Το 2026 διαγράφεται ως μια χρονιά-ορόσημο για τη διεθνή πολιτική σκηνή, σε μια συγκυρία όπου οι γεωπολιτικές ισορροπίες αλλάζουν με ταχύτητα και οι κρίσεις εκδηλώνονται ταυτόχρονα σε διαφορετικά σημεία του πλανήτη.
Από τη στρατιωτική κλιμάκωση των Ηνωμένων Πολιτειών στην Καραϊβική και το συνεχιζόμενο μέτωπο της Ουκρανίας, έως το αβέβαιο μέλλον της Ταϊβάν, τις πολιτικές εξελίξεις στο Ισραήλ, τη σημαντική αποδυνάμωση του Ιράν, την επανεμφάνιση της τρομοκρατικής απειλής και τη ραγδαία άνοδο της τεχνητής νοημοσύνης ως πεδίου παγκόσμιου ανταγωνισμού, το επόμενο έτος συγκεντρώνει αποφάσεις και εξελίξεις με δυνητικά καθοριστικό αντίκτυπο.
Η ανάλυση που ακολουθεί εστιάζει σε επτά κρίσιμα ζητήματα, εξηγώντας γιατί το 2026 ενδέχεται να αποτελέσει σημείο καμπής για την παγκόσμια ισχύ και τη διεθνή τάξη.
Ένας χρόνος που άλλαξε τα πάντα
Όπως επισημαίνει ο Brett H. McGurk σε ανάλυσή του στο CNN, πριν από έναν χρόνο τέτοια περίοδο, πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών ήταν ο Τζο Μπάιντεν. Ο ίδιος βρισκόταν στη Ντόχα του Κατάρ, συμμετέχοντας σε διαπραγματεύσεις με το Ισραήλ και τη Χαμάς για την οριστικοποίηση συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός και απελευθέρωσης ομήρων.
Η ομάδα του Ντόναλντ Τραμπ συνεργάστηκε στενά με την τότε κυβέρνηση, σε μια σπάνια επίδειξη διακομματικής συναίνεσης με στόχο τον τερματισμό της σύγκρουσης και την απελευθέρωση των ομήρων. Σήμερα, εκείνη η περίοδος μοιάζει μακρινή, σχεδόν σαν να έχει περάσει δεκαετία. Το 2025 απέδειξε πόσα μπορούν να αλλάξουν μέσα σε έναν μόλις χρόνο.
Στρατιωτική κινητοποίηση και διπλωματικά μέτωπα
Στο παρόν, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν προχωρήσει στη μεγαλύτερη στρατιωτική συγκέντρωση δυνάμεων στην Καραϊβική από την εποχή της κρίσης των πυραύλων της Κούβας. Την ίδια στιγμή, Ρώσοι απεσταλμένοι βρίσκονται στο Μαϊάμι, συμμετέχοντας σε συνομιλίες για νέα πρόταση εκεχειρίας στην Ουκρανία, ενώ ο Βλαντίμιρ Πούτιν συνεχίζει την κλιμάκωση του πολέμου.
Παράλληλα, οι ΗΠΑ έχουν τοποθετήσει στρατηγό στο Ισραήλ για την εποπτεία της εκεχειρίας στη Γάζα, μετά τους βομβαρδισμούς στο Ιράν το καλοκαίρι. Ο Ντόναλντ Τραμπ σχεδιάζει επίσης σύνοδο κορυφής στο Πεκίνο, η οποία ενδέχεται να επηρεάσει καθοριστικά τόσο το μέλλον της Ταϊβάν όσο και τον ανταγωνισμό με την Κίνα στους τομείς των προηγμένων τεχνολογιών και της τεχνητής νοημοσύνης.
Ο τελευταίος χρόνος αποδεικνύεται περισσότερο μετασχηματιστικός παρά μεταβατικός, με το 2026 να διαμορφώνεται πλέον ως χρονιά πολλαπλών κρίσιμων καμπών στη διεθνή ατζέντα.
