Από τις αρχές του χρόνου και πριν από τον πόλεμο στην Ουκρανία το ΠΕΝΤΑΠΟΣΤΑΓΜΑ έχει αποκαλύψει τα σχέδια και τις ασκήσεις επί χάρτου στην ενεργειακή ατζέντα των Δυτικών.
Γράφαμε αρχές Φεβρουαρίου πως το ΝΑΤΟ ετοιμάζει νέο αγωγό φυσικού αερίου για να απεγκλωβίσει την Ευρώπη από την ρωσική εξάρτηση. Το θέμα αφορά την πρωτοβουλία δημιουργίας του αγωγού φυσικού αερίου Midcat, ο οποίος μπλοκαρίστηκε πριν από τρία χρόνια από τις ισπανικές και γαλλικές ρυθμιστικές αρχές. Το ΝΑΤΟ διερευνά τη δυνατότητα κατασκευής νέου αγωγού φυσικού αερίου που θα συνέδεε την ισπανική Καταλονία με τη Γαλλία και θα μειώσει την εξάρτηση της Κεντρικής Ευρώπης από το ρωσικό αέριο.
Αυτήν την στιγμή με την πρεμούρα των Ευρωπαίων να απεξαρτηθούν από τις ρωσικές ενεργειακές πηγές, εξελίσσονται απίστευτες καραμπόλες στην Νότια Ευρώπη κυρίως σε συνδυασμό με τις αφρικανικές πηγές ενέργειας.
Καταρχάς ο MIdcat φαίνεται να ξαναμπαίνει στα συρτάρια γιατί επιδεινώθηκαν οι γαλλοϊσπανικές σχέσεις. Μπορεί ωστόσο η Ιταλία να αποτελέσει εναλλακτική λύση στο MidCat;
Ποιος είναι ο ρόλος της Αλγερίας; Σε παλιότερο άρθρο έχουμε αναφερθεί στην σημασία της.
Τα κομμάτια του πάζλ έχουν ως εξής:
Ο Μακρόν συνδέει την Αλγερία και το Μαρόκο ως ενεργειακούς εταίρους και οδηγεί σε αποτυχία το MidCat που ζητά η Ισπανία.
Όπως γράφαμε χθες ο Γάλλος πρόεδρος είναι στην Αλγερία και για ενεργειακές μπίζνες μεταξύ άλλων. Ωστόσο η Ιταλία είναι κατά πως φαίνεται αυτή που κερδίζει στην κούρσα για το αλγερινό φυσικό αέριο, που οι Ευρωπαίοι επιθυμούν διακαώς.
Ο Μακρόν είπε ακόμη ότι δεν είναι σε ανταγωνισμό με την Ιταλία όσον αφορά το αλγερινό αέριο, αλλά δεν τον πίστεψε ούτε ο καθρέφτης του. Δήλωσε επιπλέον ότι θέλουν να εδραιώσουν περαιτέρω τη συνεργασία μεταξύ της εθνικής εταιρείας ενέργειας της Αλγερίας Sonatrach και της γαλλικής TotalEnergies.
Η ενεργειακή κόντρα των δύο μεγάλων ευρωπαϊκών χωρών είναι ακόμη μεγαλύτερη και δεν είναι σημερινή. Προ ετών ο Σαλβίνι κατηγόρησε τη Γαλλία ότι εκμεταλλεύεται την αναταραχή στη Λιβύη προς όφελος της πετρελαϊκής εταιρείας Total, η οποία ανταγωνίζεται την ιταλική ENI στην ανάπτυξη περιφερειακών ενεργειακών περιουσιακών στοιχείων.
Είναι σαφές επομένως πως Ιταλία και Γαλλία διασταυρώνουν τα ξίφη τους για τον ενεργειακό πλούτο που προέρχεται από την Βόρεια Αφρική προκειμένου όσο το δυνατόν συντομότερο να απεγκλωβιστούν από την ρωσική εξάρτηση.
