Καθώς ο κόσμος κρατάει την αναπνοή του περιμένοντας ένα εμβόλιο κατά του νέου κορονοϊού, η νέα μεγάλη πρόοδος στον πόλεμο κατά της πανδημίας ίσως να προέλθει από μία κατηγορία βιοτεχνολογικών θεραπειών που χρησιμοποιούνται κατά του καρκίνου και άλλων διαταραχών – αντισώματα σχεδιασμένα ειδικά για να επιτίθενται στον νέο ιό.
Η ανάπτυξη μονοκλωνικών αντισωμάτων που στοχεύουν τον ιό υποστηρίζεται από διαπρεπείς επιστήμονες. Ο Άντονι Φάουτσι, ο κορυφαίος λοιμωξιολόγος των ΗΠΑ, έχει δηλώσει ότι αποτελούν «σχεδόν σίγουρο στοίχημα» εναντίον της Covid-19.
Όταν ένας ιός περνάει από τις πρώτες γραμμές άμυνας του οργανισμού ενεργοποιείται μία πιο συγκεκριμένη αντίδραση, που προκαλεί την παραγωγή κυττάρων που στοχεύουν τον εισβολέα. Αυτά τα κύτταρα περιλαμβάνουν αντισώματα που αναγνωρίζουν έναν ιό και «κλειδώνουν» επάνω του, εμποδίζοντας την εξάπλωση της μόλυνσης.
Τα μονοκλωνικά αντισώματα – που καλλιεργούνται σε δοχεία βιοαντιδραστήρων – είναι αντίγραφα αυτών των φυσικών πρωτεϊνών.
Οι επιστήμονες προσπαθούν ακόμη να εντοπίσουν τον ακριβή ρόλο των εξουδετερωτικών αντισωμάτων στην ανάρρωση από την Covid-19, αλλά οι φαρμακοβιομηχανίες είναι αισιόδοξες ότι τα σωστά αντισώματα ή ένας συνδυασμός τους, μπορεί να αλλάξει την πορεία της ασθένειας που έχει προκαλέσει 675.000 θανάτους παγκοσμίως έως σήμερα.
«Τα αντισώματα μπορούν να σταματήσουν τη μεταδοτικότητα. Αυτό είναι γεγονός», δήλωσε στο πρακτορείο Reuters ο Χρήστος Κυρατσούς, στέλεχος της φαρμακευτικής εταιρείας Regeneron.
Η Regeneron δοκιμάζει ένα κοκτέιλ δύο αντισωμάτων, το οποίο η εταιρεία θεωρεί ότι περιορίζει την ικανότητα του ιού να αποδρά και τα αποτελέσματα σχετικά με την αποτελεσματικότητά του αναμένονται στα τέλη του καλοκαιριού ή τις αρχές του φθινοπώρου. «Η προστασία θα μειώνεται με το πέρασμα του χρόνου. Η δοσολογία είναι κάτι που δεν γνωρίζουμε ακόμη», είπε ο Κυρατσούς.
Η αμερικανική κυβέρνηση υπέγραψε τον Ιούνιο με την Regeneron συμβόλαιο για προμήθεια της θεραπείας ύψους 450 εκατ. δολαρίων. Η εταιρεία έχει δηλώσει ότι μπορεί να ξεκινήσει την παραγωγή αμέσως στις αμερικανικές εγκαταστάσεις της αν οι αρμόδιες αρχές εγκρίνουν τη θεραπεία.
Οι εταιρείες Eli Lilly, AstraZeneca, Amgen και GlaxoSmithKline έλαβαν έγκριση από την κυβέρνηση των ΗΠΑ να ενώσουν τις δυνάμεις τους για την παραγωγή προκειμένου να αυξηθεί η διαθεσιμότητα σε περίπτωση που κάποιο από αυτά τα φάρμακα αποδειχθεί αποτελεσματικό.
Ακόμη και με αυτή την ανορθόδοξη συνεργασία μεταξύ ανταγωνιστών, η παραγωγή αυτών των φαρμάκων είναι πολύπλοκη και η παραγωγική ικανότητα περιορισμένη. Υπάρχουν επίσης αμφιβολίες σχετικά με το αν ένα είδος αντισωμάτων θα είναι αρκετά ισχυρό ώστε να σταματήσει την Covid-19.
Η AstraZeneca έχει ανακοινώσει ότι σκοπεύει να ξεκινήσει μέσα στις επόμενες εβδομάδες κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους με τον συνδυασμό δύο αντισωμάτων που έχει δημιουργήσει.