Ακολουθούν επτά ζητήματα που αξίζει να παρακολουθηθούν στενά:
1. Βενεζουέλα
Επτά ζητήματα στο επίκεντρο – Η περίπτωση της Βενεζουέλας
Πρώτο και ιδιαίτερα κρίσιμο ζήτημα αποτελεί η Βενεζουέλα. Η κυβέρνηση Τραμπ έχει αναπτύξει τη μεγαλύτερη ναυτική δύναμη στην Καραϊβική και τον δυτικό Ατλαντικό από την κορύφωση του Ψυχρού Πολέμου. Η δύναμη αυτή περιλαμβάνει ομάδα κρούσης αεροπλανοφόρου, πολλαπλά αντιτορπιλικά, αμφίβιες δυνάμεις εφόδου, βομβαρδιστικά stealth και μονάδες ειδικών επιχειρήσεων.
Παρότι ο τελικός στόχος παραμένει ασαφής, ο αμερικανικός στρατός διεξάγει εκτεταμένη και φονική εκστρατεία κατά φερόμενων διακινητών ναρκωτικών, με σχεδόν 30 πλήγματα χωρίς εξουσιοδότηση του Κογκρέσου ή δημόσια συζήτηση. Την τελευταία εβδομάδα, ο Τραμπ προχώρησε σε περαιτέρω κλιμάκωση, ανακοινώνοντας στρατιωτικό αποκλεισμό παράνομων εξαγωγών πετρελαίου και κατάσχεση δεξαμενόπλοιων.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Ισχυρή λεκτική επίθεση της Ρωσίας από τον ΟΗΕ κατά των ΗΠΑ για την Βενεζουέλα προκαλεί παγκόσμια ανησυχία
Αλλαγή καθεστώτος και το «Δόγμα Τραμπ»
Οι κινήσεις αυτές παραπέμπουν σε πολιτική αλλαγής καθεστώτος με στρατιωτική στήριξη. Ο Λευκός Οίκος φαίνεται να ελπίζει ότι ο Νικολάς Μαδούρο θα εγκαταλείψει οικειοθελώς την εξουσία και θα μεταβεί στο εξωτερικό, πιθανότατα στη Ρωσία. Σύμφωνα με πληροφορίες, το αίτημα αυτό διατυπώθηκε απευθείας από τον Τραμπ.
Ωστόσο, ένα τέτοιο ενδεχόμενο θεωρείται εξαιρετικά απίθανο. Τα ιστορικά παραδείγματα όπου η οικονομική πίεση και οι εξωτερικές απειλές οδήγησαν από μόνες τους σε αποχώρηση ηγετών είναι ελάχιστα. Χαρακτηριστική εξαίρεση αποτελεί η απομάκρυνση του Ραούλ Σεντρά στην Αϊτή το 1994, όταν όμως ο αμερικανικός στρατός βρισκόταν ήδη έτοιμος για εισβολή.
Ο Τραμπ δηλώνει πλέον ανοιχτά ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες φιλοδοξούν να αποτελέσουν την κυρίαρχη δύναμη στο δυτικό ημισφαίριο, έτοιμες να χρησιμοποιήσουν ισχύ όποτε το κρίνουν αναγκαίο για την προώθηση των αμερικανικών συμφερόντων.
Η νέα αυτή προσέγγιση αποκαλείται «Δόγμα Τραμπ», ως επέκταση του Δόγματος Μονρόε, το οποίο προειδοποιούσε τις ευρωπαϊκές δυνάμεις να μείνουν μακριά από την αμερικανική «αυλή». Σε αντίθεση με τον 19ο αιώνα, σήμερα σημαντικό μέρος της ισχυρότερης ναυτικής δύναμης στον κόσμο βρίσκεται ανοιχτά της Βενεζουέλας.
Το διακύβευμα του 2026
Το πραγματικό νόημα όλων αυτών αναμένεται να φανεί μέσα στο 2026. Αν ο Μαδούρο παραμείνει στην εξουσία, ο Τραμπ κινδυνεύει να θεωρηθεί ότι απειλεί χωρίς να προχωρά σε πράξεις. Αν αποχωρήσει, ελάχιστοι θα αμφισβητήσουν τη σοβαρότητα των ΗΠΑ ως ηγεμονικής δύναμης στο δυτικό ημισφαίριο.
Σε κάθε περίπτωση, τα ζάρια έχουν ήδη ριχτεί και η έκβαση των εξελίξεων μέσα στον επόμενο χρόνο θα αποκαλύψει πολλά για το πώς σκοπεύει να εφαρμοστεί στην πράξη το «Δόγμα Τραμπ» κατά τη δεύτερη θητεία του.