Τρίτος προμηθευτής φυσικού αερίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση μετά τη Ρωσία και τη Νορβηγία, η Αλγερία είναι ιδιαίτερα περιζήτητη για τον πλούτο του υπεδάφους της από την εισβολή στην Ουκρανία. Πρέπει να πούμε ότι η Ιταλία δεν περίμενε πολύ για να εξασφαλίσει επιπλέον όγκους αλγερινού μεθανίου. Από τον Απρίλιο , ο Μάριο Ντράγκι, επικεφαλής της ιταλικής κυβέρνησης, διέσχιζε τη Μεσόγειο, συνοδευόμενος από το αφεντικό του ενεργειακού ομίλου ENI. Η ENI υπέγραψε σύμβαση με τον αλγερινό δημόσιο φορέα Sonatrach για την αγορά πρόσθετου φυσικού αερίου, αρχής γενομένης από φέτος, με αύξηση έως και 9 δισεκατομμυρίων επιπλέον κυβικών μέτρων (Bmd3 ) το 2023 και το ίδιο το 2024. Η Ιταλία εισήγαγε ήδη 21 Mdsm 3 , σχεδόν το ήμισυ των πωλήσεων φυσικού αερίου της Αλγερίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ωστόσο όπως έμπειροι αναλυτές αναφέρουν ο Μακρόν επισκέπτεται την Αλγερία προκειμένου να καταλάβει τη θέση που άφησε η Ισπανία στον εφοδιασμό με φυσικό αέριο. Ο Γάλλος πρόεδρος στοχεύει να καλύψει το διμερές κενό που άφησε η Ισπανία με την Αλγερία και να συμφωνήσει με το Αλγέρι για την προμήθεια φυσικού αερίου στη Γαλλία αφότου η χώρα του Μαγκρέμπ έχει σταματήσει να στέλνει στην Ιβηρική Χερσόνησο.
Η αδεξιότητα του Ισπανου΄πρωθυπουργού Pedro Sánchez έχει προκαλέσει μια κρίση στις σχέσεις με τον Αλγέρι, που καθίσταται μη αναστρέψιμη. Ο πρώτος που πήγε στο Αλγέρι για να καταλάβει τη θέση που κατείχε προηγουμένως η Ισπανία ήταν ο Μάριο Ντράγκι , όπως προαναφέραμε. Ο Ντράγκι έλαβε προνομιακή μεταχείριση για την προμήθεια φυσικού αερίου στην Ιταλία σε βάρος της Ισπανίας. Τώρα ο Μακρόν ακολουθεί τα ίδια βήματα και, ενώ ο Πέδρο Σάντσεθ βρίσκεται στην Κολομβία, ο Πρόεδρος της Γαλλίας επισκέπτεται την Αλγερία για να συνάψει μια προνομιακή συμφωνία για το θέμα του αλγερινού αερίου που έχει ήδη σταματήσει να ρέει προς την Ισπανία.
Η Γαλλία λαμβάνει αλγερινό αέριο μέσω του αγωγού φυσικού αερίου Medgaz που συνδέει τη χώρα του Μαγκρέμπ με την Ισπανία και διοχετεύεται μέσω δύο αγωγών φυσικού αερίου από τη Χώρα των Βάσκων και τη Ναβάρα. Με τη σειρά της, η γαλλική κυβέρνηση έχει παγώσει την αξίωση της Ισπανίας να ανακτήσει το έργο Midcat, έναν αγωγό φυσικού αερίου, όπως προαναφέραμε, μεταξύ των δύο χωρών από την Καταλονία και ο οποίος έχει την υποστήριξη της Γερμανίας, που θα επέτρεπε περισσότερο αέριο να φτάσει στην Ευρώπη από τη χερσόνησο.
Και οι καραμπόλες συνεχίζονται
Σε αυτό το ενεργειακό παζλ υπάρχουν και άλλα βασικά κομμάτια που πρέπει να λάβετε υπόψη. Πρώτον, η ρήξη των διπλωματικών σχέσεων μεταξύ Αλγερίας και Μαρόκου πριν από ένα χρόνο και το επακόλουθο κλείσιμο του αγωγού φυσικού αερίου Μαγκρέμπ-Ευρώπης (GME), ο οποίος διοχέτευε το αλγερινό αέριο μέσω του Μαρόκου στην Ισπανία, τον Νοέμβριο.
Δεύτερον, η διπλωματική κρίση μεταξύ Ισπανίας και Αλγερίας ως αποτέλεσμα της απόφασης της κυβέρνησης του Pedro Sánchez να αναγνωρίσει το μαροκινό σχέδιο αυτονομίας για τη Σαχάρα ως «την πιο σταθερή βάση» για τη λύση της σύγκρουσης. Το Αλγέρι ανακάλεσε τον πρεσβευτή του τον Μάρτιο και στη συνέχεια ανέστειλε τη Συνθήκη Φιλίας, εκτός από τον αποκλεισμό των εμπορικών σχέσεων.
Ωστόσο, ο στόχος που θα είχε θέσει ο Μακρόν δεν φαίνεται εύκολος, καθώς η σχέση μεταξύ Παρισιού και Ραμπάτ δεν είναι στα καλύτερά της , παρά το γεγονός ότι η Γαλλία ήταν παραδοσιακά η ευρωπαϊκή χώρα που ευθυγραμμίζεται περισσότερο με τις θέσεις του βασιλείου των Αλαουΐτων.