Η εταιρεία Eli Lilly, που ξεκίνησε τον Ιούνιο κλινικές δοκιμές με δύο ξεχωριστά αντισώματα, εστιάζει στην προσέγγιση του ενός είδους. «Αν χρειάζεται μεγαλύτερη δόση ή περισσότερα αντισώματα θα είναι λιγότεροι οι άνθρωποι που θα μπορούν να λάβουν τη θεραπεία», δήλωσε ο επικεφαλής επιστημονικός σύμβουλος της εταιρείας Νταν Σκοβρόνσκι.
Άμεση ανοσία
Σε αντίθεση με τα εμβόλια, που ενεργοποιούν το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού, η επίδραση των χορηγούμενων αντισωμάτων μειώνεται με το πέρασμα του χρόνου.
Παρόλα αυτά, οι φαρμακευτικές εταιρείες υποστηρίζουν ότι τα μονοκλωνικά αντισώματα θα μπορούν να εμποδίσουν προσωρινά τη μόλυνση ατόμων που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες, όπως το υγειονομικό προσωπικό και οι ηλικιωμένοι. Θα μπορούσαν επίσης να χρησιμεύσουν ως θεραπευτική γέφυρα έως ότου υπάρξουν ευρέως διαθέσιμα εμβόλια.
«Σε ένα πλαίσιο πρόληψης πιστεύουμε ότι μπορούμε να επιτύχουμε κάλυψη για διάστημα έως και έξι μηνών», δήλωσε ο Φιλ Πανγκ, ιατρικό στέλεχος της Vir Biotechnology που σκοπεύει να ξεκινήσει δοκιμές αντισωμάτων σε μη νοσηλευόμενους ασθενείς τον επόμενο μήνα σε συνεργασία με την GlaxoSmithKline.
«Το πλεονέκτημα των αντισωμάτων είναι ότι ουσιαστικά προσφέρουν άμεση ανοσία» αναφέρει ο αντιπρόεδρος της Sorrento Therapeutics, που θέλει να ξεκινήσει κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους τον επόμενο μήνα με ένα υποψήφιο είδος αντισωμάτων.
Οι κίνδυνοι ως προς την ασφάλεια θεωρούνται χαμηλοί για τα αντισώματα, αλλά το κόστος τους μπορεί να είναι αρκετά υψηλό. Αυτού του τύπου τα αντικαρκινικά φάρμακα κοστίζουν κάποιες φορές πάνω από 100.000 δολάρια τον χρόνο.
Εκφράζεται επίσης η ανησυχία ότι ο κορονοϊός θα μπορούσε να γίνει ανθεκτικός σε συγκεκριμένα αντισώματα. Οι ερευνητές εργάζονται ήδη πάνω σε δεύτερης γενιάς συστατικά που δεν στοχεύουν μόνο τις ακίδες που χρησιμοποιεί ο ιός για να εισβάλλει στα κύτταρα.
«Προσπαθούμε να αναπτύξουμε κάτι συμπληρωματικό» δήλωσε ο επικεφαλής έρευνας της Amgen.
Σε μία πρόσφατη ανακοίνωση που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση Nature, οι ερευνητές αναφέρουν ότι ανακάλυψαν αρκετά νέα, πολύ ισχυρά αντισώματα που κατευθύνονται στην περιοχή όπου ο ιός προσκολλάται στα ανθρώπινα κύτταρα και σε μία περιοχή της ακίδας που ως τώρα δεν είχε τραβήξει την προσοχή.
«Προκειμένου να αποφύγουμε την ανάπτυξη ανθεκτικότητας πρέπει να στοχεύουμε διαφορετικές περιοχές» είπε στο Reuters ο Ντέιβιντ Χο, ένας από τους συντάκτες της ανακοίνωσης και καθηγητής στο πανεπιστήμιο Κολούμπια.
Ένα ζήτημα που μένει ακόμη να διευκρινιστεί είναι σε ποιο σημείο της ασθένειας θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν αυτά τα νέα όπλα. «Η χορήγηση αντισωμάτων με σχετική καθυστέρηση μετά τη μόλυνση ίσως να μην βοηθάει ιδιαίτερα», τονίζει ο Φλόριαν Κράμερ, καθηγητής μικροβιολογίας στην ιατρική σχολή Icahn της Νέας Υόρκης. «Αν χορηγηθούν νωρίς, πιθανότατα είναι αρκετά αποτελεσματικά».
