Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία ανέδειξε την ανάγκη να βελτιώσει η Ευρώπη την ενεργειακή της ασφάλεια μειώνοντας την εξάρτησή της από το ρωσικό φυσικό αέριο.
Σύμφωνα με την Wood Mackenzie, οι ευρωπαϊκές αποθήκες φυσικού αερίου έχουν επιστρέψει στα επίπεδα των πέντε ετών και η ήπειρος θα μπορούσε να μείνει χωρίς ρωσικό αέριο τον επόμενο χειμώνα.
Η επιβίωση χωρίς ρωσικό φυσικό αέριο μακροπρόθεσμα, ωστόσο, είναι ένα πολύ πιο σύνθετο πρόβλημα που θα απαιτήσει αυτοσχεδιασμό.
Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία ανέδειξε έντονα την εξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο. Η Ευρωπαϊκή Ένωση επεξεργάζεται μέτρα για να μειώσει την εξάρτησή της από τη ρωσική ενέργεια, ενώ διάφορες ευρωπαϊκές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της μεγαλύτερης οικονομίας, της Γερμανίας, αναθεωρούν τις στρατηγικές ενεργειακές πολιτικές τους, με στόχο να μειώσουν την ευπάθειά τους στην ενεργειακή ασφάλεια.
Αυτή η ευπάθεια ήταν που εμπόδισε την ΕΕ, τις ΗΠΑ και τους συμμάχους να επιβάλουν κυρώσεις στις ρωσικές ενεργειακές εξαγωγές (προς το παρόν). Η Ευρώπη λαμβάνει περίπου το ένα τρίτο του φυσικού αερίου της από τη Ρωσία, αλλά η εξάρτηση ποικίλλει μεταξύ των μελών της ΕΕ. Η Γερμανία εξαρτάται κατά 50% από το ρωσικό φυσικό αέριο και η Ιταλία εισάγει το 40% των αναγκών της σε φυσικό αέριο από τη Ρωσία. Οι χώρες της νοτιοδυτικής Ευρώπης, η Ισπανία και η Πορτογαλία, δεν εισάγουν καθόλου ρωσικό φυσικό αέριο, αλλά οι χώρες της νοτιοανατολικής Ευρώπης και οι δυτικοί γείτονες της Ρωσίας, η Εσθονία και η Φινλανδία, εξαρτώνται κατά 100 % ή σχεδόν 100 % από τη Μόσχα για τον εφοδιασμό τους με φυσικό αέριο.
Καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία απειλεί να διακόψει την προμήθεια ρωσικού φυσικού αερίου -είτε με τη μορφή κυρώσεων είτε με αντίποινα του Πούτιν στις κυρώσεις- η Ευρώπη συνειδητοποίησε ότι η διασφάλιση της ενεργειακής ασφάλειας θα σήμαινε την απεξάρτησή της από τις ρωσικές παραδόσεις με τον ταχύτερο δυνατό τρόπο, ακόμη και με υψηλό οικονομικό τίμημα.
Η εξασφάλιση φυσικού αερίου για τον επόμενο χειμώνα δεν θα πρέπει να αποτελεί πρόβλημα, λένε οι αναλυτές και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Το ερώτημα είναι, τι θα κάνει η Ευρώπη για τον μεθεπόμενο χειμώνα -και όλους τους επόμενους χειμώνες μακροπρόθεσμα- αν θέλει να μειώσει την εξάρτησή της από το ρωσικό φυσικό αέριο και να μην διαμορφώνει την πολιτική ασφάλειας ή κυρώσεων υπό τον φόβο ότι θα αποκοπεί από τη μεγαλύτερη πηγή φυσικού αερίου.
Ο φετινός χειμώνας έχει σχεδόν τελειώσει και το ευρωπαϊκό φυσικό αέριο στην αποθήκη έχει επιστρέψει στο εύρος της πενταετίας. Με την αναπλήρωση αποθεμάτων κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, η Ευρώπη θα μπορούσε να μείνει χωρίς ρωσικό αέριο τον επόμενο χειμώνα.
"Από τα χαμηλά επίπεδα ρεκόρ στην αρχή του χειμώνα, τα επίπεδα αποθήκευσης έχουν πλέον επανέλθει στο πενταετές εύρος τους, αν και σε χαμηλότερα επίπεδα, και είναι σε καλό δρόμο για να βρεθούν σε πιο άνετη θέση μέχρι το τέλος Μαρτίου", δήλωσε η Kateryna Filippenko, επικεφαλής αναλύτρια, που έρευνα για το φυσικό αέριο στην Ευρώπη, στην WoodMac.