2. Ουκρανία
Πέντε χρόνια πολέμου – Το ουκρανικό μέτωπο σε κρίσιμη καμπή
Τον Φεβρουάριο, η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία συμπληρώνει πέντε χρόνια, σηματοδοτώντας μια μακρά και αιματηρή σύγκρουση με βαθιές γεωπολιτικές συνέπειες. Η αρχική στρατηγική του Βλαντίμιρ Πούτιν προέβλεπε την ταχεία κατάληψη του Κιέβου και την ουσιαστική εξάλειψη της Ουκρανίας ως κυρίαρχου κράτους. Σήμερα, ωστόσο, η πραγματικότητα στο πεδίο είναι διαφορετική.
Οι ρωσικές δυνάμεις έχουν καθηλωθεί στην ανατολική Ουκρανία, κοντά στα σύνορα με τη Ρωσία, έχοντας υποστεί απώλειες που ξεπερνούν το ένα εκατομμύριο. Ο πόλεμος αποδείχθηκε βαθιά καταστροφικός για τη Ρωσία, χωρίς όμως να κάμψει τη βούληση του Κρεμλίνου. Παρά τη συρρίκνωση των αρχικών του στόχων, ο Πούτιν δεν δείχνει καμία διάθεση υποχώρησης.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Κιμ Γιονγκ Ουν: «Δεσμοί αίματος» μεταξύ Ρωσίας και Βόρειας Κορέας μέσα από τον πόλεμο της Ουκρανίας
Το πέμπτο έτος ως ιστορικό ορόσημο
Στην ιστορία των συγκρούσεων, το πέμπτο έτος ενός πολέμου συχνά λειτουργεί ως σημείο καμπής. Είτε οδηγεί προς την ειρήνη, καθώς οι εμπλεκόμενες πλευρές εξαντλούνται, είτε πυροδοτεί πιο ριψοκίνδυνες κινήσεις με στόχο το σπάσιμο του αδιεξόδου. Ο Πούτιν, που δηλώνει μελετητής της Ιστορίας, ενδέχεται να αντιλαμβάνεται τον επόμενο χρόνο ως ευκαιρία να κάμψει την αντοχή και τη θέληση της Ουκρανίας.
Στασιμότητα στο πεδίο, φθορά χωρίς λύση
Παρά τις προσδοκίες για ανατροπές, καμία από τις δύο πλευρές δεν φαίνεται έτοιμη για αποφασιστική εξέλιξη. Το πέμπτο έτος του πολέμου ενδέχεται να θυμίσει τα προηγούμενα τέσσερα: ο Πούτιν θα συνεχίσει να επενδύει σε έναν πόλεμο φθοράς, ρίχνοντας ανθρώπινο δυναμικό για περιορισμένα εδαφικά κέρδη, ενώ η Ουκρανία θα εξακολουθήσει να στηρίζεται στη δυτική οικονομική και στρατιωτική βοήθεια για να αντέξει.
Η διπλωματική εξίσωση Τραμπ
Στο διπλωματικό επίπεδο, ο Ντόναλντ Τραμπ επιδιώκει μια ειρηνευτική συμφωνία που, σύμφωνα με πληροφορίες, θα προβλέπει εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία με αντάλλαγμα εδαφικές παραχωρήσεις, ώστε ο Πούτιν να εγκαταλείψει τις μέγιστες αξιώσεις του.
Μέχρι στιγμής, ωστόσο, ο Ρώσος πρόεδρος δεν δείχνει πρόθυμος να αποδεχθεί έναν τέτοιο συμβιβασμό. Το κρίσιμο ερώτημα είναι αν ο Τραμπ θα επιλέξει να αποδώσει την ευθύνη της αποτυχίας στον Πούτιν ή αν θα αποσυρθεί συνολικά από την προσπάθεια, αποδυναμώνοντας την ικανότητα της Ουκρανίας να συνεχίσει την άμυνα.
Η Ουάσινγκτον στο επίκεντρο των εξελίξεων
Υπό αυτή την έννοια, το πέμπτο έτος του πολέμου ενδέχεται να αποδειχθεί καθοριστικό περισσότερο για τις αποφάσεις στην Ουάσινγκτον παρά για τις εξελίξεις στο πεδίο της μάχης. Οι επιλογές των Ηνωμένων Πολιτειών θα διαμορφώσουν όχι μόνο την πορεία της σύγκρουσης, αλλά και το ευρύτερο πλαίσιο ασφάλειας στην Ευρώπη για τα επόμενα χρόνια.
