Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) προετοιμάζει δυναμικά την είσοδο του ψηφιακού ευρώ, με στόχο να διεκδικήσει από την πρώτη στιγμή σημαντικό μερίδιο στην αγορά πληρωμών.
Σύμφωνα με εσωτερικά έγγραφα που αποκαλύπτει το Politico, η ΕΚΤ σχεδιάζει ένα τεχνολογικό σύστημα ικανό να διαχειρίζεται πάνω από 50 δισεκατομμύρια συναλλαγές ετησίως ήδη από την πρώτη ημέρα λειτουργίας του.
Η εντυπωσιακή αυτή κλίμακα καταδεικνύει την πρόθεση της Τράπεζας να καθιερώσει το ψηφιακό ευρώ ως βασικό μέσο πληρωμής, με δυνατότητα να καλύψει έως και 40% των συναλλαγών με κάρτες μέχρι το 2028, εφόσον επιτευχθεί η πλήρης δυναμικότητά του.
Στόχος: Μείωση εξάρτησης από ΗΠΑ και τεχνολογική αυτονομία
Μεγάλο μέρος των σημερινών πληρωμών πραγματοποιείται μέσω διεθνών συστημάτων, όπως Visa και Mastercard, που εδρεύουν εκτός Ευρώπης. Σήμερα, τα δύο τρίτα των συναλλαγών με κάρτες στη ζώνη του ευρώ διεκπεραιώνονται μέσω αμερικανικών υποδομών, ενώ περισσότερες από τις μισές χώρες της ΕΕ βασίζονται εξ ολοκλήρου σε μη ευρωπαϊκές λύσεις.
Η ΕΚΤ επιδιώκει όχι μόνο να περιορίσει τη «διαρροή» κερδών προς ξένους κολοσσούς, αλλά και να ενισχύσει την στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης, σε μια εποχή γεωπολιτικών ανακατατάξεων.
Επιπτώσεις στις τράπεζες και την αγορά
Η ευρεία χρήση του ψηφιακού ευρώ αναμένεται να πιέσει τα έσοδα των τραπεζών, που αντλούν σημαντικά κέρδη από προμήθειες πληρωμών. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών, οι προμήθειες αποτελούν περίπου το 30% των λειτουργικών εσόδων των τραπεζών, με τις συναλλαγές να καλύπτουν πάνω από το ένα τέταρτο.
Ειδικοί προειδοποιούν ότι αν το ψηφιακό ευρώ προσφέρει βασικές υπηρεσίες δωρεάν, μπορεί να «γκρεμίσει» το υφιστάμενο μοντέλο εσόδων των καρτών. Παράλληλα, η συσσώρευση ψηφιακών ευρώ σε ηλεκτρονικά πορτοφόλια ενδέχεται να μειώσει τις τραπεζικές καταθέσεις, περιορίζοντας έτσι τη δυνατότητα δανεισμού.
Ωστόσο, η ΕΚΤ υποστηρίζει ότι το νέο σύστημα θα δημιουργήσει και ευκαιρίες για τις ευρωπαϊκές τράπεζες και παρόχους υπηρεσιών, προσφέροντάς τους τη δυνατότητα να γίνουν πάροχοι ψηφιακών πορτοφολιών και να αναπτύξουν νέες υπηρεσίες.
Το κρίσιμο ερώτημα για την ΕΚΤ: Θέλει το κοινό το ψηφιακό ευρώ;
Παρά τα μεγαλεπήβολα σχέδια, η αποδοχή του κοινού παραμένει αμφίβολη. Έρευνες δείχνουν ότι περίπου το 56% των Ευρωπαίων δεν είναι βέβαιο αν θα το χρησιμοποιούσε ποτέ, ενώ μόλις το ένα τρίτο δηλώνει πρόθυμο.
Η ΕΚΤ γνωρίζει πως για να πετύχει, χρειάζεται ευρεία κοινωνική αποδοχή, πέρα από την τεχνολογική ετοιμότητα. Εξάλλου, η τελική απόφαση για την υιοθέτηση του ψηφιακού ευρώ δεν μπορεί να ληφθεί χωρίς τη νομοθετική έγκριση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Χρηματοδότηση και χρονοδιάγραμμα
Σύμφωνα με την παρουσίαση της ομάδας ψηφιακού ευρώ, αν ξεπεραστούν τα νομικά εμπόδια, το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ θα πρέπει να εγκρίνει κονδύλι περίπου 1,5 δισεκατομμυρίων ευρώ για την υλοποίηση του σχεδίου. Ο νωρίτερος ορίζοντας για την κυκλοφορία του νέου νομίσματος τοποθετείται στο 2028.
