Συνολικά οκτώ προγράμματα χρηματοδοτικής ενίσχυσης για την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας έχουν προγραμματιστεί να πραγματοποιηθούν στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2021–2027.
Τα προγράμματα απευθύνονται κυρίως σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις, αυτοαπασχολούμενους και γυναίκες επιχειρηματίες, καλύπτοντας ένα ευρύ φάσμα αναγκών, από την εξωστρέφεια και την καινοτομία έως την πρόσβαση σε δανειακά κεφάλαια.
Ο συνολικός προϋπολογισμός των δράσεων φτάνει το ένα δισεκατομμύριο ευρώ και εντάσσονται στο πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα» του νέου ΕΣΠΑ, το οποίο για το σύνολο της προγραμματικής περιόδου διαθέτει κεφάλαια ύψους 3,9 δισ. ευρώ.
Τέσσερα από αυτά τα προγράμματα βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη και είναι ανοιχτά για την υποβολή αιτήσεων.
Το πρώτο αφορά την ενίσχυση της εξωστρέφειας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, με διαθέσιμα κονδύλια ύψους 200 εκατομμυρίων ευρώ. Το πρόγραμμα απευθύνεται σε μικρές, πολύ μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις και επιδοτεί επενδύσεις που στοχεύουν στην αύξηση των εξαγωγών, όπως συμμετοχές σε εμπορικές εκθέσεις εντός και εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, προμήθεια εξοπλισμού για την παραγωγή ή την προστασία του περιβάλλοντος, υπηρεσίες πιστοποίησης και σχεδιασμού συσκευασίας, δαπάνες για λογισμικό, αλλά και προβολή και μισθολογικό κόστος νέων προσλήψεων. Το ποσοστό ενίσχυσης κυμαίνεται από 40% έως 50%, ανάλογα με την Περιφέρεια υλοποίησης. Για την επιλεξιμότητα της ενίσχυσης είναι απαραίτητο η επιχείρηση να αυξήσει τις εξαγωγές της κατά τουλάχιστον 70% σε σχέση με το φορολογικό έτος 2024. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να υποβάλουν αιτήσεις μέχρι τις 9 Οκτωβρίου 2025, αποκλειστικά μέσω του Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος Διαχείρισης Κρατικών Ενισχύσεων (ΟΠΣΚΕ), όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα του Ελεύθερου Τύπου.
Παράλληλα, σε εξέλιξη βρίσκονται δύο δράσεις για την ενίσχυση της παραγωγής οπτικοακουστικών έργων στην Ελλάδα, στο πλαίσιο του καθεστώτος «Cash Rebate Greece». Η πρώτη δράση, με προϋπολογισμό 55 εκατομμυρίων ευρώ, αφορά κυρίως μεγάλες και αλλοδαπές επιχειρήσεις, ενώ η δεύτερη, ύψους 100 εκατομμυρίων ευρώ, απευθύνεται αποκλειστικά σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Το βασικό χαρακτηριστικό των δράσεων αυτών είναι ότι παρέχουν επιδότηση ίση με το 40% των επιλέξιμων δαπανών παραγωγής που πραγματοποιούνται στην ελληνική επικράτεια, με ανώτατο όριο ενίσχυσης τα 8 εκατομμύρια ευρώ ανά έργο. Η ενίσχυση καταβάλλεται εφάπαξ μετά την ολοκλήρωση του έργου.
Ένα ακόμη σημαντικό εργαλείο που λειτουργεί ήδη είναι το Ταμείο Μικροπιστώσεων ΤΕΠΙΧ ΙΙΙ, μέσω του οποίου χορηγούνται μικρά δάνεια, ύψους από 3.000 έως 25.000 ευρώ, σε πολύ μικρές επιχειρήσεις και αυτοαπασχολούμενους. Το πρόγραμμα δίνει ιδιαίτερη έμφαση στη γυναικεία επιχειρηματικότητα, προσφέροντας άτοκη χρηματοδότηση στο μεγαλύτερο μέρος του δανείου. Συγκεκριμένα, για γενική επιχειρηματικότητα, το 60% του δανείου είναι άτοκο, ενώ για τις γυναίκες φτάνει το 75%. Το υπόλοιπο ποσό χρηματοδοτείται από το Ίδρυμα Μικροχρηματοδοτήσεων με επιτόκιο που δεν υπερβαίνει το αντίστοιχο της αγοράς. Οι επιλέξιμες δαπάνες πρέπει να περιλαμβάνονται στο επιχειρηματικό σχέδιο και να μην έχουν εξοφληθεί πριν από την υποβολή της αίτησης, ενώ γίνονται δεκτά τιμολόγια επί πιστώσει έως και έξι μήνες πριν την υποβολή.