3. Ταϊβάν
Ένας νέος άξονας ισχύος και το σκηνικό του 2025
Μία από τις εικόνες που ενδέχεται να σφραγίσουν το 2025 είναι μια θερμή συνάντηση στο Πεκίνο ανάμεσα στον Βλαντίμιρ Πούτιν, τον πρόεδρο της Κίνας Σι Τζινπίνγκ και τον ηγέτη της Βόρειας Κορέας Κιμ Γιονγκ Ουν, με τον πρόεδρο του Ιράν να κινείται στο παρασκήνιο. Οι τέσσερις αυτές χώρες, γνωστές ως CRINK, συντονίζουν τις κινήσεις τους για τη στήριξη της Ρωσίας στον πόλεμο της Ουκρανίας και προωθούν ένα όραμα διαιρεμένου κόσμου, όπου Ρωσία και Κίνα καθορίζουν τις εξελίξεις στις δικές τους «σφαίρες επιρροής», καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες περιορίζουν τον ρόλο τους.
Η αμερικανική στρατηγική και οι νέες ισορροπίες
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον προκαλεί το γεγονός ότι ορισμένες επιλογές της κυβέρνησης Τραμπ φαίνεται να κινούνται προς αυτή την κατεύθυνση. Η νέα Στρατηγική Εθνικής Ασφάλειας περιγράφει τις ΗΠΑ ως ημισφαιρική δύναμη, υπογραμμίζοντας ότι «οι ημέρες που οι Ηνωμένες Πολιτείες στήριζαν ολόκληρη την παγκόσμια τάξη, όπως ο Άτλαντας, έχουν τελειώσει».
Το ίδιο έγγραφο ασκεί σκληρή κριτική στους παραδοσιακούς Ευρωπαίους συμμάχους, χαρακτηρίζοντάς τους αναποτελεσματικούς και ευάλωτους σε «πολιτισμική εξάλειψη» λόγω χαλαρών μεταναστευτικών πολιτικών. Δεν είναι τυχαίο ότι ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, σχολίασε πως η στρατηγική Τραμπ «ανταποκρίνεται σε μεγάλο βαθμό στο δικό μας όραμα».
Η Ταϊβάν ως πραγματικό πεδίο δοκιμής
Η Ταϊβάν είναι το σημείο όπου αυτές οι θεωρητικές προσεγγίσεις μετατρέπονται σε σκληρή γεωπολιτική πραγματικότητα. Εδώ και πενήντα χρόνια, η Ουάσινγκτον στηρίζει την ανάπτυξη του νησιού και διατηρεί την ειρήνη μέσω μιας πολιτικής στρατηγικής ασάφειας: αναγνωρίζει την Ταϊβάν ως μέρος της Κίνας, ενώ ταυτόχρονα διατηρεί στενούς οικονομικούς και αμυντικούς δεσμούς μαζί της.
Όπλα, προετοιμασίες και αντίστροφη μέτρηση
Την περασμένη εβδομάδα, ο Τραμπ ενέκρινε το μεγαλύτερο πακέτο πώλησης όπλων στην ιστορία προς την Ταϊβάν, ύψους σχεδόν 11 δισ. δολαρίων, που περιλαμβάνει πυραύλους, drones και προηγμένα συστήματα αεράμυνας. Την ίδια στιγμή, η Κίνα προετοιμάζει τις ένοπλες δυνάμεις της ώστε να είναι έτοιμες για ενδεχόμενη εισβολή στην Ταϊβάν έως το 2027.
Σύνοδος κορυφής και παγκόσμιο ρίσκο
Όταν ο Τραμπ επισκεφθεί το Πεκίνο για σύνοδο κορυφής με τον Σι, όπως αναμένεται την άνοιξη, η Ταϊβάν θα βρεθεί αναπόφευκτα στο επίκεντρο των συνομιλιών και το μέλλον της ενδέχεται να κριθεί. Πρόκειται για ένα από τα υψηλότερου ρίσκου ζητήματα στη διεθνή ασφάλεια.
Η σημασία της Ταϊβάν ξεπερνά τα γεωπολιτικά σύνορα: στο νησί παράγεται το μεγαλύτερο μέρος των ημιαγωγών που τροφοδοτούν αυτοκίνητα, τηλέφωνα και κρίσιμες τεχνολογίες, ενώ οι εκτιμήσεις για την παγκόσμια οικονομική αναστάτωση σε περίπτωση κινεζικής εισβολής αγγίζουν τα 10 τρισ. δολάρια.
