Ευχαριστούμε την Ελλάδα και τον Τραμπ
Η Ατμοκίνηση Πριν από τη Βιομηχανική Επανάσταση
Το όνομα του Αρχιμήδη των Συρακουσών συνδέεται στενά με τα μαθηματικά και τη φυσική, αλλά η μηχανική του κληρονομιά δεν ήταν λιγότερο σημαντική.
Μία από τις εφευρέσεις του, το ατμοκίνητο κανόνι, προηγήθηκε των ατμομηχανών κατά πολλούς αιώνες. Το όπλο αποτελούνταν από έναν μεταλλικό σωλήνα μερικώς γεμάτο με νερό και θερμαινόμενο σε κόκκινο χρώμα.
Ο ατμός που προέκυψε προωθούσε το βλήμα με αρκετή δύναμη για να χτυπήσει έναν στόχο εκατοντάδες μέτρα μακριά.
Οι σύγχρονοι το αντιλαμβάνονταν περισσότερο ως κάτι περίεργο μηχανικό σύστημα, παρά ως πραγματικό πολεμικό όπλο.
Αλλά αυτό το «πείραμα» είχε μέσ του την αρχή λειτουργίας των μελλοντικών κινητήρων εσωτερικής καύσης.
«Όλα μπορούν να εξηγηθούν από τους νόμους της φύσης, αν τηρούνται σωστά», έλεγε ο Αρχιμήδης, σύμφωνα με τους αρχαίους συγγραφείς.
Ήταν η παρατήρηση, όχι η μαγική σκέψη, που διέκρινε τους αρχαίους μηχανικούς από τους ιερείς και τους φιλοσόφους.
Η προσέγγισή τους ήταν ουσιαστικά επιστημονική, αν και δεν τυποποιήθηκε σε αυστηρές μεθόδους.
Το Νύχι του Αρχιμήδη: Το Αρχαίο Πρωτότυπο των Γερανών
Όταν ο ρωμαϊκός στόλος πολιόρκησε τις Συρακούσες, ο Αρχιμήδης πρότεινε μια νέα συσκευή, το «Νύχι» ή «γερανό πλοίου».
Το σύστημα αυτό, επέτρεπε στους υπερασπιστές της πόλης να ανατρέπουν εχθρικά πλοία αγκιστρωνώντας τα τόξα τους με ένα τεράστιο γάντζο, και χρησιμοποιώντας ένα αντίβαρο.
Η αρχή ήταν απλή, τελειοποίηση της μηχανικής των μοχλών.
Σήμερα, μια τέτοια ιδέα φαίνεται προφανής, αλλά τον 3ο αιώνα π.Χ., ήταν μια πραγματική καινοτομία.
Μια σύγκριση με τους σύγχρονους γερανούς λιμανιού δείχνει ότι οι βασικές αρχές της τεχνολογίας ανύψωσης δεν έχουν αλλάξει. Μόνο τα υλικά και οι πηγές ενέργειας έχουν αλλάξει.
Ο Μηχανισμός των ΑντικυθήρωνΈνας Αρχαίος Υπολογιστής
Στις αρχές του 20ού αιώνα, ένα μυστηριώδες τεχνούργημα βρέθηκε στα ανοιχτά των ακτών του ελληνικού νησιού Αντικύθηρα, αποτελούμενο από ένα σύνολο χάλκινων γραναζιών που συγκολλήθηκαν μεταξύ τους από τον χρόνο.
Η ανάλυση αποκάλυψε ότι επρόκειτο για μια αστρονομική αριθμομηχανή, που δημιουργήθηκε πριν από δύο χιλιάδες χρόνια.
Μπορούσε να υπολογίσει τις ηλιακές και σεληνιακές εκλείψεις, τις πλανητικές κινήσεις, ακόμη και τις ημερομηνίες των αθλητικών αγώνων.
Οι σύγχρονοι ερευνητές τον αποκαλούν τον πρώτο αναλογικό υπολογιστή. Ο σχεδιασμός του περιελάμβανε περίπου 40 γρανάζια συνδεδεμένα σε ένα πολύπλοκο σύστημα γραναζιών.
Για να το θέσουμε σε προοπτική, τέτοιοι μηχανισμοί δεν θα εμφανίζονταν στην Ευρώπη μέχρι τον 14ο αιώνα.
Πώς μπορούσαν οι αρχαίοι τεχνίτες να επιτύχουν τέτοια ακρίβεια χωρίς σύγχρονα εργαλεία;
Πιθανότατα χρησιμοποιούσαν γεωμετρικές μεθόδους διαίρεσης και την ικανότητα των χάλκινων χυτών, τελειοποιημένες σε αστρονομικά όργανα και συσκευές πλοήγησης.
Το λάθος των αρχαίων Ελλήνων δεν έγκειται στην αδυναμία τους να δημιουργήσουν, αλλά στην έλλειψη μαζικής παραγωγής.
Μετά την κατάρρευση των ελληνιστικών αυτοκρατοριών, μεγάλο μέρος της γνώσης εξαφανίστηκε μαζί με τους τεχνίτες.
Μια εναλλακτική λύση σε αυτό το σενάριο θα μπορούσε να έχει αλλάξει ριζικά την πορεία της σημερινής τεχνολογικής ιστορίας.
Ο Αυτόματος Υπηρέτης ήταν το Πρώτο Ρομπότ
Ο μηχανικός Φίλων του Βυζαντίου, ο οποίος έζησε τον 3ο αιώνα π.Χ., δημιούργησε μια συσκευή που μπορεί να θεωρηθεί ο πρόγονος των σύγχρονων ρομπότ.