Τέλος, το Ταμείο Εγγυοδοσίας παρέχει εγγυήσεις για τη χορήγηση δανείων επενδυτικού σκοπού, κεφαλαίου κίνησης και ειδικού σκοπού σε υφιστάμενες και νεοσύστατες μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Το Ταμείο διαθέτει προϋπολογισμό 300 εκατομμυρίων ευρώ και υποδιαιρείται σε δύο κατηγορίες: η πρώτη απευθύνεται σε όλες τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, παρέχοντας εγγύηση 70%, ενώ η δεύτερη αφορά επιχειρήσεις έως πέντε ετών, στις οποίες παρέχεται εγγύηση 80%. Επιπλέον, επιδοτείται μέρος του επιτοκίου των δανείων.
Εκτός από τις τέσσερις αυτές ανοικτές δράσεις, μέσα στο 2025 αναμένονται να ξεκινήσουν ακόμη τέσσερις σημαντικές πρωτοβουλίες. Πρώτη από αυτές είναι το Ταμείο Πατεντών, με συνολικό προϋπολογισμό 41,4 εκατομμυρίων ευρώ. Η δράση θα στηρίξει επιχειρήσεις στα πρώτα στάδια της ανάπτυξής τους, με σκοπό την κατοχύρωση εφευρέσεων μέσω διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας και την εμπορική αξιοποίησή τους. Θα υλοποιηθεί από την Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα και θα παραμείνει ανοιχτή μέχρι εξαντλήσεως του διαθέσιμου προϋπολογισμού.
Η δεύτερη δράση αφορά τα Σχέδια Προσαρμογής Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων, δυναμικότητας από 20 έως 50 εργαζομένων. Ο συνολικός προϋπολογισμός είναι 30 εκατομμύρια ευρώ και κάθε επενδυτικό σχέδιο θα επιδοτείται με ποσά από 25.000 έως 130.000 ευρώ. Στόχος είναι η βελτίωση της οργανωτικής λειτουργίας των επιχειρήσεων και η ενίσχυση των δεξιοτήτων του προσωπικού τους, με έμφαση στην πράσινη διαχείριση, την ψηφιακή μετάβαση, την εξωστρέφεια και την αναβάθμιση της εφοδιαστικής αλυσίδας.
Τρίτη σημαντική αναμενόμενη δράση είναι τα Κέντρα Ικανοτήτων, με προϋπολογισμό 20 εκατομμυρίων ευρώ. Πρόκειται για συνεργασίες μεταξύ δημόσιων και ιδιωτικών φορέων που αποσκοπούν στη μεταφορά γνώσης, την κοινή χρήση υποδομών, την προώθηση της καινοτομίας και την παραγωγή προϊόντων και υπηρεσιών υψηλής προστιθέμενης αξίας. Κάθε κέντρο πρέπει να περιλαμβάνει τουλάχιστον έναν ερευνητικό φορέα και πέντε ανεξάρτητες επιχειρήσεις.
Τέλος, η τέταρτη δράση στοχεύει στην ενίσχυση της αυτοαπασχόλησης συγκεκριμένων επιστημονικών κλάδων. Το πρόγραμμα, ύψους 100 εκατομμυρίων ευρώ, θα παρέχει επιχορήγηση 14.000 ευρώ σε πτυχιούχους για τη δημιουργία νέας επιχείρησης, ενώ αν παράλληλα δημιουργήσουν μία νέα θέση εργασίας, θα επιδοτηθούν με επιπλέον 14.000 ευρώ, φτάνοντας συνολικά τις 28.000 ευρώ. Η προδημοσίευση της πρόσκλησης αναμένεται εντός των επόμενων μηνών.