Στήριξη ή συμβιβασμός;
Παραμένει ασαφές αν ο Τραμπ θα επιλέξει να υπερασπιστεί δεκαετίες αμερικανικής πολιτικής, όπως υποδηλώνει η πρόσφατη πώληση όπλων, ή αν θα υποχωρήσει στο πλαίσιο μιας ευρύτερης εμπορικής συμφωνίας, αποδεχόμενος την κυριαρχία του Πεκίνου στη δική του σφαίρα επιρροής.
Η επικείμενη σύνοδος στο Πεκίνο θα παρακολουθηθεί με έντονη αγωνία στην Ταϊπέι, υπό το γνωστό αξίωμα της διεθνούς πολιτικής: όταν δεν κάθεσαι στο τραπέζι, βρίσκεσαι στο μενού.
4. Ισραήλ
Στρατιωτικά κέρδη και πολιτικά αδιέξοδα στο Ισραήλ
Σε καθαρά στρατιωτικό επίπεδο, το Ισραήλ μπορεί να θεωρήσει ότι διένυσε μια επιτυχημένη χρονιά. Η περίοδος ξεκίνησε με συμφωνία για τους ομήρους και εκεχειρία στη Γάζα και ολοκληρώνεται με την απελευθέρωση όλων των ζωντανών ομήρων, καθώς και με ένα σχέδιο κατάπαυσης του πυρός 20 σημείων, εγκεκριμένο από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, το οποίο προβλέπει τον αφοπλισμό της Χαμάς. Παράλληλα, το Ιράν βρίσκεται στη πιο αδύναμη θέση του από την επανάσταση του 1979, ενώ οι ηγεσίες των τρομοκρατικών οργανώσεων που περικύκλωναν το Ισραήλ – Χαμάς και Χεζμπολάχ – έχουν εξουδετερωθεί.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
WSJ: Η ρητορική Ερντογάν κατά του Ισραήλ και ο κίνδυνος πολέμου από την πιθανή πώληση των F-35
Η αδυναμία μετατροπής της νίκης σε πολιτικό κεφάλαιο
Παρά τα παραπάνω, το Ισραήλ δεν κατάφερε να μεταφράσει τη στρατιωτική επιτυχία σε σταθερά πολιτικά και διπλωματικά οφέλη. Καθοριστικό ρόλο σε αυτό παίζουν οι βαθιές εσωτερικές διαιρέσεις. Η χώρα κυβερνάται από έναν από τους πιο εύθραυστους συνασπισμούς στην ιστορία της, με κυρίαρχη παρουσία εθνικιστικών δεξιών κομμάτων που εντείνουν την κοινωνική πόλωση και περιορίζουν τα περιθώρια προσέγγισης με αραβικές πρωτεύουσες.
Ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου, ιστορική φυσιογνωμία της παραδοσιακής δεξιάς, φτάνει στο σημείο να χαρακτηρίζει τον εαυτό του ως το πιο φιλελεύθερο μέλος της ίδιας του της κυβέρνησης, γεγονός που αποτυπώνει το εύρος της πολιτικής μετατόπισης στο εσωτερικό της.
Το 2026 ως χρονιά πολιτικής απόφασης
Λίγοι Ισραηλινοί θεωρούν ότι αυτή η κυβερνητική εξίσωση μπορεί ή πρέπει να συνεχιστεί μετά από δύο χρόνια πολέμου. Το 2026 προσφέρει τη δυνατότητα αλλαγής πορείας. Οι βουλευτικές εκλογές οφείλουν να διεξαχθούν έως τις 27 Οκτωβρίου 2026, αν και δεν αποκλείεται να πραγματοποιηθούν νωρίτερα, είτε με πρωτοβουλία του Νετανιάχου είτε σε περίπτωση που η κυβέρνηση αποτύχει να εγκρίνει τον προϋπολογισμό την άνοιξη.
Το εκλογικό αποτέλεσμα ενδέχεται να αποδειχθεί καθοριστικό: είτε θα επιτρέψει στο Ισραήλ να εδραιώσει τις στρατιωτικές του επιτυχίες σε πολιτικό και διπλωματικό επίπεδο, είτε θα το εγκλωβίσει σε μια εύθραυστη και παρατεταμένη στασιμότητα.
