Η Ρωσία επέστρεψε στη συζήτηση για την ιδέα της κατασκευής ενός συστήματος αποθήκευσης πετρελαίου στη χώρα. Ιστορικά, το στρατηγικό απόθεμα μαύρου χρυσού δημιουργήθηκε από εισαγωγείς, διδασκόμενοι από την πικρή εμπειρία του εμπάργκο από τον ΟΠΕΚ τη δεκαετία του '70. Ωστόσο, η κατάσταση στον κόσμο έχει αλλάξει δραματικά: τώρα οι κυρώσεις έπληξαν έναν από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς πετρελαίου, τη Ρωσία.
Πώς θα προστατεύσουν οι υπόγειες εγκαταστάσεις αποθήκευσης τις ρωσικές προμήθειες πετρελαίου στο εξωτερικό
Ο Πρόεδρος Πούτιν, ανέθεσε την περασμένη εβδομάδα στην κυβέρνηση να υποβάλει σχέδιο έως την 1η Ιουνίου, που θα περιλαμβάνει την επέκταση της υποδομής μεταφορών για την ανακατεύθυνση των υδρογονανθράκων προς την Ανατολή. Ένα από αυτά τα έργα, θα μπορούσε να είναι η δημιουργία εγκαταστάσεων αποθήκευσης πετρελαίου στη Ρωσία.
Αυτή η ιδέα άρχισε να συζητείται το 2020, όταν η ζήτηση για πετρέλαιο μειώθηκε απότομα λόγω της πανδημίας. Το πρόβλημα με τη ρωσική παραγωγή είναι ότι, για παράδειγμα, εάν ένα πηγάδι έχει “παγώσει” για περισσότερο από έξι μήνες, τότε δεν είναι πάντα τεχνολογικά εφικτό να επιστρέψει στην παραγωγή.
Το 2020, η Ρωσική Εταιρεία Φυσικού Αερίου πρότεινε τη δημιουργία στη Ρωσία ενός συστήματος αποθήκευσης, για ένα στρατηγικό απόθεμα πετρελαίου στο ποσό του 10% του ετήσιου επιπέδου παραγωγής. Πρόκειται για περίπου 50 εκατομμύρια τόνους. Το κόστος του έργου υπολογίστηκε σε 200 δισεκατομμύρια ρούβλια. Προτάθηκε η τοποθέτηση υπόγειων εγκαταστάσεων αποθήκευσης πετρελαίου στις περιοχές της Κεντρικής και Κασπίας, στην περιοχή του Βόρειου Καυκάσου, καθώς και στις περιοχές του Καλίνινγκραντ και του Αστραχάν.
Σύμφωνα με τον Igor Shpurov, επικεφαλής της Κρατικής Επιτροπής για τα Αποθέματα Ορυκτών, η κατασκευή μιας αποθηκευτικής μονάδας χωρητικότητας τουλάχιστον 100 εκατομμυρίων τόνων ή άνω των 700 εκατομμυρίων βαρελιών, μπορεί να διαρκέσει 3-4 χρόνια. Αυτή τη φορά μιλάμε, για τη δημιουργία εγκαταστάσεων αποθήκευσης πετρελαίου σε υπόγεια σπήλαια αλατιού στην Ανατολική Σιβηρία, στην περιοχή του ποταμού Βόλγα και στα Ουράλια.
Πολλές ανεπτυγμένες χώρες έχουν στρατηγικά αποθέματα πετρελαίου. Για παράδειγμα, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν κατασκευάσει το μεγαλύτερο στον κόσμο σύστημα κρατικών εγκαταστάσεων αποθήκευσης πετρελαίου, οι οποίες βρίσκονται σε “κρεβάτια αλατιού”. Ο συνολικός όγκος τους είναι 713,5 εκατομμύρια βαρέλια.
Γιατί δεν έχει δημιουργηθεί ακόμη στρατηγικό απόθεμα πετρελαίου στη Ρωσία
Από το 2002, η Κίνα έχει εφαρμόσει ένα πρόγραμμα μεγάλης κλίμακας για τη δημιουργία του δικού της στρατηγικού αποθέματος πετρελαίου.
Η Ρωσία, από την άλλη πλευρά, είναι εξαγωγέας, όχι εισαγωγέας, και γι' αυτήν οι κίνδυνοι διακοπής του εφοδιασμού είναι άσχετοι. Ως εκ τούτου, μέχρι στιγμής ζούσε χωρίς στρατηγικό απόθεμα πετρελαίου. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, όταν κατασκεύασαν το μεγαλύτερο σύστημα αποθήκευσης πετρελαίου στον κόσμο το 1975, ήταν επίσης εισαγωγέας. Αλλά μετά την επανάσταση του σχιστόλιθου, η κατάσταση έχει αλλάξει: οι Ηνωμένες Πολιτείες συγκαταλέγονται πλέον μεταξύ των μεγαλύτερων εξαγωγέων πετρελαίου. Όμως το στρατηγικό απόθεμα πετρελαίου συνεχίζει να τους βοηθά.