"Η τρέχουσα εκτίμησή μας είναι ότι η ΕΕ μπορεί να ξεπεράσει τον φετινό χειμώνα με ασφάλεια. Προς το παρόν, οι ροές φυσικού αερίου από την Ανατολή προς τη Δύση συνεχίζονται, οι παραδόσεις υγροποιημένου φυσικού αερίου στην ΕΕ έχουν αυξηθεί σημαντικά και οι καιρικές προβλέψεις είναι ευνοϊκές. Η χρήση φυσικού αερίου από τις αποθήκες έχει επιβραδυνθεί και εξακολουθούμε να είμαστε γεμάτοι περίπου στο 30% της αποθηκευτικής ικανότητας", δήλωσε τη Δευτέρα ο Ευρωπαίος επίτροπος Ενέργειας Kadri Simson.
Τα κράτη μέλη της ΕΕ πρέπει να διασφαλίσουν συλλογικά ένα ορισμένο επίπεδο αποθήκευσης φυσικού αερίου στις περιφέρειές τους και να συνάψουν συμφωνίες αλληλεγγύης για να στέλνουν φυσικό αέριο εκεί όπου το χρειάζονται περισσότερο, δήλωσε ο Simson.
"Ο πόλεμος κατά της Ουκρανίας δεν είναι μόνο μια στιγμή καμπής για την αρχιτεκτονική ασφάλειας στην Ευρώπη, αλλά και για το ενεργειακό μας σύστημα. Έχει καταστήσει οδυνηρά σαφή την ευπάθειά μας. Δεν μπορούμε να αφήσουμε καμία τρίτη χώρα να αποσταθεροποιήσει τις ενεργειακές μας αγορές ή να επηρεάσει τις ενεργειακές μας επιλογές", δήλωσε ο Επίτροπος.
"Η Ευρωπαϊκή Ένωση μπορεί να τα καταφέρει χωρίς ρωσικό φυσικό αέριο τον επόμενο χειμώνα, αλλά πρέπει να είναι ενωμένη στη λήψη δύσκολων αποφάσεων, αποδεχόμενη ότι σε πολλές περιπτώσεις δεν θα έχει αρκετό χρόνο για τέλειες λύσεις", έγραψαν αναλυτές του Bruegel think tank σε ανάλυση αυτή την εβδομάδα.
Στον απόηχο της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, η Γερμανία ανακοίνωσε ότι αλλάζει πορεία "προκειμένου να εξαλείψουμε την εξάρτησή μας από τις εισαγωγές από μεμονωμένους προμηθευτές ενέργειας", δήλωσε την Κυριακή ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς. Η Γερμανία θα κατασκευάσει δύο εγκαταστάσεις εισαγωγής υγροποιημένου φυσικού αερίου, στο Brunsbuettel και στο Wilhelmshaven, και θα επιδιώξει να επιταχύνει την εγκατάσταση δυναμικότητας ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ώστε να έχει 100 % παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές μέχρι το 2035.
Για την Ευρώπη, η διαχείριση χωρίς το ρωσικό φυσικό αέριο "θα απαιτήσει αυτοσχεδιασμό και επιχειρηματικό πνεύμα", λένε οι αναλυτές του Bruegel.
"Το κύριο μήνυμα είναι: αν η ΕΕ αναγκαστεί ή θελήσει να αναλάβει το κόστος, θα πρέπει να είναι δυνατόν να αντικαταστήσει το ρωσικό φυσικό αέριο ήδη για τον επόμενο χειμώνα, χωρίς να καταστραφεί η οικονομική δραστηριότητα, να παγώσουν οι άνθρωποι ή να διακοπεί η παροχή ηλεκτρικής ενέργειας", σημειώνουν.
"Αλλά επί του εδάφους, θα πρέπει να αναθεωρηθούν δεκάδες κανονισμοί, να επανεξεταστούν συνήθεις διαδικασίες και λειτουργίες, να δαπανηθούν γρήγορα πολλά χρήματα και να ληφθούν δύσκολες αποφάσεις. Σε πολλές περιπτώσεις ο χρόνος θα είναι πολύ λίγος για τέλειες απαντήσεις".