5. Ιράν
Ιράν: από την περιφερειακή ισχύ στη βαθιά αποδυνάμωση
Το Ιράν βίωσε μια καταστροφική χρονιά, και όλα δείχνουν ότι το 2026 ενδέχεται να αποδειχθεί ακόμη δυσμενέστερο. Μέχρι πρόσφατα, η Τεχεράνη προέβαλλε την ισχύ και την επιρροή της μέσω ενός εκτεταμένου δικτύου πληρεξουσίων δυνάμεων – Χεζμπολάχ, Χαμάς, ιρακινές πολιτοφυλακές και Χούθι – καθώς και μέσω πυραυλικών δυνατοτήτων, ρωσικών αντιαεροπορικών συστημάτων και ενός πυρηνικού προγράμματος που ξεπερνούσε κατά πολύ κάθε πολιτική ή ειρηνική χρήση. Παράλληλα, διέθετε ως σύμμαχο τον Μπασάρ αλ Άσαντ, αξιοποιώντας τη Συρία ως στρατηγική βάση για την περικύκλωση του Ισραήλ.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Ο Νετανιάχου «πιλοτάρει» B-2 με συγκυβερνήτη τον Τραμπ σε AI βίντεο με στόχο... το Ιράν
Η στρατηγική κατάρρευση μετά την 7η Οκτωβρίου
Η εικόνα αυτή ανατράπηκε πλήρως. Το Ιράν επέλεξε να εμπλακεί ενεργά μετά την επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023, χωρίς να έχει υπολογίσει το εύρος των συνεπειών. Σήμερα, πολλοί από τους ηγέτες του καθεστώτος είναι νεκροί, οι πληρεξούσιοι μηχανισμοί του έχουν διαλυθεί, η αεράμυνα έχει καταστραφεί και το πυρηνικό του πρόγραμμα έχει ουσιαστικά θαφτεί. Ταυτόχρονα, ο βασικός του σύμμαχος στη Συρία έχει χαθεί, στερώντας από την Τεχεράνη έναν κρίσιμο γεωστρατηγικό άξονα.
Εσωτερική φθορά και αβεβαιότητα διαδοχής
Η χώρα βρίσκεται πλέον στρατιωτικά και οικονομικά αποδυναμωμένη. Η έλλειψη νερού απειλεί να οδηγήσει σε εκκενώσεις περιοχών και δελτίο στην Τεχεράνη, εντείνοντας την κοινωνική πίεση. Την ίδια στιγμή, ο ανώτατος ηγέτης Αλί Χαμενεΐ, σε ηλικία 86 ετών, φέρεται να αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα υγείας, ενώ δεν έχει οριστεί διάδοχος, γεγονός που ενισχύει την πολιτική αβεβαιότητα στο εσωτερικό του καθεστώτος.
Ένα επικίνδυνο 2026 στον ορίζοντα
Το 2026 δεν προμηνύεται ευνοϊκό για την Τεχεράνη. Το Ισραήλ ενδέχεται να προχωρήσει σε νέα πλήγματα εάν το Ιράν επιχειρήσει να ανασυστήσει το πυρηνικό ή πυραυλικό του πρόγραμμα. Παράλληλα, ένας αποδυναμωμένος και πιεσμένος μηχανισμός εξουσίας μπορεί να αντιδράσει με τρομοκρατικές ενέργειες ή απερίσκεπτες επιθέσεις, αυξάνοντας τον κίνδυνο αποσταθεροποίησης.
Το Ιράν παραμένει μια χώρα που αξίζει ιδιαίτερη προσοχή. Όπως και το 2025, έτσι και το επόμενο έτος, οι εξελίξεις ενδέχεται να επιφυλάσσουν απρόβλεπτες εκπλήξεις.