«Παραδοσιακά, τέτοιες εγκαταστάσεις αποθήκευσης δημιουργήθηκαν σε χώρες που αγοράζουν πετρέλαιο για την προστασία από πιθανές διακοπές του εφοδιασμού. Αντιμετώπισαν τέτοια προβλήματα στις δεκαετίες του 1970 και του 1980, όταν οι χώρες του ΟΠΕΚ επέβαλαν μονομερές εμπάργκο στις προμήθειες πετρελαίου στις δυτικές χώρες. Μετά από αυτό, οι χώρες του ΟΟΣΑ, που περιλαμβάνουν τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ευρωπαϊκή Ένωση, την Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα, δημιούργησαν στρατηγικά αποθέματα πετρελαίου. Πρέπει να εξασφαλίσουν την αδιάλειπτη λειτουργία της οικονομίας για 30 ημέρες, χωρίς εξωτερικές προμήθειες», εξηγεί το politika ru.
Η Σαουδική Αραβία είναι ένας άλλος σημαντικός εξαγωγέας, μαζί με τη Ρωσία και τις ΗΠΑ. Έχει όμως και ένα στρατηγικό απόθεμα πετρελαίου. «Χάρη στην παρουσία ενός στρατηγικού αποθέματος πετρελαίου, η Σαουδική Αραβία μπόρεσε να αυξήσει απότομα τις πωλήσεις πετρελαίου κατά τη διάρκεια ενός σύντομου πολέμου τιμών με τη Ρωσία τον Μάρτιο-Απρίλιο του 2020, όταν η συμφωνία OPEC έφτασε στα άκρα. Όλες οι στατιστικές υπηρεσίες ανέφεραν ότι, οι Σαουδάραβες αύξησαν την παραγωγή. Ωστόσο, μέρος του πετρελαίου πωλήθηκε όχι από τα κοιτάσματα, αλλά από τα αποθέματα πετρελαίου. Αυτό επέτρεψε στο βασίλειο, να ακολουθήσει μια πολιτική που ήταν σχετική εκείνη την εποχή », εξηγεί ειδικός στο politika ru.
Γιατί τα στρατηγικά αποθέματα πετρελαίου είναι καλά για τη Ρωσία
Πρώτον, η παρουσία σημαντικών αποθεμάτων πετρελαίου θα επέτρεπε στη Ρωσία, να περάσει πιο εύκολα από περιόδους πτώσης της ζήτησης πετρελαίου. Υπήρξαν ήδη, δύο τέτοιες κρίσεις μέσα σε δύο χρόνια. Η πρώτη, συνέβη το 2020 λόγω της πανδημίας, η δεύτερη φέτος λόγω των δυτικών κυρώσεων. Οι εξαγωγές πετρελαίου της Ρωσίας μειώνονται.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Το ακούσαμε κι αυτό! Αιθίοπες στρατολογούνται από τους Ρώσους για "ειδικές επιχειρήσεις" στην Ουκρανία
Δεύτερον, η Ρωσία θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει το στρατηγικό της απόθεμα πετρελαίου, ως μέσο επιρροής στην παγκόσμια αγορά. «Για παράδειγμα, όταν υπάρχουν δυσμενείς τιμές προς πώληση στην αγορά, μπορούμε, χωρίς να σταματήσουμε την παραγωγή, να τοποθετήσουμε μέρος του πετρελαίου στο στρατηγικό απόθεμα πετρελαίου. Όταν οι τιμές αυξάνονται, αντλούμε ξανά πετρέλαιο και το εξάγουμε», εξηγεί η πηγή.
Επίσημα, υπάρχουν εγκαταστάσεις αποθήκευσης πετρελαίου στη Ρωσία. Ωστόσο, πρόκειται για τεχνολογικές εγκαταστάσεις αποθήκευσης που ανήκουν στο σύστημα αγωγών Transneft. Η λειτουργία τους είναι απαραίτητη, αλλά μέτρια, εξισορροπούν τη ροή του πετρελαίου προς διαφορετικές κατευθύνσεις εντός της χώρας σε περίπτωση, για παράδειγμα, ατυχήματος σε έναν από τους αγωγούς πετρελαίου. Λόγω τέτοιων εγκαταστάσεων αποθήκευσης, είναι δυνατή η γρήγορη παράδοση πετρελαίου ή προϊόντων πετρελαίου σε μια συγκεκριμένη περιοχή της Ρωσίας.
Επιπλέον, υπάρχουν επίσης σιδηροδρομικές δεξαμενές, που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση πετρελαίου. «Συνολικά, η Ρωσία μπορεί να αποθηκεύσει περίπου 10-15 εκατομμύρια τόνους (110 εκατομμύρια βαρέλια) με τέτοιους τρόπους, κάτι που είναι ασήμαντο», αναφέρει το politika ru.