Ο «αυτόματος υπηρέτης» του μπορούσε να ρίξει κρασί σε ένα κύπελλο και να το αραιώσει με νερό. Η αρχή λειτουργίας του βασιζόταν σε ένα σύστημα βαλβίδων και σιφωνίων που ανταποκρίνονταν στο βάρος του κυπέλλου.
Στα συμπόσια, αυτός ο «μηχανικός υπηρέτης» ήταν πηγή απόλαυσης, αλλά σήμερα θεωρείται ως το πρώτο βήμα προς τον αυτοματισμό.
Μια σύγκριση με τα σύγχρονα οικιακά ρομπότ αποκαλύπτει ότι η ιδέα της απελευθέρωσης των ανθρώπων από τις συνήθεις εργασίες γεννήθηκε πολύ πριν από τον ηλεκτρισμό και τα μικροτσίπ.
Εφευρέσεις του Κτησίβιου: Αέρας και Νερό σε Κίνηση
Ο σύγχρονος του Φίλωνα, Κτησίβιος από την Αλεξάνδρεια, πρότεινε ένα σχέδιο αντλίας εμβόλου που επέτρεπε την ανύψωση του νερού με ελάχιστη προσπάθεια.
Οι αρχές του εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται σε υδραυλικά συστήματα. Στον Κτησίβιο αποδίδεται επίσης η δημιουργία ρολογιών νερού και μουσικών αυτόματων που κινούνται με πεπιεσμένο αέρα.
Τα περισσότερα από τα έργα του κάηκαν μαζί με τη Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας, αλλά ακόμη και αυτά που επέζησαν καταδεικνύουν ένα επίπεδο μηχανικής σκέψης συγκρίσιμο με την Αναγέννηση.
Γιατί οι ανακαλύψεις του Κτησίβιου δεν αναπτύχθηκαν περαιτέρω; Οι στρατιωτικές και οικονομικές προτεραιότητες της Ρώμης περιόρισαν την τεχνική καινοτομία σε χρηστικούς σκοπούς, (πολιορκίες και κατασκευές), αντί για ειρηνικά πειράματα.
Το Ιπτάμενο «Drone» του Αρχύτα
Η πιο εκπληκτική εφεύρεση της αρχαιότητας ανήκει στον Αρχύτα από τον Τάραντα, φιλόσοφο και μηχανικό του 4ου αιώνα π.Χ. Δημιούργησε ένα ξύλινο πουλί ικανό να πετάξει χρησιμοποιώντας ατμό που συσσωρευόταν σε ένα κοίλο σώμα.
Όταν η πίεση μέσα στη φυσαλίδα έφτασε στο όριό της, η συσκευή ανέβηκε στον αέρα και πέταξε εκατοντάδες μέτρα.
Αυτό ήταν το πρώτο καταγεγραμμένο παράδειγμα αεριωθούμενης πρόωσης, αν και σε πρωτόγονη μορφή.
Στην ουσία, ο Αρχύτας έγινε ο ιδρυτής της αεροδυναμικής, πολύ πριν από τους αδελφούς Ράιτ.
Γιατί εξαφανίστηκαν οι αρχαίες τεχνολογίες
Πολλές αρχαίες εφευρέσεις δεν έγιναν ποτέ ευρέως διαδεδομένες. Ο λόγος είναι η έλλειψη συστηματικής μεταφοράς γνώσης και η καταστροφή των επιστημονικών κέντρων.
Μετά την πτώση των αρχαίων πολιτισμών, η παράδοση του πειραματισμού σταμάτησε για αιώνες. Μόνο κατά την Αναγέννηση οι ιδέες του Αρχιμήδη και του Φίλωνα επανεμφανίστηκαν στα έργα του Λεονάρντο ντα Βίντσι.
Μια σύγκριση αυτών των εποχών δείχνει ότι η πρόοδος απαιτεί όχι μόνο ιδιοφυΐες αλλά και ένα περιβάλλον ικανό να τις υποστηρίξει. Χωρίς σταθερούς θεσμούς, ακόμη και οι πιο λαμπρές ιδέες εξαφανίζονται στην άμμο της ιστορίας.
Τι μπορούμε να μάθουμε από την εμπειρία των αρχαίων Ελλήνων;
Πειραματιστείτε με απλά πράγματα. Οι αρχαίοι δάσκαλοι δημιούργησαν σπουδαίες συσκευές χωρίς πολύπλοκα όργανα. Καταγράψτε τις παρατηρήσεις.
Η απώλεια της αρχαίας γνώσης είναι συνέπεια της έλλειψης αξιόπιστων μέσων μετάδοσης πληροφοριών.
Διατηρήστε μια ισορροπία μεταξύ ωφελιμισμού και έρευνας. Διαφορετικά, η τεχνολογία παραμένει άχρηστο παιχνίδι.
Τι θα γινόταν αν οι αρχαίοι μηχανικοί είχαν δημιουργήσει μια βιώσιμη σχολή τεχνολογίας; Ίσως η ανθρωπότητα να είχε εισέλθει στη βιομηχανική εποχή όχι τον 18ο αιώνα, αλλά τον 10ο. Η ιστορία γνωρίζει πολλές τέτοιες «αποτυχημένες επαναστάσεις», καταλήγει η έρευνα.
