Όταν ο Ahmed Al-Sharaa, ένας άνθρωπος μέχρι πρόσφατα γνωστός στον κόσμο με ένα εντελώς διαφορετικό όνομα, έφτασε στην Ουάσιγκτον, η Μέση Ανατολή φάνηκε να εισέρχεται σε μια νέα πολιτική τροχιά.
Η πρώτη συνάντηση μεταξύ ενός Σύριου ηγέτη και ενός Αμερικανού προέδρου μετά από δεκαετίες άλλαξε αμέσως την περιφερειακή ισορροπία.
Στο ίδιο τραπέζι κάθονταν τώρα οι βασικοί παράγοντες που διαμορφώνουν ένα νέο περιφερειακό πλαίσιο: οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Συρία, το Ισραήλ και η Τουρκία.
Τι κρύβεται όμως πίσω από αυτή την ιστορική χειρονομία;
Πώς βλέπει η Άγκυρα την προσπάθεια της Ουάσιγκτον να κατασκευάσει μια «νέα Συρία»;
Και γιατί οι τουρκοαμερικανικές διαφωνίες στη Συρία βρίσκονται τώρα σε ένα σταυροδρόμι, έτοιμοι να εξελιχθούν είτε σε στρατηγική συμφωνία είτε στην πιο σοβαρή στρατιωτική κρίση της περιοχής εδώ και χρόνια;
Σε αυτά τα κρίσιμα ερωτήματα επιχειρεί να δώσει απάντηση Αζέρικο Διεθνές ΜΜΕ, φιλοξενεί απόψεις του Τούρκου πολιτικού επιστήμονα, Hüsamettin İnaç, επισημαίνοντας:
Άγκυρα και η Ουάσινγκτον οραματίζονται διαφορετικά το μέλλον της Συρίας
Η Τουρκία θα καλωσόριζε τη δημιουργία δεσμών μεταξύ των ΗΠΑκαι της νέας συριακής ηγεσίας, καθώς αυτό θα μπορούσε τελικά να βοηθήσει τη Συρία να αποκτήσει αναγνώριση και νομιμότητα από την ευρύτερη διεθνή κοινότητα.
Με μια τέτοια νομιμότητα, το συριακό κράτος θα μπορούσε να ενισχύσει την ανεξαρτησία και την κυριαρχία του, να μειώσει σταδιακά τις περιφερειακές απειλές, να σταθεροποιήσει την οικονομία του και, το πιο σημαντικό, να αποδυναμώσει σημαντικά την τρομοκρατική απειλή.
Ωστόσο, παραμένουν πολλά ζητήματα.
Πάνω απ 'όλα, η Άγκυρα και η Ουάσινγκτον έχουν διαφορετικά οράματα για το μέλλον της Συρίας σε βασικά σημεία.
Για παράδειγμα, η Τουρκία θεωρεί την υπερβολική εγγύτητα μεταξύ Συρίας και Ισραήλ ως εξαιρετικά ανεπιθύμητη.
Η Άγκυρα πιστεύει ότι το Ισραήλ, ακολουθώντας μια επεκτατική πολιτική, επιδιώκει να δημιουργήσει τη δική του ζώνη ασφαλείας χτίζοντας δεσμούς με ομάδες στη νότια Συρία, ιδίως με την κοινότητα των Δρούζων στην επαρχία Σουγουάιντα. Οι ΗΠΑ, εν τω μεταξύ, δομούν την προσέγγισή τους γύρω από τα συμφέροντα ασφαλείας του Ισραήλ.
Επιπλέον, στη βορειοανατολική Συρία, το συριακό παρακλάδι του PKK λειτουργεί υπό ισραηλινή προστασία.
Όλες αυτές οι αντιφάσεις πρέπει να αντιμετωπιστούν επειγόντως, ώστε οι στρατηγικές της Τουρκίας και των ΗΠΑ απέναντι στη Συρία να συγκλίνουν και να αναπτύξουν μια κοινή κατεύθυνση.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Το μεγάλο lockdown! Η ΕΕ σχεδιάζει την εξάλειψη μετρητών, κρυπτονομισμάτων και της οικονομικής ελευθερίας (βίντεο)
Η ένταξη της Συρίας στον διεθνή συνασπισμό κατά του ISIS
Η ένταξη της Συρίας στον διεθνή συνασπισμό κατά του ISIS θα μπορούσε να αποφέρει τόσο οφέλη όσο και κινδύνους για την Τουρκία.
