Αν σας έχει τύχει να σας κάνουν παρατήρηση από συγγενή επειδή ακουμπήσατε τους αγκώνες στο τραπέζι, τότε αυτή η εξήγηση είναι για εσάς. Η στάση του σώματός μας στο τραπέζι, ο τρόπος που κρατάμε τα μαχαιροπίρουνα και γενικά η συμπεριφορά μας κατά τη διάρκεια του φαγητού δεν αποτελούν απλώς θέμα συνήθειας· σχετίζονται με βαθιά ριζωμένους κοινωνικούς κανόνες και πολιτισμικές παραδόσεις.
Οι κανόνες καλής συμπεριφοράς ακόμη κι αν μοιάζουν ξεπερασμένοι ή βγαλμένοι από άλλη εποχή φέρουν πίσω τους αιώνες ιστορίας, κοινωνικών ιεραρχιών και πολιτισμικών εξελίξεων. Ανάμεσα στους κανόνες που έχουν επιβιώσει στο πέρασμα των χρόνων, ξεχωρίζει ένας που προκαλεί ακόμη ερωτήματα: γιατί θεωρείται αγένεια να ακουμπάμε τους αγκώνες στο τραπέζι;
Ιστορικές ρίζες
Η απάντηση δεν βρίσκεται σε κάποιο σύγχρονο εγχειρίδιο εθιμοτυπίας, αλλά σε πρακτικές που ανάγονται στον Μεσαίωνα ή ακόμη παλαιότερα. Εκείνη την εποχή, τα γεύματα και τα επίσημα τραπέζια ήταν κοινωνικά γεγονότα υψηλής σημασίας. Η τραπεζαρία δεν ήταν απλώς χώρος φαγητού, αλλά συμβόλιζε την τάξη, τον σεβασμό και την κοινωνική θέση.
Σε μεγάλα συμπόσια, όπου συνήθως παρευρίσκονταν πολλοί καλεσμένοι, οι αγκώνες πάνω στο τραπέζι καταλάμβαναν υπερβολικό χώρο και συχνά ενοχλούσαν τους διπλανούς. Αυτή η στάση ερμηνευόταν ως ένδειξη απροσεξίας, αγένειας ή ακόμη και αλαζονείας. Δεν επρόκειτο μόνο για ζήτημα αισθητικής, αλλά κυρίως για κανόνα καλής συμβίωσης.
Η εθιμοτυπία στο τραπέζι διαμορφώθηκε ακριβώς για να εξασφαλίζει μια ευχάριστη και αρμονική κοινωνική συνύπαρξη.
Η επιρροή της αριστοκρατίας
Κατά την Αναγέννηση και τα μεταγενέστερα χρόνια, η ανερχόμενη αστική τάξη άρχισε να υιοθετεί τις συμπεριφορές της αριστοκρατίας, συμπεριλαμβανομένων και των κανόνων που διείπαν τη συμπεριφορά στο τραπέζι. Τα πρώτα εγχειρίδια καλών τρόπων διαδόθηκαν με στόχο να «μορφώσουν» τους πολίτες για τη συμμετοχή τους στην ευρύτερη κοινωνική ζωή.
Το να ακουμπά κανείς τους αγκώνες στο τραπέζι θεωρήθηκε ένδειξη «αγροίκου» ή ακαλλιέργητου ανθρώπου – σε αντίθεση με τη συγκρατημένη και εκλεπτυσμένη συμπεριφορά της αστικής και ευγενούς τάξης.
Η γλώσσα του σώματος στο τραπέζι
Πέρα όμως από την ιστορική διάσταση, υπάρχει και το ζήτημα της γλώσσας του σώματος. Οι αγκώνες πάνω στο τραπέζι συχνά υποδηλώνουν υπερβολική άνεση, αδιαφορία ή έλλειψη σεβασμού, χαρακτηριστικά που έρχονται σε αντίθεση με την ευγένεια και την προσοχή που αναμένεται να δείχνει κάποιος κατά τη διάρκεια ενός γεύματος.
Σε επαγγελματικά δείπνα, κοινωνικές εκδηλώσεις ή επίσημες περιστάσεις, αυτού του είδους η στάση σώματος εξακολουθεί να έχει βαρύτητα. Για τον λόγο αυτό, θεωρείται καλή πρακτική τα χέρια να παραμένουν διακριτικά στο πλάι ή πάνω στην αγκαλιά ειδικά όταν δεν χρησιμοποιούνται τα μαχαιροπίρουνα.
Αξίζει επίσης να σημειωθεί πως οι παραδόσεις διαφέρουν ανά χώρα: στη βρετανική εθιμοτυπία, τα χέρια παραμένουν στην αγκαλιά, ενώ στη γαλλική, οι καρποί πρέπει να ακουμπούν πάνω στο τραπέζι, χωρίς όμως να ενοχλούν.
Και σήμερα;
Η καθημερινότητα έχει αλλάξει και οι κοινωνικές συμβάσεις έχουν γίνει πιο χαλαρές. Σε οικεία ή φιλικά περιβάλλοντα, οι αυστηροί κανόνες της εθιμοτυπίας έχουν κάπως υποχωρήσει. Όμως, σε πιο επίσημα γεύματα ή επαγγελματικά περιβάλλοντα, η τήρηση αυτών των λεπτομερειών εξακολουθεί να μετράει.
Συμπέρασμα; Στο σπίτι, με φίλους ή σε casual στιγμές, πιθανόν να μη σας παρεξηγήσει κανείς. Σε επαγγελματικά ή κοινωνικά events, όμως, ένας διακριτικός σεβασμός στον χώρο και στους συνδαιτυμόνες μπορεί να σας δώσει extra πόντους.
Καλή όρεξη, με τρόπους!
