Ένα ναυάγιο σε βάθος περίπου 40 μέτρων εντόπισαν δύτες που εργάζονταν ανοιχτά της Αττάλειας, στην Τουρκία.
Πρόκειται για ένα φορτηγό πλοίο, το οποίο μετέφερε στο αμπάρι του κεραμικά πιάτα, δίσκους και μπολ. Τα επιτραπέζια σκεύη ήταν ακόμα τακτοποιημένα σε στοίβες, σαν να περίμεναν να παραδοθούν.
Καλοδιατηρημένα τα σκεύη, παρότι ήταν στον βυθό για χιλιάδες χρόνια
Το βάθος, η ηλικία και η κατάσταση του φορτίου υποδηλώνουν ότι χρονολογείται από την ύστερη ελληνιστική έως την πρώιμη ρωμαϊκή περίοδο και αποτελεί μια σπάνια ευκαιρία για τη μελέτη της καθημερινής ζωής μέσω συνηθισμένων αντικειμένων.
Η ομάδα ανασκαφής σημείωσε ότι πολλά από τα κεραμικά έχουν διατηρήσει τα αρχικά τους χρώματα και την επιφανειακή τους υφή, κάτι που είναι ασυνήθιστο για αντικείμενα που έχουν παραμείνει για μεγάλο χρονικό διάστημα βυθισμένα στο θαλασσινό νερό.
Τα εργαστήρια συντήρησης καταγράφουν λεπτομερώς τα κομμάτια για να αποτυπώσουν τα σημάδια κατασκευής, τις γλιστρήσεις και τα ζωγραφισμένα μοτίβα.
Τι αποκαλύπτουν τα στοιβαγμένα σκεύη
Ο Δρ. Χακάν Ονίζ του Πανεπιστημίου Ακντενίζ ηγήθηκε των εργασιών στον χώρο, συντονίζοντας τους δύτες για την εξέλιξη των ερευνών, ενώ χειρίστηκε και τα ενδιαφέροντα ευρήματα.
Η ομάδα του έχει μεγάλη εμπειρία στην υποβρύχια αρχαιολογία, η οποία εξερευνά και συντηρεί την ανθρώπινη ιστορία που βρίσκεται κάτω από τις λίμνες και τις θάλασσες.
Το κεραμικό φορτίο ταιριάζει με ένα λεπτό, κόκκινο επιτραπέζιο σκεύος που εμπορευόταν ευρέως στην ανατολική Μεσόγειο κατά τον 1ο αιώνα π.Χ. και τον 1ο αιώνα μ.Χ.
Οι ειδικοί χρησιμοποιούν αυτά τα σκεύη για να εντοπίσουν κέντρα παραγωγής κοντά στην Αντιόχεια και να χρονολογήσουν ναυάγια που συνδέονται με το παράκτιο εμπόριο.
Το φορτίο αφηγείται μια ιστορία εμπορίου. Οι έμποροι μετέφεραν μαζικά τυποποιημένα επιτραπέζια σκεύη, επειδή οι αγοραστές ήθελαν γνωστά σχήματα, μεγέθη και φινιρίσματα που ταιριάζουν στις διατροφικές συνήθειες της εποχής.
Πώς προστατεύτηκαν τα σκεύη
Τα μέλη της ομάδας αναφέρουν ότι ένα λεπτό στρώμα ακατέργαστου πηλού είχε εφαρμοστεί στο εξωτερικό πολλών σκευών, πριν από τη φόρτωση.
Αυτό το απλό βήμα λειτούργησε ως προστατευτικό στρώμα που μείωσε την τριβή κατά τη μεταφορά και, αργότερα, επιβράδυνε τη φθορά από τη θάλασσα στις εκτεθειμένες επιφάνειες.
Μόλις έφτασαν στον βυθό, οι στοίβες που προστατεύονταν από πηλό και άμμο δημιούργησαν μικρές θύλακες με λιγότερη ροή νερού και λιγότερους.
Τα παραπάνω βοήθησαν στη διατήρηση πολλών στοιχείων, όπως η γυαλάδα, που συνήθως εξαφανίζονται μετά από αιώνες παραμονής στον βυθό.
Οι ειδικοί στην κεραμική διαβάζουν το εμπόριο σα να είναι ένα βιβλίο. Όταν ένα φορτίο κυριαρχείται από ένα μόνο είδος, μπορούν να συνδέσουν την παρτίδα με γνωστά εργαστήρια, να εκτιμήσουν τις διαδρομές μεταφοράς και να συγκρίνουν τις παραλλαγές των χεριών και των βάσεων με χρονολογημένες ακολουθίες.
Από τον βυθό σε μουσείο
Τα ευρήματα θα ενταχθούν σε εκθέσεις με άλλες συλλογές ναυαγίων, συμπεριλαμβανομένων των γκαλερί του Μουσείου Υποβρύχιας Αρχαιολογίας της Αλικαρνασσού.
Το μουσείο αυτό στεγάζεται στο μεσαιωνικό κάστρο και επικεντρώνεται στην υποβρύχια πολιτιστική κληρονομιά. Οι σχεδιαστές της έκθεσης συχνά παρουσιάζουν τις ομάδες φορτίων ανέπαφες, ώστε οι επισκέπτες να μπορούν να δουν πώς συσκευάζονταν και προστατεύονταν τα εμπορεύματα.
Υπάρχουν σχέδια για τη δημιουργία ενός νέου Μουσείου Υποβρύχιας Αρχαιολογίας της Μεσογείου στην περιοχή Κεμέρ, που θα εκθέτει διάφορα ευρήματα από τις νότιες ακτές της Τουρκίας, καθώς υπάρχουν αναφορές για πάνω από 400 ναυάγια στην περιοχή μεταξύ των Πάταρων και της Μερσίνης, κάτι που αναδεικνύει τη σημαντική θαλάσσια κληρονομία στην ανατολική Μεσόγειο.
