Δύο μόλις ημέρες προτού τα αμερικανικά βομβαρδιστικά B-2 εξαπολύσουν την ισχυρότερη επίθεση από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ρίχνοντας βόμβες 30.000 λιβρών στις ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις, δορυφορικές εικόνες αποκάλυψαν ύποπτη κινητικότητα έξω από τη βασική εγκατάσταση στο Φορντόου.
Εκατοντάδες φορτηγά είχαν παραταχθεί έξω από την είσοδο ενός τούνελ που οδηγεί στην υπόγεια πυρηνική βάση, ενισχύοντας τις υποψίες για μια απεγνωσμένη επιχείρηση εκκένωσης.
Η επίθεση των ΗΠΑ, σύμφωνα με τον πρώην πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ, ισοπέδωσε κρίσιμες υποδομές και ουσιαστικά «διέλυσε» το πυρηνικό πρόγραμμα της Ισλαμικής Δημοκρατίας.
Η εκτίμηση αυτή υποστηρίχθηκε δημόσια από τη CIA και τις ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες.
Ωστόσο, παραμένει ένα κρίσιμο ερώτημα που απασχολεί την αμερικανική ηγεσία και το Πεντάγωνο: Πού πήγαν οι φυγοκεντρωτές και το εμπλουτισμένο ουράνιο;
«Βουνό του Τσεκουριού»: Νέο επίκεντρο της πυρηνικής ανησυχίας
Σύμφωνα με ειδικούς, η πιο πιθανή τοποθεσία μεταφοράς του ευαίσθητου υλικού είναι μια μυστική εγκατάσταση γνωστή ως «Kuh-e Kolang Gaz La» ή «Βουνό του Τσεκουριού», σε απόσταση περίπου 90 μιλίων νότια του Φορντόου. Το σημείο αυτό βρίσκεται στα βουνά Ζάγκρος, κοντά στην ευρύτερη περιοχή του Νατάνζ, όπου επίσης στεγάζονται ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις.
«Υπάρχουν ενδείξεις ότι το Ιράν μετέφερε κρίσιμα στοιχεία – φυγοκεντρωτές και υψηλά εμπλουτισμένο ουράνιο – σε ενισχυμένες υπόγειες τοποθεσίες, όπως αυτές στο Βουνό του Τσεκουριού», δήλωσε στην Daily Mail ο καθηγητής διεθνών σχέσεων Christoph Bluth. Προηγούμενες αναλύσεις δορυφορικών εικόνων υποδεικνύουν εκτεταμένες κατασκευές στο σημείο, με σήραγγες που ενδέχεται να φτάνουν τα 100 μέτρα βάθος.
Το νέο αυτό υπόγειο συγκρότημα φέρεται να διαθέτει τέσσερις μεγάλες εισόδους, ύψους 8 μέτρων και πλάτους 6,5, ικανές να φιλοξενήσουν βαρέα οχήματα και εξοπλισμό. Οι ειδικοί τονίζουν πως πρόκειται για εγκατάσταση πολύ πιο ενισχυμένη από το Φορντόου, καθιστώντας την σχεδόν απρόσβλητη από συμβατικά όπλα.
Οι επιθέσεις και η αβεβαιότητα
Παρά τους ισχυρισμούς της κυβέρνησης Τραμπ για ολοκληρωτική καταστροφή των πυρηνικών εγκαταστάσεων στο Φορντόου, στο Νατάνζ και στο Ισφαχάν, οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες εκτιμούν με «χαμηλό βαθμό βεβαιότητας» ότι το πρόγραμμα απλώς καθυστέρησε κατά μερικούς μήνες.
Ο Ντέιβιντ Άλμπραϊτ, πρόεδρος του Ινστιτούτου Επιστήμης και Διεθνούς Ασφάλειας, δήλωσε πως οι GBU-57 MOP βόμβες έπληξαν κρίσιμα σημεία, όπως την αίθουσα φυγοκέντρησης και τους αεραγωγούς του Φορντόου. Κατά την εκτίμησή του, σχεδόν 20.000 φυγοκεντρωτές καταστράφηκαν στο Φορντόου και στο Νατάνζ.
«Η ζημιά είναι σημαντική. Οι εγκαταστάσεις πάνω από το έδαφος έχουν καταστραφεί σχεδόν πλήρως. Το Ιράν έχασε μεγάλο μέρος των δυνατοτήτων του», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Ωστόσο, η ύπαρξη αποθεμάτων HEU που ίσως μεταφέρθηκαν εγκαίρως, προκαλεί ανησυχία. Ο Ραφαέλ Μαριάνο Γκρόσι, επικεφαλής της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας, εκτίμησε ότι περίπου 880 λίβρες εμπλουτισμένου ουρανίου ενδέχεται να μετακινήθηκαν με βαρέλια ειδικών προδιαγραφών μέσω της εθνικής οδού 7, σε μια διαδρομή δύο ωρών.
Απώλειες αλλά όχι τέλος – Το Ιράν ακόμα απειλή;
Η Αντρέα Στρικέρ, ειδική σε θέματα μη διάδοσης όπλων, σημείωσε πως η κατασκευή πυρηνικού όπλου από το Ιράν είναι πλέον «αδύνατη στο άμεσο μέλλον», ωστόσο προειδοποίησε: «Η Τεχεράνη ενδέχεται να διατηρεί σημαντικές ποσότητες HEU και προηγμένους φυγοκεντρωτές σε κρυφές τοποθεσίες. Ο χρόνος για εξάλειψή τους μειώνεται επικίνδυνα».
Η υπόθεση του «Βουνού του Τσεκουριού» φέρνει ξανά στο προσκήνιο την υπόγεια μάχη για τον έλεγχο του πυρηνικού οπλοστασίου της Τεχεράνης. Αν και οι αεροπορικές επιδρομές προκάλεσαν σημαντικά πλήγματα, το μέλλον του ιρανικού προγράμματος παραμένει αβέβαιο – και δυνητικά εξαιρετικά επικίνδυνο.
