Η Ιρανή ηθοποιός Ταρανέ Αλιντουστί, μια από τις πιο αναγνωρισμένες μορφές του σύγχρονου ιρανικού κινηματογράφου, ανακοίνωσε πρόσφατα ότι τερματίζει την καριέρα της στην υποκριτική σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τον νόμο που επιβάλλει υποχρεωτική χρήση της ισλαμικής μαντίλας σε όλες τις δημόσιες εμφανίσεις και παραγωγές στη χώρα. Η απόφασή της αυτή έχει προκαλέσει εκτενή συζητήσεις και σχόλια στα διεθνή μέσα ενημέρωσης και στα κοινωνικά δίκτυα.
Η ανακοίνωση της απόσυρσης
Η Αλιντουστί δήλωσε δημόσια ότι δεν προτίθεται να παίξει σε άλλες ταινίες με μαντίλα, υπό οποιεσδήποτε συνθήκες, με την απόφασή της να αποτελεί μια ξεκάθαρη δήλωση προσωπικής και επαγγελματικής στάσης απέναντι στη νομοθεσία που επιβάλλει την υποχρεωτική μαντίλα σε κάθε δημόσια εμφάνιση γυναικών στην Ισλαμική Δημοκρατία.
Η δήλωσή της έγινε στο πλαίσιο συνέντευξής της στη σκηνοθέτιδα Πεγκά Αχανγκκαρανί, όπου υπογράμμισε ότι θεωρεί τη συνεχιζόμενη υποχρέωση χρήσης μαντίλας «φάρσα» που δεν μπορεί πλέον να στηρίξει ούτε η ίδια ούτε καλλιτέχνες με παρόμοιες αντιλήψεις, όσο η συγκεκριμένη νομοθεσία παραμένει σε ισχύ.
Σημασία της Αλιντουστί στον ιρανικό κινηματογράφο
Η Ταρανέ Αλιντουστί είναι αναγνωρισμένη τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο για την καλλιτεχνική της συμβολή στον κινηματογράφο. Έχει πρωταγωνιστήσει σε σημαντικές παραγωγές, όπως οι ταινίες «Ο Εμποράκος» (The Salesman) και «Τι απέγινε η Έλι» (About Elly), έργα που έχουν λάβει διεθνή αναγνώριση και βραβεία. Αυτές οι ταινίες συνδέονται με τον βραβευμένο σκηνοθέτη Ασγκάρ Φαρχαντί, γεγονός που προσδίδει στο έργο της υψηλό καλλιτεχνικό κύρος.
Η απόφασή της να αποχωρήσει από την ενεργό κινηματογραφική δράση σε ένα σημείο κορύφωσης της καριέρας της, αποτελεί χαρακτήρα πολιτικής και κοινωνικής δήλωσης, αναδεικνύοντας την πίεση που ασκείται σε καλλιτέχνες στον χώρο της τέχνης στις χώρες όπου ισχύουν αυστηροί ενδυματολογικοί κώδικες.
Ιστορικό συγκρούσεων γύρω από τη μαντίλα
Η απόφαση της Αλιντουστί έχει τις ρίζες της σε ένα ευρύτερο κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο που τα τελευταία χρόνια έχει προκαλέσει έντονες αντιπαραθέσεις στο Ιράν. Από τον Σεπτέμβριο του 2022, όταν η Μαχσά Αμινί, μια 22χρονη γυναίκα, πέθανε ενώ βρισκόταν υπό κράτηση της «αστυνομίας ηθικής» λόγω παραβίασης των αυστηρών κανόνων για τη μαντίλα, έχουν ακολουθήσει εκτεταμένες διαδηλώσεις.
Οι διαδηλώσεις για τα δικαιώματα των γυναικών και ενάντια στην υποχρεωτική μαντίλα αποτέλεσαν ένα από τα πιο εκτεταμένα κινήματα κοινωνικής διαμαρτυρίας στην Ιρανική Δημοκρατία των τελευταίων ετών. Πολλές γυναίκες, ενεργοί πολίτες και καλλιτέχνες κατήγγειλαν την υποχρεωτικότητα της μαντίλας ως περιορισμό ατομικών ελευθεριών.
Αρκετές γνωστές Ιρανές ηθοποιοί έχουν βρεθεί στο στόχαστρο των αρχών εξαιτίας δημόσιας εμφάνισης χωρίς μαντίλα ή λόγω της υποστήριξης τους προς τα κινήματα αυτά. Σε πολλές περιπτώσεις, οι αρμόδιες αρχές απαγόρευσαν σε ηθοποιούς να εργάζονται στη βιομηχανία του κινηματογράφου, θεωρώντας ότι η μη συμμόρφωση με τον ενδυματολογικό νόμο συνιστά παραβίαση της εθνικής νομοθεσίας.
Ανάμεσα σε αυτές τις περιπτώσεις, τουλάχιστον 12 γυναίκες ηθοποιοί, συμπεριλαμβανομένης της Αλιντουστί, έχουν αναφερθεί ότι δεν τους επιτρέπεται να συμμετέχουν σε ταινίες ή τηλεοπτικές παραγωγές λόγω της μη τήρησης της υποχρεωτικής ενδυματολογίας.
Αντίκτυπος στην κοινή γνώμη και το θέατρο
Η απόφαση της Αλιντουστί έχει σχολιαστεί ευρέως στα κοινωνικά δίκτυα και στα διεθνή ΜΜΕ, με χιλιάδες χρήστες να συμμερίζονται τη στάση της και να εκφράζουν υποστήριξη στην επιλογή της να μη συμβιβαστεί με έναν νόμο που θεωρεί περιοριστικό για την προσωπική έκφραση και την τέχνη.
Παράλληλα, η απόσυρση μιας σταθερά επιδραστικής ηθοποιού από την ενεργό υποκριτική δραστηριότητα εγείρει ερωτήματα σχετικά με το πώς οι νομικές ρυθμίσεις επηρεάζουν κάθε μορφής δημιουργική έκφραση και τους επαγγελματίες του πολιτιστικού χώρου στο Ιράν.