Από τη μία πλευρά, η συμμετοχή της επίσημης Δαμασκού θα στερούσε από τις SDF και το YPG κάθε νομιμότητας που διεκδικούσαν προηγουμένως με βάση τον «αγώνα τους κατά του ISIS», κάτι που θα ευθυγραμμιζόταν με τα συμφέροντα της Άγκυρας.
Από την άλλη πλευρά, ως κυρίαρχο κράτος, η Συρία πιθανότατα θα προτιμούσε να καταπολεμήσει το ISIS ανεξάρτητα ή σε συντονισμό με την Τουρκία, χωρίς να βασίζεται στον διεθνή συνασπισμό.
Η Άγκυρα θεωρεί αυτό το μοντέλο ως το πιο αποδεκτό.
Ωστόσο, εάν η Δαμασκός ενταχθεί επίσημα στον συνασπισμό, θα μπορούσε να περιορίσει την ελευθερία δράσης της Τουρκίας και να επιβάλει νέους περιορισμούς στις επιχειρήσεις της στην περιοχή.
Ισραήλ-Τουρκία είναι σε τροχιά σύγκρουσης στη Συρία
Τέλος υπό το λάβαρο της διασφάλισης της ασφάλειας του Ισραήλ, η Ουάσινγκτον πιέζει για ένα πιο ομοσπονδιακό, κατακερματισμένο και τελικά αποδυναμωμένο συριακό κράτος.
Η Τουρκία, αντίθετα, επιδιώκει μια ενιαία, συγκεντρωτική και ισχυρή Συρία
Όσο ισχυρότερη γίνεται η Δαμασκός και όσο πληρέστερα ελέγχει το έδαφός της, τόσο σε καλύτερη θέση βρίσκεται για να εξαλείψει την τρομοκρατική απειλή που επηρεάζει άμεσα την εθνική ασφάλεια της Τουρκίας.
Ωστόσο, μια τέτοια ενοποίηση είναι αδύνατη όσο το Ισραήλ διατηρεί την ελευθερία να διεξάγει στρατιωτικές επιχειρήσεις κατά βούληση, διατηρεί μια επεκτατική στάση και κατέχει στρατηγικές θέσεις, ακόμη και στο Όρος Ερμών, που αφήνουν τη Δαμασκό υπό συνεχή πίεση.
Υπό αυτές τις συνθήκες, η πλήρης κυριαρχία και η πραγματική ανεξαρτησία για τη Συρία δεν μπορούν να συνυπάρχουν ρεαλιστικά.
Η πιθανότητα νέας συμφωνίας ασφαλείας μεταξύ Συρίας και Ισραήλ
Το Ισραήλ ανησυχεί για τις συριακές στρατιωτικές εγκαταστάσεις που περιορίζουν την επιχειρησιακή του ευελιξία, ιδίως στον εναέριο χώρο.
Ωστόσο, η Τουρκία στοχεύει να δημιουργήσει τις δικές της αεροπορικές, ναυτικές και χερσαίες βάσεις στη Συρία, ειδικά γύρω από την Παλμύρα, και να συνάψει συμφωνία αμυντικής συνεργασίας με τη Δαμασκό.
Εν τω μεταξύ, το Ισραήλ θεωρεί τη Συρία ως φυσική ζώνη επέκτασης και επιδιώκει να γίνει ο de facto γείτονας της Τουρκίας μέσω φιλικών δυνάμεων, ιδίως των Δρούζων και των μονάδων που συνδέονται με το PKK στο βορρά. Η Άγκυρα θεωρεί αυτό σοβαρή απειλή για την εθνική ασφάλεια και ουσιαστικά ασύμβατη με το στρατηγικό της όραμα.
Η αναστολή εφαρμογής του Νόνου του Καίσαρα για 6 μήνες από τις ΗΠΑ
Ο Νόμος του Καίσαρα σχεδιάστηκε ως οικονομικό μέτρο κατά του καθεστώτος Άσαντ, το οποίο καταπίεζε τον λαό του και πολεμούσε την αντιπολίτευση. Αυτές οι κυρώσεις, που υποστηρίζονται τόσο από τις ΗΠΑ όσο και από τον ΟΗΕ, είχαν ως στόχο να περιορίσουν την παρουσία της Ρωσίας και του Ιράν στη Συρία.
Ωστόσο, σήμερα ούτε το καθεστώς Άσαντ ούτε η Ρωσία ούτε το Ιράν υπάρχουν στη Συρία με την προηγούμενη ιδιότητά τους, πράγμα που σημαίνει ότι οι κυρώσεις έχουν χάσει τον αρχικό τους σκοπό.
