Σύμφωνα με πληροφορίες που δημοσίευσε η Υπηρεσία Πληροφοριών Άμυνας των ΗΠΑ (DIA), στις 22 Μαΐου 2025, η Ρωσία αναπτύσσει ενεργά μια πυρηνικά οπλισμένη παραλλαγή του πυραύλου αέρος-αέρος R-37M.
Αυτό το όπλο συγκαταλέγεται ήδη μεταξύ των πιο προηγμένων στον κόσμο.
Η ενσωμάτωση μιας τακτικής πυρηνικής κεφαλής χαμηλής απόδοσης σε αυτόν τον πύραυλο υψηλής ταχύτητας και μεγάλου βεληνεκούς αποτελεί μια μετασχηματιστική απειλή για την αεροπορική κυριαρχία του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ, εισάγοντας ένα σύστημα όπλων ικανό να προκαλέσει αναταραχή σε στρατηγικό επίπεδο από τακτικές πλατφόρμες.
"Ένα ρωσικό μαχητικό αεροσκάφος MiG-31BM οπλισμένο με δύο πυραύλους αέρος-αέρος μεγάλου βεληνεκούς R-37M κάτω από τα φτερά του, υπογραμμίζει την εκτεταμένη ανάπτυξη του μεγαλύτερου βεληνεκούς σειριακού πυραύλου αέρος-αέρος στον κόσμο, ο οποίος φέρεται να αναπτύσσεται τώρα σε μια πυρηνικά οπλισμένη παραλλαγή που απειλεί τις αεροπορικές επιχειρήσεις του ΝΑΤΟ", αναφέρουν οι Αμερικανοί ειδικοί.
Ο πύραυλος αέρος-αέρος R-37M, αρχικά σχεδιασμένος για να καταστρέφει στόχους υψηλής αξίας όπως AWACS (Σύστημα Προειδοποίησης και Ελέγχου Αερομεταφερόμενων Μεταφορών), αεροσκάφη ανεφοδιασμού και αεροσκάφη ηλεκτρονικού πολέμου, επιτυγχάνει ταχύτητες που υπερβαίνουν τα Mach 6 και εμβέλεια σχεδόν 400 χιλιομέτρων.
Αναπτυσσόμενος κυρίως από αναχαιτιστικά MiG-31BM, ο πύραυλος επιτρέπει στις ρωσικές αεροπορικές δυνάμεις να χτυπούν βασικά εναέρια μέσα πολύ πριν αυτά μπορέσουν να εισέλθουν σε αμφισβητούμενο εναέριο χώρο.
Με την αναφερόμενη σμίκρυνση μιας πυρηνικής κεφαλής αρκετά συμπαγούς για να αντικαταστήσει το υπάρχον συμβατικό εκρηκτικό φορτίο 60 κιλών, αυτός ο πύραυλος απειλεί πλέον όχι μόνο τα αεροσκάφη, αλλά και ολόκληρες δομές δυνάμεων και επιχειρησιακά δόγματα.
Ένα μόνο αεροσκάφος οπλισμένο με τέσσερα πυρηνικούς πυραύλους R-37M θα μπορούσε ενδεχομένως να εξουδετερώσει μια ολόκληρη μοίρα εχθρικών μαχητικών, να αναχαιτίσει μια ομοβροντία εισερχόμενων πυραύλων ή να εξαλείψει σμήνη μαχητικών drones πριν φτάσουν στους στόχους τους.
Σήμερα, ο πύραυλος R-37M είναι ο μεγαλύτερου βεληνεκούς σειριακός πύραυλος αέρος-αέρος στον κόσμο.
Δεν περιορίζεται πλέον στο MiG-31BM. Το μαχητικό πολλαπλών ρόλων Su-35S μπορεί επίσης να μεταφέρει τον πύραυλο, και πρόσφατες εικόνες που δημοσίευσαν τα ρωσικά μέσα ενημέρωσης και τα κανάλια Telegram επιβεβαιώνουν την ενσωμάτωσή του στο μαχητικό αεροσκάφος Su-30SM2 της Ναυτικής Αεροπορίας του Ρωσικού Ναυτικού.
Σε εικόνες, ρωσικό Su-30SM2 είναι οπλισμένο με δύο πυραύλους R-37M κάτω από τα φτερά του, σηματοδοτώντας μια σημαντική επέκταση της ικανότητας αναχαίτισης μεγάλου βεληνεκούς και πυρηνικών αεροπορικών επιδρομών της Ρωσίας σε πολλαπλές εναέριες πλατφόρμες.
Για τις αεροπορικές δυνάμεις του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ, αυτό αντιπροσωπεύει ένα σοβαρό επιχειρησιακό δίλημμα.
Ένα μόνο MiG-31BM ή Su-35S εξοπλισμένο με τέσσερα πυρηνικούς πυραύλους R-37M θα μπορούσε να απενεργοποιήσει ή να καταστρέψει μια ολόκληρη μοίρα μαχητικών, να διαταράξει τις συντονισμένες αεροπορικές επιχειρήσεις ή να απαγορεύσει ολόκληρους αεροπορικούς διαδρόμους.