6. Τρομοκρατία
Η επιστροφή της τρομοκρατίας ως υπαρξιακή απειλή
Όταν πρόσφατα κλήθηκα να απαντήσω στο ερώτημα τι είναι αυτό που με κρατά ξύπνιο τη νύχτα, έπειτα από είκοσι χρόνια ενασχόλησης με την εθνική ασφάλεια, η απάντησή μου ήταν ξεκάθαρη: η τρομοκρατία. Πρόκειται για μια απάντηση που τα τελευταία χρόνια δεν θεωρείται δημοφιλής, καθώς το ενδιαφέρον της διεθνούς κοινότητας έχει μετατοπιστεί στον ανταγωνισμό μεταξύ μεγάλων δυνάμεων. Κι όμως, αρκεί μία και μόνο επίθεση για να αλλάξει η πορεία της Ιστορίας.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Οι Τούρκοι προειδοποιούν επισήμως για επικείμενες τρομοκρατικές επιθέσεις του ISIS σε Άγκυρα-Κων/πολη- Η Ελλάδα θα εκδώσει ταξιδιωτική οδηγία;
Από την υποχώρηση στην επανεμφάνιση
Την περίοδο 2014–2018, η διεθνής εκστρατεία κατά του ISIS πέτυχε να μειώσει τις τρομοκρατικές επιθέσεις σχεδόν κατά 60%. Αυτή η εικόνα, ωστόσο, δεν ισχύει πλέον. Από το 2022 έως το 2025, καταγράφεται εκ νέου αύξηση τόσο των περιστατικών όσο και των θυμάτων, με τρομοκρατικά δίκτυα να επαναδραστηριοποιούνται και να ανακτούν επιχειρησιακή ικανότητα.
Σημάδια μιας ανησυχητικής τάσης
Οι πρόσφατες επιθέσεις και απειλές σε περιοχές όπως η Αυστραλία, οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Συρία και η Ευρώπη επιβεβαιώνουν ότι αυτή η τάση δεν αποτελεί μεμονωμένο φαινόμενο, αλλά μέρος μιας ευρύτερης και ανησυχητικής δυναμικής.
Το επόμενο έτος ενδέχεται να ενισχύσει ακόμη περισσότερο αυτή την πορεία, εάν δεν υπάρξει ουσιαστική και ενισχυμένη διεθνής συνεργασία. Η τρομοκρατία, παρά την προσωρινή της υποχώρηση από το προσκήνιο, παραμένει μια απειλή ικανή να ανατρέψει ισορροπίες και να αιφνιδιάσει τον κόσμο.
7. Τεχνητή Νοημοσύνη
Η τεχνητή νοημοσύνη στο επίκεντρο της παγκόσμιας αντιπαράθεσης
Ελάχιστα ζητήματα έχουν αναδειχθεί με τόση ταχύτητα και ένταση όσο η τεχνητή νοημοσύνη. Τόσο στο Πεκίνο όσο και στην Ουάσινγκτον, αντιμετωπίζεται πλέον ως υπαρξιακός ανταγωνισμός, συγκρίσιμος σε σημασία με τη διαστημική κούρσα του Ψυχρού Πολέμου, καθώς θεωρείται ικανός να καθορίσει την παγκόσμια ισορροπία ισχύος.
Το σοκ του 2025 και η κινεζική πρόκληση
Το 2025, η Κίνα αιφνιδίασε τη διεθνή κοινότητα παρουσιάζοντας το μοντέλο DeepSeek R1, το οποίο κατάφερε να αμφισβητήσει την κυριαρχία των αμερικανικών συστημάτων με σημαντικά χαμηλότερο κόστος. Η εξέλιξη αυτή προκάλεσε αναταράξεις στις αγορές και ανέδειξε πόσο εύθραυστες μπορεί να αποδειχθούν οι τεχνολογικές υπεροχές, ακόμη και για τις πιο προηγμένες οικονομίες.
Αμερικανικές απαντήσεις και εσωτερικά εμπόδια
Οι Ηνωμένες Πολιτείες επιχειρούν να ενισχύσουν τη θέση τους μέσω περιορισμών στις εξαγωγές κρίσιμων τεχνολογιών και της οικοδόμησης συμμαχιών με ομοϊδεάτες εταίρους. Ωστόσο, στο εσωτερικό τους έρχονται αντιμέτωπες με ενεργειακούς περιορισμούς, αλλά και με πολιτικές αντιδράσεις που δυσχεραίνουν τη χάραξη μιας συνεκτικής στρατηγικής.
Το 2026 ως χρονιά έντασης και αποφάσεων
Το 2026 αναμένεται να φέρει στο προσκήνιο έντονες αντιφάσεις ανάμεσα στην ταχύτατη τεχνολογική πρόοδο, την πολιτική αβεβαιότητα και τον γεωπολιτικό ανταγωνισμό. Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, η τεχνητή νοημοσύνη διαμορφώνεται ως μία από τις πιο καθοριστικές δυνάμεις της εποχής, με επιπτώσεις που εκτείνονται πολύ πέρα από τον χώρο της τεχνολογίας και αγγίζουν τον πυρήνα της διεθνούς ισχύος.
