Την τελευταία δεκαετία, η Τουρκία υπό τον Πρόεδρο Ερντογάν υιοθέτησε μια ανεξάρτητη εξωτερική πολιτική. Ο Ερντογάν είχε στόχο να προβάλει την Τουρκία ως μια σημαντική βιομηχανική και στρατιωτική δύναμη στη Μέση Ανατολή, και επίσης, να καλλιεργήσει στρατηγικούς δεσμούς με εξέχοντα μουσουλμανικά έθνη.
Ωστόσο, αυτή η ανεξάρτητη προσέγγιση της εξωτερικής πολιτικής έχει ξεφτιλίσει τους δεσμούς με το ΝΑΤΟ, και ειδικότερα με τις ΗΠΑ, τον κύριο εταίρο ασφαλείας της Τουρκίας.
Συμπαραγωγή μαχητικών αεροσκαφών και πυραύλων με το Πακιστάν επιδιώκει η Τουρκία, μια συνεργασία που θα μπορούσε να της αποφέρει έμμεση πρόσβαση σε εξελιγμένη στρατιωτική τεχνολογία από την Κίνα.
Τούρκοι αξιωματούχοι είχαν ήδη περιοδικές επαφές με Πακιστανούς ομολόγους τους – η τελευταία τέτοια συνάντηση υψηλού επιπέδου έγινε τον Ιανουάριο – για την ανάπτυξη και παραγωγή στρατιωτικού εξοπλισμού, σύμφωνα με πηγές από τις δύο χώρες που έχουν γνώση των διαπραγματεύσεων.
Μια τέτοια συμφωνία θα έφερνε την Τουρκία – που είναι μέλος του ΝΑΤΟ – εγγύτερα σε κάποιες στρατιωτικές τεχνολογίες από την Κίνα, με την οποία το Πακιστάν παράγει τα μαχητικά JF-17, ενώ φέρεται να έχει χρησιμοποιήσει κινεζικά σχέδια για τον βαλλιστικό του πύραυλο, Shaheen.
Η Τουρκία βλέπει στο Πακιστάν έναν στρατηγικό σύμμαχο και πιθανό εταίρο στο εγχώριας παραγωγής πρόγραμμα αντιπυραυλικής άμυνας Siper και στο project ανάπτυξης του μαχητικού TF-X, αλλά δεν είναι γνωστό αν οι συζητήσεις των δύο πλευρών έχουν φθάσει στο σημείο να ζητηθεί η άδεια του Πεκίνου για τον διαμοιρασμό κινεζικής αμυντικής τεχνολογίας.
Εν μέσω φθαρμένων σχέσεων με το ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ, η Τουρκία, εξερευνά εγχώρια ανεπτυγμένα μαχητικά αεροσκάφη πέμπτης γενιάς. Ως μέρος της κίνησης, η Άγκυρα εξετάζει τη συνεργασία με τους συμμάχους Αζερμπαϊτζάν και Πακιστάν.
«Οι πόρτες μας είναι ανοιχτές για συνεργασία προς αυτή την κατεύθυνση. Συγκεκριμένα, μιλάμε για συνεργασία με χώρες όπως το Αζερμπαϊτζάν και το Πακιστάν και προτείνουμε να ενώσουμε τις προσπάθειες προς αυτή την κατεύθυνση», δήλωσε ο επικεφαλής της Τουρκικής Επιτροπής Αμυντικής Βιομηχανίας Ισμαήλ Ντεμίρ σε συνέντευξή του στο CNN Turk.
Πρόβλημα οικονομικής ρευστότητας
Ως γνωστό, παρότι η τουρκική οικονομία καταρρέει οι Τούρκοι πιστεύουν ότι το TF-X που έχει προγραμματιστεί να είναι ένα μονοθέσιο, δικινητήριο μαχητικό παντός καιρού πολλαπλών ρόλων και αναπτύχθηκε από την Turkish Aerospace Industries (TAI) μαζί με την BAE Systems, θα καταφέρουν να το κατασκευάσουν, αν καταφέρουν να προωθήσουν συνεργασίες με άλλα κράτη λόγω έλλειψης γνώσης τεχνολογίας και κεφαλαίων.
Αρχικά, η Τουρκία ανακοίνωσε σχέδια να πετάξει το πρώτο πρωτότυπο του TF-X έως το 2023 και να εισάγει έως και 250 αεροσκάφη. Ωστόσο, ο στόχος δοκιμαστικής πτήσης έχει υποχωρήσει στο 2025-26. Το έργο TF-X, παρεμποδίστηκε από την έλλειψη προόδου στην επιλογή ενός ξένου κινητήρα για την τροφοδοσία των αρχικών παρτίδων του αεροσκάφους. Η Τουρκία στοχεύει να αναπτύξει έναν εγχώριο κινητήρα για το έργο.
Η επιλογή κινητήρα είναι απαραίτητη πριν ολοκληρωθεί ο σχεδιασμός του αεροσκάφους. Το 2017, μια τουρκική εταιρεία, η Kale Group, συνήψε συμφωνία 139 εκατομμυρίων δολαρίων με τη Rolls-Royce, για την ανάπτυξη κινητήρα για το TF-X. Ωστόσο, το έργο ματαιώθηκε όσον αφορά τις ανησυχίες για τη μεταφορά τεχνολογίας. Η Ρωσία έχει προσφέρει επίσης βοήθεια στην Τουρκία για την παροχή κινητήρων για το TF-X.
Η Defense Turkey, έχει υπολογίσει ότι θα κοστίσει περίπου 21 δισεκατομμύρια δολάρια για την ανάπτυξη και παραγωγή του μαχητικού TF-X, συμπεριλαμβανομένων 7,3 δισεκατομμυρίων δολαρίων μόνο για ανάπτυξη.
