Η Ευρωπαϊκή Ένωση επέβαλε περιορισμούς στο πετρέλαιο από τη Ρωσία που μεταφέρεται δια θαλάσσης, αλλά αυτό εξακολουθεί να φτάνει στους αγοραστές. Οι δυτικές χώρες προσπαθούν να εντοπίσουν ποιος ακριβώς μεταφέρει μαύρο χρυσό, αλλά αυτό συχνά είναι απλά αδύνατο να γίνει.
Σύμφωνα με ξένο μέσο ενημέρωσης, το σαράντα τοις εκατό των δεξαμενόπλοιων που εντοπίστηκαν σε βασικά ρωσικά λιμάνια εξαγωγής πετρελαίου, ανήκαν σε ελληνικές εταιρείες που θα έπρεπε να εγκαταλείψουν τις επικερδείς συναλλαγές μόλις θα ξεκινούσε η απαγόρευση της ΕΕ για τα διυλισμένα προϊόντα, στις 5 Φεβρουαρίου.
Μέχρι τον Δεκέμβριο, τα ελληνόκτητα δεξαμενόπλοια αποτελούσαν περίπου τα μισά δεξαμενόπλοια που μετέφεραν ρωσικές εξαγωγές αργού από τα λιμάνια της Βαλτικής και της Μαύρης Θάλασσας, εξασφαλίζοντας μεγαλύτερο ποσοστό επιχειρηματικής δραστηριότητας από ότι πριν από την εισβολή, καθώς πολλοί άλλοι πλοιοκτήτες εγκατέλειψαν την αγορά, επικαλούμενοι κίνδυνο φήμης.
Οι γνώστες του κλάδου εκτιμούν το μέγεθος ενός «σκιώδη» στόλου σε περίπου 600 πλοία, ή περίπου το 10% του παγκόσμιου αριθμού μεγάλων δεξαμενόπλοιων. Και οι αριθμοί συνεχίζουν να ανεβαίνουν.
Το ποιος κατέχει και διαχειρίζεται πολλά από αυτά τα πλοία παραμένει ένα παζλ. Καθώς το εμπόριο ρωσικού πετρελαίου έγινε πιο περίπλοκο τον περασμένο χρόνο, πολλοί δυτικοί ναυλωτές απέσυραν τις υπηρεσίες τους.
Ο στόλος κάτω από τα ραντάρ έχει αυξηθεί σε σημασία, καθώς η Μόσχα προσπαθεί να αποφύγει τη συνεργασία με δυτικούς ναυλωτές και καθώς οι πελάτες στην Κίνα και την Ινδία αντικαθιστούν αυτούς στην Ευρώπη, στους οποίους απαγορεύεται πλέον να αγοράζουν θαλάσσιο ρωσικό πετρέλαιο και διυλισμένα προϊόντα όπως το ντίζελ.
Η παράδοση σε πιο απομακρυσμένους αγοραστές απαιτεί πρόσθετα πλοία - και πλοιοκτήτες, πρόθυμους να αντιμετωπίσουν πρόσθετη πολυπλοκότητα και νομικό κίνδυνο, ειδικά μετά την επιβολή ανώτατων ορίων τιμών στο ρωσικό πετρέλαιο από τις χώρες της Ομάδας των Επτά.
Η επέκταση του «σκιώδους» στόλου, υπογραμμίζει τις δραματικές αλλαγές που έφερε ο πόλεμος της Ρωσίας στην παγκόσμια αγορά πετρελαίου. Στην προσπάθειά του να συνεχίσει να λειτουργεί, ο δεύτερος μεγαλύτερος εξαγωγέας αργού στον κόσμο αναμόρφωσε τα εμπορικά πρότυπα δεκαετιών και χώρισε το ενεργειακό σύστημα του κόσμου στα δύο.
«Γκρίζα πλοία» και «σκοτεινά πλοία»
Σύμφωνα με ξένο μέσο ενημέρωσης, ο Matthew Wright, ανώτερος αναλυτής εμπορευμάτων στην Kpler, ταξινομεί τα σκάφη που μεταφέρουν ρωσικό αργό σε δύο κατηγορίες: «γκρίζα πλοία» και «σκοτεινά πλοία».