Πιο κρίσιμο είναι ότι η παρουσία τέτοιων πυραύλων αυξάνει το πυρηνικό όριο εντός του πολεμικούθεάτρου, δημιουργώντας στρατηγική ασάφεια που περιπλέκει τους κανόνες εμπλοκής και αυξάνει τον κίνδυνο λανθασμένου υπολογισμού.
Αυτή η νέα δυνατότητα διαβρώνει τον παραδοσιακό διαχωρισμό μεταξύ συμβατικής και πυρηνικής σύγκρουσης.
Σε αντίθεση με τους στρατηγικούς διηπειρωτικούς πυραύλους ή τα βομβαρδιστικά μεγάλου βεληνεκούς, η χρήση πυραύλων αέρος-αέρος με πυρηνικές κεφαλές, εισάγει μια κατηγορία όπλων που μπορούν να βληθούν κατά τη διάρκεια τακτικών εμπλοκών, ενδεχομένως χωρίς στρατηγική προειδοποίηση.
Τα αεροσκάφη έγκαιρης προειδοποίησης του ΝΑΤΟ, όπως το E-3 Sentry και τα αεροσκάφη εναέριου ανεφοδιασμού, που είναι ζωτικής σημασίας για τις διαρκείς επιχειρήσεις, είναι πλέον ευάλωτα σε πυρηνικές επιθέσεις ακριβείας στα πρώτα λεπτά μιας αντιπαράθεσης Ρωσίας-Δύσης.
Επιπλέον, ο πυρηνικός ρόλος του R-37M υπονομεύει τις στάσεις αποτροπής που βασίζονται σε διαφανή και προβλέψιμα δόγματα.
Εάν η Ρωσία μπορεί να απειλήσει αξιόπιστα ότι θα χρησιμοποιήσει τακτικά πυρηνικά όπλα σε εμπλοκές αέρος-αέρος, ολόκληρο το μοντέλο του ΝΑΤΟ για την αεροπορική υπεροχή και το ασφαλές επιχειρησιακό βάθος τίθεται σε κίνδυνο.
Η αβεβαιότητα σχετικά με το εάν ένας εκτοξευόμενος πύραυλος R-37M είναι συμβατικά ή πυρηνικά οπλισμένος, περιπλέκει τα χρονοδιαγράμματα αναγνώρισης και αντίδρασης απειλών, αναγκάζοντας τους πιλότους του ΝΑΤΟ και τα κέντρα διοίκησης να λάβουν επικίνδυνες αποφάσεις υπό ακραία πίεση.
Αυτή η εξέλιξη έρχεται εν μέσω της ευρύτερης επέκτασης των τακτικών πυρηνικών δυνάμεων της Ρωσίας, ιδιαίτερα στη Λευκορωσία.
Με αεροσκάφη με πυρηνική ικανότητα να βρίσκονται κοντά στον εναέριο χώρο του ΝΑΤΟ και νέες υποδομές αποθήκευσης υπό κατασκευή, η συμμαχία αντιμετωπίζει ένα δραματικά μειωμένο παράθυρο αντίδρασης.
Η εκπαίδευση των πληρωμάτων της Λευκορωσίας στη χρήση πλατφορμών διπλής ικανότητας επιβεβαιώνει περαιτέρω ότι δεν πρόκειται απλώς για στρατηγική σηματοδότηση, αλλά για μια στροφή προς την επιχειρησιακή ετοιμότητα.
Η εξέλιξη του R-37M σε έναν πύραυλο αέρος-αέρος με πυρηνική ικανότητα επαναπροσδιορίζει τα όρια του σύγχρονου αεροπορικού πολέμου.
Εισάγει ένα σύστημα που θολώνει τα τακτικά και στρατηγικά επίπεδα ισχύος, απειλεί άμεσα τα πιο κρίσιμα αεροπορικά περιουσιακά στοιχεία του ΝΑΤΟ και εισάγει επικίνδυνη αβεβαιότητα σε κάθε πιθανή αεροπορική εμπλοκή.
Καθώς η Ρωσία προσαρμόζει το πυρηνικό της δόγμα γύρω από την ταχύτητα, την ευελιξία και τον αιφνιδιασμό, το ΝΑΤΟ πρέπει να κινηθεί γρήγορα για να επαναβαθμονομήσει τις αμυντικές του στάσεις, τις στρατηγικές αεράμυνας και τα πλαίσια πυρηνικής αντίδρασης.
Η ουσία όμως παραμένει και είναι η ολοένα και μεγαλύτερη χρήση τακτικών πυρηνικών όπλων στο σύγχρονο πεδίο της μάχης, τώρα και στον αέρα, αλλάζοντας όλα τα έως τώρα γνωστά δόγματα αεροπορικού πολέμου.