Απόδειξη αυτού είναι το μήνυμα από τον Μοχάμεντ ΣΤ' , που ο μαροκινός Τύπος ερμήνευσε ως ιδιαιτέρως κατευθυνόμενο προς τη γαλλική κυβέρνηση. Ο μονάρχης αναφέρθηκε για άλλη μια φορά σε μια ομιλία του προς το έθνος στη μαροκινή φύση της Σαχάρας , γιορτάζοντας το γεγονός ότι υπάρχουν όλο και περισσότερες χώρες που υποστηρίζουν το σχέδιο αυτονομίας που πρότεινε το Ραμπάτ το 2007 για την πρώην ισπανική αποικία. Υπό αυτή την έννοια, ο Μοχάμεντ ΣΤ' τόνισε τη «σαφή και υπεύθυνη θέση» της Ισπανίας μετά τη μετατόπιση που πραγματοποίησε ο Σάντσες τον Μάρτιο. «Ο φάκελος της Σαχάρας αποτελεί τους φακούς μέσα από τους οποίους το Μαρόκο κοιτάζει τον κόσμο και είναι το σαφές και απλό κριτήριο με το οποίο μετρά την ειλικρίνεια των φιλιών και την αποτελεσματικότητα των συνειρμών», προειδοποίησε ο Μαροκινός βασιλιάς.
Από την άλλη πλευρά , η κρίση μεταξύ Ισπανίας και Αλγερίας δεν έχει ξεπεραστεί, παρά τα συμβιβαστικά μηνύματα που η ισπανική κυβέρνηση προσπάθησε να στείλει στο Αλγέρι, διαβεβαιώνοντας ότι θέλουν να έχουν τις ίδιες σχέσεις καλής γειτονίας με το Ραμπάτ.
Ιταλική εναλλακτική για τον Midcat
Παράλληλα με όλα τα παραπάνω ο Pedro Sánchez έχει ενεργοποιήσει το plan b του ενόψει της άρνησης του Παρισιού να ολοκληρώσει τον αγωγό φυσικού αερίου MidCat για τη σύνδεση της Ιβηρικής Χερσονήσου με την υπόλοιπη ΕΕ . Αλλά το θέμα είναι δύσκολο γιατί πολλά στοιχεία συνδυάζονται. Ο Μάριο Ντράγκι έχει έναν μήνα ακόμα στο Palazzo Chigi, έχει ήδη κλείσει ενεργειακές συμφωνίες πριν από μήνες και τα αποτελέσματα των εκλογών της 25ης Σεπτεμβρίου θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μια Ιταλία που σκέφτεται μόνο τον εαυτό της .
Όμως η βαθιά κυβερνητική κρίση που έληξε με την πτώση του δεν τον εμπόδισε να κλείσει συμφωνία με τη βορειοαφρικανική χώρα για αύξηση της παροχής φυσικού αερίου. Η Ιταλία είναι η χώρα της Νότιας Ευρώπης που εξαρτάται περισσότερο από το ρωσικό αέριο, αλλά σύμφωνα με τα λόγια του πρώην προέδρου της ΕΚΤ, αυτή η σύνδεση «θα τελειώσει το 2024». Το γεγονός πάντως ότι οι εκλογές είναι προ των πυλών αφήνει κάθε επαφή με τη Ρώμη σε ένα είδος αδιεξόδου.
Β. Κοψαχείλης: Γιατί κρούει τον κώδωνα για την Αλγερία
Τον κώδωνα του κινδύνου για μια νέα κρίση για την Ευρώπη είχε κρούσει προ μηνών ο κ. Βασίλης Κοψαχείλης, Διεθνολόγος – Γεωστρατηγικός Αναλυτής με ειδίκευση στη Γεω-επιχειρηματικότητα και ιδρυτικό μέλος του Παρατηρητηρίου Ευρω-Μεσογειακής Ασφάλειας και Συνεργασίας . Αναλύει εν συντομία την σημασία της Αλγερίας ως γεω-οικονομικό αλλά και γεωπολιτικό παράγοντα.
Η σύγκρουση συμφερόντων Ισπανίας-Γαλλίας-Ιταλίας έρχεται σε μια στιγμή που η Ευρώπη βρίσκεται αντιμέτωπη με «μια εξαιρετικά περίπλοκη συγκυρία» , τεράστιας αβεβαιότητας που προέρχεται από τον πόλεμο στην Ουκρανία, την άνοδο των τιμών της ενέργειας και των τροφίμων και τον αντίκτυπο αυτού του πληθωρισμού στα σπίτια και τις επιχειρήσεις. Επίσης των εντάσεων στην Ασία, της επιβράδυνσης της παγκόσμιας ανάπτυξης που τιμωρεί τις εξαγωγές και της επιδείνωσης της πρόσβασης σε πιστώσεις που θα μειώσουν τις επενδύσεις.
