Ο ειδικός προεδρικός αντιπρόσωπος της Ρωσίας για τη Μέση Ανατολή και αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Μιχαήλ Μπογκντάνοφ σε συνέντευξή του στο «Βήμα» αναφέρεται στον ρόλο της Ρωσίας στη Μέση Ανατολή, ενώ αναγνωρίζει ότι η Ελλάδα έχει κάθε δικαίωμα να συμμετέχει πλήρως στις πολυμερείς προσπάθειες επίλυσης της κρίσης στη Λιβύη.
Το 2015 η Ρωσία έκανε μία καθοριστική παρέμβαση στη Συρία, αλλάζοντας τη γεωπολιτική εξίσωση στη Μέση Ανατολή. Τέσσερα χρόνια μετά, είστε αισιόδοξος για την επίλυση της συριακής κρίσης και κάτω από ποιες παραμέτρους;
Πιστεύω, ότι τα τελευταία 4 χρόνια ήταν κρίσιμα όσον αφορά την αναζήτηση της σταθερής λύσης του Συριακού. Έγινε το πιο βασικό: αποκαταστάθηκε η κυριαρχία της Δαμασκού στα περισσότερα τμήματα της εθνικής επικράτειας, γενικά διατηρήθηκε το συριακό κράτος, δημιουργήθηκαν οι προϋποθέσεις για επιτυχή εξέλιξη της πολιτικής διαδικασίας που να διευθύνεται και να εφαρμόζεται από τους ίδιους τους Σύριους, χωρίς έξωθεν παρεμβάσεις. Πρέπει, φυσικά, να ενθαρρύνουμε τις πλευρές να έχουν μια αισιόδοξη και εποικοδομητική προσέγγιση.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Σοκ & δέος στο ΝΑΤΟ: Τρόμο προκαλούν οι ρωσικοί πύραυλοι
Την προσεχή περίοδο, όταν η τρομοκρατία στο συριακό έδαφος κατασταλεί πλήρως, θα είναι απαραίτητο να αποχωρήσουν από την Αραβική Δημοκρατία της Συρίας οι στρατιωτικές μονάδες, οι οποίες βρίσκονται εκεί παράνομα, και να προχωρήσουμε στη μακροπρόθεσμη πολιτική διευθέτηση με βάση τις διατάξεις του Ψηφίσματος 2254 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.
Από αυτήν την άποψη μεγάλη σημασία αποδίδουμε στο διάλογο των συριακών πλευρών στη Γενεύη στο πλαίσιο της Συνταγματικής Επιτροπής. Ταυτόχρονα θεωρούμαι σπουδαίο να υπάρχει συνεισφορά στην μετά την κρίση ανασυγκρότηση της Συρίας.
Ανεξάρτητα από την «στενή» περιοχή της Μέσης Ανατολής, η Ρωσία έχει δραστηριοποιηθεί και στη Λιβύη και προσπαθεί να μεσολαβήσει μεταξύ των δύο εμπλεκόμενων. Αν συγκαλέσετε Διάσκεψη για τη Λιβύη, δεν θα εξετάζατε να προσκαλέσετε την Ελλάδα, μια κατ’ εξοχήν μεσογειακή χώρα, αντί να την παραγκωνίσετε;
Η ερώτηση είναι πράγματι ρητορική. Δε σκοπεύουμε να συγκαλέσουμε σε μας μια νέα Συνδιάσκεψη για τη Λιβύη. Έχουν διοργανωθεί αρκετές σε διάφορες πρωτεύουσες. Πιστεύω, ότι η πρόοδος στη διευθέτηση του Λιβυκού ζητήματος δεν εξαρτάται από τον αριθμό των Διεθνών Συνδιασκέψεων πάνω σ’ αυτό το θέμα, αλλά από την ποιότητα εφαρμογής των αποφάσεων, που λαμβάνονται εκεί.