Προσεγγίζοντας την Κίνα μέσω Πακιστάν
Η Τουρκία πιέζει να συμμετάσχει στο Πακιστάν για την από κοινού ανάπτυξη πυραύλων και πολεμικών αεροσκαφών, με την ελπίδα ότι μια συνεργασία με το Πακιστάν, θα παράσχει στην Άγκυρα πρόσβαση στην κινεζική στρατιωτική τεχνολογία.
Τούρκοι αξιωματούχοι της άμυνας και της κυβέρνησης, πραγματοποίησαν αρκετές συνομιλίες με τους Πακιστανούς ομολόγους τους, με την τελευταία συζήτηση «υψηλού επιπέδου» να γίνεται τον Ιανουάριο του τρέχοντος έτους, για τη συν-κατασκευή στρατιωτικού υλικού με το Πακιστάν, σύμφωνα το Bloomberg.
Η Τουρκία βλέπει το Πακιστάν ως βασικό σύμμαχο και πιθανό εταίρο, τόσο για τον πύραυλο Siper όσο και για το μαχητικό αεροσκάφος TF-X, σύμφωνα με αξιωματούχους που γνωρίζουν το θέμα.
Ωστόσο, δεν αποκάλυψαν εάν αυτές οι συνομιλίες έλαβαν τη συγκατάθεση του Πεκίνου για κοινή χρήση της τεχνολογίας της Κίνας με την Τουρκία. Ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν, ανέφερε ότι η συνεργασία της Τουρκίας με το Πακιστάν για μελλοντικά αμυντικά έργα έχει «πολύ σοβαρές δυνατότητες».
Το Πακιστάν κοιτάζει την αεροπορία ως μια φιλόδοξη ώθηση εξαγωγής άμυνας
O Ερντογάν έχει μιλήσει για «πολύ σοβαρές προοπτικές» συνεργασίας σε αμυντικά πρότζεκτ με το Πακιστάν, που είναι πυρηνική δύναμη.
Τον περασμένο Δεκέμβριο ο υπουργός Άμυνας του Πακιστάν, Μιάν Μουχάμαντ Χιλάλ Χουσάιν, συναντήθηκε με Τούρκους αξιωματούχους, συμπεριλαμβανομένου του υπουργού Άμυνας Χουλουσί Ακάρ και συζήτησαν για το ενδεχόμενο συνεργασίας στην αμυντική βιομηχανία. Ο Ακάρ συναντήθηκε και με τους αρχηγούς των γενικών επιτελείων Στρατού και Αεροπορίας του Πακιστάν και είχε συνοδέψει πέρυσι τον Ερντογάν στο ταξίδι του εκεί.
Οι δύο χώρες έχουν ήδη συνεργαστεί στον τομέα της άμυνας, καθώς έχουν συμπαράξει πολεμικά πλοία, τα οποία στη συνέχει η Τουρκία πούλησε στο Πακιστάν.
Τυχόν υιοθέτηση από την Τουρκία κινεζικής στρατιωτικής τεχνολογίας, θα πυροδοτούσε νέες εντάσεις στις σχέσεις με τις ΗΠΑ, καθώς στην Ουάσιγκτον μια τέτοια κίνηση θα ερμηνευόταν ως ένα νέο βήμα απομάκρυνσης της Άγκυρας από το ΝΑΤΟ.
Ήδη οι ΗΠΑ έχουν επιβάλει κυρώσεις στην Άγκυρα για την αγορά των S-400 από τη Ρωσία και την πέταξαν από τη συμπαραγωγή των F-35, αλλά η Τουρκία διαπραγματεύεται την αγορά και δεύτερου τέτοιου συστήματος και πιθανή συμπαραγωγή του με τη Μόσχα.
Οι Τούρκοι αξιωματούχοι που μίλησαν για τις επαφές με το Πακιστάν, δήλωσαν ότι η προσέγγιση συνδέεται με την φιλοδοξία της Άγκυρας να γίνει κέντρο ισχύος σε έναν ολοένα και πιο πολυπολικό κόσμο.
Το Σύμφωνο των Τριών Αδελφών
Τον τελευταίο καιρό, η Τουρκία, το Πακιστάν και το Αζερμπαϊτζάν ενίσχυσαν τη στρατιωτική τους συνεργασία, πραγματοποιώντας κοινές στρατιωτικές ασκήσεις στις 12 Σεπτεμβρίου στο Μπακού, την πρωτεύουσα του Αζερμπαϊτζάν.
Η άσκηση ήταν γνωστή ως «Three Brothers-2021» και πραγματοποιήθηκε με στόχο «την περαιτέρω ενίσχυση των υφιστάμενων δεσμών μεταξύ των τριών στρατών και να τους βοηθήσει να βρουν νέους τρόπους για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας στην περιοχή», σύμφωνα με επίσημη δήλωση.
Ο υποστράτηγος Hikmat Mirzayev, διοικητής των ειδικών δυνάμεων του Αζερμπαϊτζάν, δήλωσε κατά την τελετή των εγκαινίων ότι «η συνεργασία μεταξύ των τριών χωρών ήταν στο υψηλότερο επίπεδο και ελήφθησαν σημαντικά μέτρα για την περαιτέρω ενίσχυση των σχέσεων για τη διασφάλιση της ασφάλειας της περιοχής και του λαού της».
Το Πακιστάν και η Τουρκία παρείχαν στρατιωτική υποστήριξη στο Αζερμπαϊτζάν, κατά τη διάρκεια του Δεύτερου Πολέμου του Καραμπάχ, διάρκειας 44 ημερών, τον Σεπτέμβριο του 2020, όταν το Αζερμπαϊτζάν πολέμησε εναντίον των αρμενικών ενόπλων δυνάμεων.