«Γκρίζα πλοία» έχουν πωληθεί από την εισβολή, κυρίως από ιδιοκτήτες στην Ευρώπη σε εταιρείες στη Μέση Ανατολή και την Ασία, που δεν δραστηριοποιούνταν προηγουμένως στην αγορά δεξαμενόπλοιων. Τα «σκοτεινά πλοία», από την άλλη πλευρά, είναι βετεράνοι των εκστρατειών του Ιράν και της Βενεζουέλας, για να αποφύγουν τις δυτικές κυρώσεις που πρόσφατα μεταπήδησαν στη μεταφορά ρωσικού αργού.
«Υπάρχουν συχνά κάποιες ενδείξεις ότι συγκαλύπτουν τις δραστηριότητές τους, κλείνοντας τον αναμεταδότη AIS τους», είπε ο Ράιτ για τα «σκοτεινά» πλοία, αναφερόμενος στην τεχνολογία που βοηθά στον εντοπισμό και τον εντοπισμό πλοίων.
Ενώ οι δυτικές χώρες έχουν απαγορεύσει τις περισσότερες εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου, δεν υπάρχουν κανόνες που να εμποδίζουν τα δυτικά πλοία να παραδίδουν σε αγοραστές όπως η Κίνα και η Ινδία ή να παρέχουν υπηρεσίες, όπως ασφάλιση, εφόσον τηρούνται τα ανώτατα όρια τιμών της G7. Τα πλοία με Ευρωπαίους ιδιοκτήτες, αντιπροσώπευαν το 36% του ρωσικού εμπορίου αργού τον Ιανουάριο.
Ερωτήματα και κίνδυνοι
Εάν ένα μεγαλύτερο ποσοστό του παγκόσμιου στόλου χρησιμοποιείται για ρωσικό αργό και πετρελαϊκά προϊόντα, αυτό καταναλώνει τη χωρητικότητα, αυξάνοντας το κόστος για όλους τους εμπόρους πετρελαίου.
Υπάρχουν επίσης, ερωτήματα σχετικά με το ποιος τελικά διευθύνει τον «σκιώδη» στόλο. Ορισμένοι υποψιάζονται ότι, ένα μέρος των εταιρειών «κέλυφος» που έχουν εμφανιστεί έχει δεσμούς με «το ρωσικό κράτος ή ορισμένους πολιτικά συνδεδεμένους παίκτες», σύμφωνα με τον Σεργκέι Βακουλένκο, πρώην στέλεχος σε ρωσική εταιρεία πετρελαίου, τώρα μη μόνιμος μελετητής στο Carnegie Endowment for International Peace.
Επιπλέον, οι ειδικοί αναφέρουν ότι ο «σκιώδης» στόλος μπορεί να διευκολύνει την ικανότητα της Ρωσίας να αποφεύγει τις κυρώσεις ή να πουλά το πετρέλαιο της, πάνω από το ανώτατο όριο τιμής. Καθιστά επίσης, πιο δύσκολο να διακρίνει κανείς πόσο ακριβώς πωλούνται τα βαρέλια της Ρωσίας.
Η ασφάλεια είναι επίσης μια ανησυχία. Ο σκοτεινός στόλος πιστεύεται ότι, έχει ένα μεγάλο πλήθος πλοίων ηλικίας άνω των 15 ετών, ηλικία στην οποία οι κύριες εταιρείες πετρελαιοειδών τα αποσύρουν συνήθως, λόγω φθοράς. Τώρα, περισσότερα από αυτά τα σκάφη κάνουν ταξίδια σε όλο τον κόσμο.
Έτσι, η πιθανότητα να υπάρξει μεγάλη διαρροή ή ατύχημα αυξάνεται μέρα με τη μέρα, καθώς αυτός ο στόλος μεγαλώνει.