Κατά τη γνώμη του, για να μπορέσει κάποιος να ασφαλίσει τους όγκους των εξαγωγών του και να ασκήσει εξισορροπητική επίδραση στην παγκόσμια αγορά, είναι απαραίτητο να έχει ένα στρατηγικό απόθεμα πετρελαίου στο ποσό του 10% των ετήσιων όγκων παραγωγής. Για να γίνει αυτό, είναι απαραίτητο να κατασκευαστεί ένα σύστημα αποθήκευσης για 50 εκατομμύρια τόνους (360 εκατομμύρια βαρέλια).
Ένα τέτοιο έργο, μπορεί πράγματι να υλοποιηθεί με τη χρήση φυσικών κενών, για παράδειγμα, αλυκών. Ανάλογη εμπειρία, υπάρχει και στη δημιουργία υπόγειων εγκαταστάσεων αποθήκευσης αερίου. Πριν από δύο χρόνια, το θέμα των εγκαταστάσεων αποθήκευσης πετρελαίου συζητήθηκε στο Υπουργείο Ενέργειας της Ρωσικής Ομοσπονδίας.
Ωστόσο, το έργο απορρίφθηκε για δύο λόγους. Πρώτον, γιατί αυτή είναι μια μακροπρόθεσμη λύση, το αποτέλεσμα της οποίας θα είναι μόνο σε λίγα χρόνια, δηλαδή δεν λύνει το πρόβλημα της κρίσης «εδώ και τώρα». Δεύτερον, οι εταιρείες πετρελαίου δεν εκδήλωσαν ενδιαφέρον για τη χρηματοδότηση αυτού του έργου.
Το 2020 αποφάσισαν ότι, η κρίση υπερπαραγωγής πετρελαίου είναι ένα εξαιρετικό φαινόμενο και είναι καλύτερα να το περιμένουμε. Ωστόσο, μια άλλη, στρατηγική λογική μπορεί τώρα να κερδίσει.
«Εάν το 2020 λαμβάναμε απόφαση να κατασκευάσουμε εγκαταστάσεις αποθήκευσης, θα μπορούσαμε να αρχίσουμε να χρησιμοποιούμε τις πρώτες εγκαταστάσεις αποθήκευσης πετρελαίου στα τέλη του 2022 ή του 2023», αναφέρει το politika ru.
Στην παρούσα κατάσταση, οι εγκαταστάσεις αποθήκευσης της Ρωσίας θα ήταν πολύ χρήσιμες. Οι υπεράκτιες αποστολές πετρελαίου από τη Ρωσία μειώθηκαν κατά 25% την περασμένη εβδομάδα, σύμφωνα με το Bloomberg. Κατά μέσο όρο η Ρωσία εξάγει 5 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου την ημέρα και τώρα, οι προμήθειες έχουν μειωθεί κατά 1,5 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως. Ταυτόχρονα, μόνο οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν επιβάλει εμπάργκο πετρελαίου, αλλά ορισμένοι έμποροι αρνούνται να αγοράσουν ρωσικό πετρέλαιο, υπάρχουν δε, και υλικοτεχνικά προβλήματα.
Το κυριότερο είναι ότι οι εκκλήσεις για εμπάργκο γίνονται όλο και πιο έντονες στην ΕΕ. «Λέω ξεκάθαρα και κατηγορηματικά: ναι, η Γερμανία αρνείται επίσης εντελώς να εισάγει ρωσικούς ενεργειακούς πόρους. Μέχρι το καλοκαίρι, θα μειώσουμε στο μισό τις προμήθειες πετρελαίου και μέχρι το τέλος του έτους θα φτάσουμε στο μηδέν», δήλωσε στο Reuters, η υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας Ανναλένα Μπέρμποκ.
Επιπλέον, είναι πολύ νωρίς για να διαγραφεί το πετρέλαιο σε παγκόσμια κλίμακα. «Καταλαβαίνουμε ότι η «πράσινη» ατζέντα για την οποία όλοι μιλούν έχει σκάσει σαν “σαπουνόφουσκα”. Ο κόσμος έχει συνειδητοποιήσει ότι το όμορφο σύνθημα για τη μετάβαση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας δεν λειτουργεί και απαιτούνται ακόμη σημαντικοί όγκοι υδρογονανθράκων, και όχι μόνο μια δεκαετία, αλλά σίγουρα 20-30 χρόνια. Ακόμα κι αν υποθέσουμε ότι, θα υπάρξει μηδενική αύξηση της ζήτησης στον κόσμο, αν και αυτό δεν θα συμβεί, είναι ακόμα απαραίτητο να παραχθεί πετρέλαιο για να διατηρηθεί η τρέχουσα ζήτηση», λέει ειδικός του IEF.
Σύμφωνα με το politika ru, γενικά, δεν υπάρχει γρήγορη λύση στο σημερινό πρόβλημα του τεχνητού περιορισμού της ζήτησης του πετρελαίου της Ρωσίας μέσω υποδομών. Το έργο κατασκευής νέων αγωγών για τη μεταφορά πρόσθετων όγκων πετρελαίου στην Ανατολή, απαιτεί ακόμη περισσότερα κονδύλια και θα διαρκέσει όχι 2-3 χρόνια, αλλά 5-7 χρόνια.