Εντούτοις, αντί να τερματίσουν οριστικά τον Νόμο του Καίσαρα, το Κογκρέσο των ΗΠΑ ανέθεσε στον Ντόναλντ Τραμπ την εξουσία να τον αναστέλλει κάθε έξι μήνες. Αυτό αποτελεί μέρος της πολιτικής της Ουάσιγκτον για τη διατήρηση της συριακής εξάρτησης.
Ως αποτέλεσμα, η Συρία παραμένει ανίκανη να λειτουργήσει ως ανεξάρτητο κράτος ικανό να λαμβάνει αποτελεσματικές και δεσμευτικές αποφάσεις.
Η επιθυμία των ΗΠΑ για την Συρία
Η συνάντηση Τραμπ-Αλ-Σαράα κατέδειξε σαφώς την επιθυμία των ΗΠΑ να δημιουργήσουν ένα ισχυρό έρεισμα στη Δαμασκό. Αυτό θα συγκρατούσε επίσης το Ισραήλ, το οποίο συχνά λαμβάνει μέτρα που υπονομεύουν την περιφερειακή σταθερότητα.
Ταυτόχρονα, η δημιουργία ενός τέτοιου κέντρου επιρροής θα μπορούσε να εξαλείψει την παρουσία του Ιράν στη Συρία, ένα σενάριο που η Τουρκία θα καλωσόριζε θερμά. Το Ιράν δεν έχει ακολουθήσει ποτέ μια συριακή πολιτική ευθυγραμμισμένη με τα τουρκικά συμφέροντα. Υποστήριξε άνευ όρων τον Άσαντ, ενώ παράλληλα ενίσχυσε τις δομές των YPG/SDG που αποτελούν άμεση απειλή για την εθνική ασφάλεια της Τουρκίας.
Η απομάκρυνση της ιρανικής επιρροής θα δημιουργούσε επομένως ένα γεωπολιτικό περιβάλλον ευνοϊκό για την αντιτρομοκρατική στρατηγική της Τουρκίας και για την αποκατάσταση της κυριαρχίας και της ανεξαρτησίας της Συρίας. Επί του παρόντος, η παρουσία του Ιράν είναι το κύριο εμπόδιο σε ένα τέτοιο περιβάλλον.
Τι μέλλει γενέσθαι το 2026 στη Συρία;
Μέχρι στιγμής, ο Τραμπ δεν έχει σκιαγραφήσει με σαφήνεια τη θέση του για τη Συρία, γεγονός που δημιουργεί σημαντικές αβεβαιότητες για την Τουρκία, ιδίως όσον αφορά την ενσωμάτωση του συριακού παρακλαδιού του PKK (YPG/SDG) στον συριακό στρατό.
Ο Ερντογάν επιμένει ότι οι μαχητές των SDG πρέπει να καταθέσουν πλήρως τα όπλα τους και να γίνουν απλά μέλη των συριακών ενόπλων δυνάμεων.
Οι ΗΠΑ και το Ισραήλ υποστηρίζουν ότι θα πρέπει να ενταχθούν στον κεντρικό στρατό διατηρώντας παράλληλα τον έλεγχο των εδαφών τους και διατηρώντας τη διοικητική και στρατιωτική τους αυτονομία.
Για την Άγκυρα, αυτό δεν είναι αποδεκτό.
Μια SDG που διατηρεί τον εδαφικό έλεγχο και τις αυτόνομες δομές, με την υποστήριξη των ΗΠΑ και του Ισραήλ, θα μπορούσε γρήγορα να εξελιχθεί σε μια de facto κρατική οντότητα, και ο Μαζλούμ Αμπντί θα μπορούσε να αντικαταστήσει την Αλ-Σαράα ανά πάσα στιγμή.
Εάν αυτό το ζήτημα δεν διευκρινιστεί επειγόντως σε επίπεδο ηγεσίας, και εάν οι ισραηλινές επιχειρήσεις κατά της Δαμασκού δεν περιοριστούν, η Τουρκία μπορεί να διεξάγει στρατιωτική επιχείρηση μέχρι τον Μάρτιο κατά τω Κούρδων στην ΒΑ Συρία.
Ως αποτέλεσμα, μια αντιπαράθεση μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ σε συριακό έδαφος καθίσταται σχεδόν αναπόφευκτη, καθώς το Ισραήλ μάχεται ακριβώς ενάντια στο μοντέλο Συρίας που η Άγκυρα στοχεύει να χτίσει.