Όσον αφορά την Ελλάδα, αυτή, σαν μεσογειακή χώρα που επηρεάζεται άμεσα αρνητικά από τη λιβυκή κρίση, έχει κάθε δικαίωμα να συμμετέχει πλήρως στις πολυμερείς προσπάθειες επίλυσής της.
Την περασμένη χρονιά, παράλληλα με τον ρόλο της στη Συρία, η Μόσχα πρότεινε μία νέα δομή για την ασφάλεια στην περιοχή του Κόλπου. Πώς βλέπετε την παρουσία της Ρωσίας, τον ρόλο και την επιρροή της στη Μέση Ανατολή τον 21ο αιώνα; Αυτός ο ρόλος αντίκειται στην παρουσία των ΗΠΑ στην περιοχή;
Η περιοχή της Εγγύς Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής συνεχίζει να συνταράσσεται από τις οξύτατες συγκρούσεις και τις επικίνδυνες αντιθέσεις, που εν πολλοίς προκλήθηκαν από τις ενέργειες των εξωτερικών παικτών. Ας μη μνημονεύσω τα γεγονότα της «αραβικής άνοιξης», τη διάλυση του Λιβυκού κράτους, τις προσπάθειες να γίνουν γεωπολιτικά πειράματα και σε άλλα κράτη, συμπεριλαμβανομένης της Συρίας. Η Ρωσία βασιζόταν και βασίζεται σταθερά στο ότι τέτοιες ενέργειες είναι απαράδεκτες, ενάντια στους κανόνες και τις αρχές του διεθνούς δικαίου.
Η εξωτερική πολιτική της Ρωσίας προσανατολίζεται αμετάκλητα στη στήριξη της ανεξαρτησίας, της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας των κρατών της Εγγύς Ανατολής, θεωρούμε απαράδεκτη την ωμή επέμβαση στις εσωτερικές τους υποθέσεις. Ας μην αναφερθούμε στις προσπάθειες επιβολής κάποιων έτοιμων «συνταγών», χωρίς να υπολογίζονται οι ιστορικές, πολιτιστικές και άλλες ιδιαιτερότητες των κοινωνιών της Εγγύς Ανατολής.
Πρέπει να σημειώσουμε, ότι σε αντίθεση με τα επιθετικά και καιροσκοπικά βήματα ορισμένων γνωστών παικτών, τέτοια ρωσική αντιμετώπιση βρίσκει όλο και πιο πολύ θετική ανταπόκριση και εμπιστοσύνη των εταίρων μας στην περιοχή, και, να επισημάνουμε – των εκπροσώπων του ευρέος φάσματος των πολιτικών δυνάμεων και όχι μόνο των επίσημων κυβερνητικών κύκλων. Επιδιώκουμε να αξιοποιήσουμε αυτή την πίστωση εμπιστοσύνης με στόχο την εγκαθίδρυση της ειρήνης και της ασφάλειας στην Εγγύς Ανατολή.
Πέρσι το καλοκαίρι, με φόντο την κλιμάκωση στον Περσικό κόλπο έχουμε επικαιροποιήσει την Αντίληψή (Concept) μας σχετικά με την εξασφάλιση της συλλογικής ασφάλειας στην περιοχή. Εδώ και αρκετό καιρό ασχολούμαστε με την προώθηση των σχετικών προτάσεων: η πρώτη έκδοση του εγγράφου πραγματοποιήθηκε ήδη στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του ’90. Την καινούρια εκδοχή της Αντίληψης έχουμε κοινοποιήσει ως επίσημο έγγραφο του ΟΗΕ, γνωστοποιώντας την στους βασικούς διεθνείς εταίρους μας, συμπεριλαμβανομένων, φυσικά, των μόνιμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας.
