Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ECDC) καταγράφει πρώιμη έναρξη δραστηριότητας των κουνουπιών και ενημερώνει συστηματικά τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. για την εξάπλωση λοιμωδών νοσημάτων που σχετίζονται με αυτά. Οι παρατεταμένες και πιο έντονες «εποχές κουνουπιών» αποδίδονται στην κλιματική αλλαγή.
Οι εκθέσεις του ECDC καλύπτουν ιούς όπως chikungunya, δάγκειος πυρετός, Ζίκα και Δυτικός Νείλος, καταγράφοντας συνεχώς κρούσματα και περιοχές εξάπλωσης. Κύριοι ξενιστές είναι:
- Aedes albopictus (ασιατικό κουνούπι-τίγρης) – μεταδίδει chikungunya, Ζίκα και δάγκειο πυρετό
- Aedes aegypti – μεταδίδει και τον ιό του κίτρινου πυρετού
- Culex pipiens – κύριος φορέας του ιού του Δυτικού Νείλου
Τα είδη εξαπλώνονται στην Ευρώπη, με το Aedes albopictus να έχει εδραιωθεί σε 369 περιοχές (από 114 το 2014), και το Aedes aegypti να επανεμφανίζεται στην Κύπρο. Η Ελλάδα συμπεριλαμβάνεται μεταξύ των χωρών με σταθερή παρουσία των Aedes albopictus και Culex pipiens.
Το 2024, καταγράφηκαν 304 εγχώρια κρούσματα δάγκειου πυρετού στην Ευρώπη — υπερδιπλάσια από τα 130 του 2023. Επιπλέον, σημειώθηκαν 1.436 κρούσματα λοίμωξης από τον ιό του Δυτικού Νείλου σε 19 κράτη.
Στην Ελλάδα αναφέρθηκαν 220 κρούσματα, εκ των οποίων τα 157 παρουσίασαν σοβαρές νευρολογικές εκδηλώσεις όπως εγκεφαλίτιδα ή μηνιγγίτιδα. Υπήρξαν 6 εισαγόμενα περιστατικά και 35 θάνατοι, με μέση ηλικία τα 79 έτη. Σε πανευρωπαϊκό επίπεδο οι θάνατοι υπολογίζονται σε τουλάχιστον 125.
Η Γαλλία έχει ήδη καταγράψει έξι εξάρσεις εγχώριων κρουσμάτων chikungunya από τα τέλη Μαΐου, νωρίτερα από την καθιερωμένη περίοδο εμφάνισης των ασθενειών αυτών.
Το ECDC επισημαίνει πως ο καθένας μπορεί να συμβάλει στη μείωση του κινδύνου, με τα εξής μέτρα:
- Χρήση απωθητικών
- Ρούχα που καλύπτουν το δέρμα, ειδικά πρωί και σούρουπο
- Κουνουπιέρες ή κλιματιζόμενοι χώροι
- Προφυλάξεις για ταξιδιώτες επί τουλάχιστον τρεις εβδομάδες μετά την επιστροφή
Επίσης σημαντικές είναι οι περιβαλλοντικές παρεμβάσεις:
- Απομάκρυνση στάσιμου νερού από εξωτερικά σημεία
- Προνυμφοκτονία σε μεγάλες υδάτινες επιφάνειες
- Στοχευμένη χρήση εντομοκτόνων κατά ενηλίκων κουνουπιών σε εστίες επιδημιών