Λίγα λόγια για την ουσία του εγγράφου. Η ρωσική πρωτοβουλία προϋποθέτει σταδιακή πορεία προς επίλυση των συγκρουσιακών καταστάσεων, επεξεργασία των μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης και ελέγχου, και ως αποτέλεσμα τη δημιουργία σ’ αυτή την υποπεριοχή ενός ολοκληρωμένου μηχανισμού συλλογικής ασφάλειας και συνεργασίας. Γι’ αυτό το σκοπό πρέπει να δημιουργηθούν ανάλογες οργανωτικές δομές. Εννοούμε, ότι αυτό το σύστημα θα αποτελέσει πρόλογο για τη δημιουργία μιας κοινής μετά την κρίση αρχιτεκτονικής της περιοχής. Οι συγκεκριμένες προτάσεις δεν είναι τελικές ή υποχρεωτικές, αλλά αποτελούν τη βάση για συζητήσεις με συμμετοχή όλων των ενδιαφερόμενων παικτών. Πρωτίστως, φυσικά, – των ίδιων των κρατών του Περσικού κόλπου.
Στη βάση των ιδεών μας βρίσκεται η αρχή της ισότιμης συνεργασίας όλων των περιφερειακών και άλλων ενδιαφερόμενων πλευρών, η αυστηρή τήρηση των κανόνων του διεθνούς δικαίου. Ιδού η θεμελιώδης διαφορά ανάμεσα στο ρωσικό έγγραφο και τις άλλες πρωτοβουλίες που προωθούνται από τους εξωτερικούς παίκτες.
Το 2011 και τις πρώτες ημέρες της Αραβικής Άνοιξης, σε κλειστή συνάντηση στην Ουάσιγκτον, ο Ζμπίγκνιου Μπερτζεζινσκι ανέφερε ότι στον σύγχρονο πολυπολικό κόσμο, μία προσέγγιση μεταξύ Ρωσίας, Τουρκίας και Ιράν θα μπορούσε ακόμα και να είναι προς το συμφέρον των ΗΠΑ. Πώς απαντάτε σε αυτό ειδικά μετά τις πρόσφατες εξελίξεις με τη δολοφονία του Κασέμ Σολεϊμανί;
Ο συντονισμός των προσπαθειών ανάμεσα στη Ρωσία, την Τουρκία και το Ιράν, όπως γίνεται για παράδειγμα στο πλαίσιο της Διαδικασίας της Αστανά, συμβάλλει στη μείωση της έντασης στην περιοχή της Εγγύς Ανατολής και οδηγεί στη γενική σταθεροποίηση της κατάστασης. Κατά πόσο αυτή η τάση συμπίπτει με τις πολιτικές απαιτήσεις της νυν αμερικανικής διοίκησης, δεν είμαι εγώ που θα απαντήσει σ’ αυτή την ερώτηση. Πρέπει να την απευθύνετε στην Ουάσιγκτον. Ενίοτε δημιουργείται η εντύπωση, ότι ορισμένες δυνάμεις στην αμερικανική ελίτ δεν ενδιαφέρονται για τη σταθεροποίηση, αλλά αντιθέτως, την αποσταθεροποίηση στην Εγγύς Ανατολή, ώστε, εκμεταλλευόμενοι την πολιτική ασάφεια και τις συνεχιζόμενες συγκρούσεις, να ψαρέψουν, όπως λέμε, στα θολά νερά. Στο ίδιο πλαίσιο εντάσσεται και η εξόντωση του Κ. Σουλεϊμανί, ο οποίος εντωμεταξύ είχε συνεισφέρει ουσιαστικά στον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας και, ειδικότερα, στην καταστολή του ISIS.
Από την άλλη, ακούγονται δηλώσεις, σαν κι αυτές που έκανε ο Τραμπ στο Κογκρέσο φέτος στις 5 Φεβρουαρίου, για την επιθυμία «να τεθεί τέρμα στους πολέμους στην Εγγύς Ανατολή» και να αναδιπλωθεί (ή τουλάχιστον να μειωθεί) η αμερικανική στρατιωτική παρουσία στις εστίες κρίσης. Η εφαρμογή αυτών των σχεδίων αναμφισβήτητα θα εξυγίανε σημαντικά την κατάσταση στην περιοχή.
