Κένυα, Νεπάλ, Τατζικιστάν: οι αιχμάλωτοι πολέμου προέρχονται από πολλές διαφορετικές χώρες και κουλτούρες, μιλούν ο καθένας τη δική του γλώσσα. Έχουν όμως κάτι κοινό: λένε ότι εξαπατήθηκαν από τη Ρωσία για να πάρουν μέρος σε έναν πόλεμο, στον οποίο δεν ήθελαν καν να εμπλακούν.
Σύμφωνα με το CNN, στο ουκρανικό έδαφος κρατούνται 200 ξένοι από 37 κράτη, ενώ πάνω από 18.000 έχουν ταυτοποιηθεί ότι πολέμησαν ή πολεμούν για τη Ρωσία από το 2022. Οι μαρτυρίες τους περιγράφουν ένα σταθερό μοτίβο εξαπάτησης, χρηματισμού και εκβιασμού, καθώς η Μόσχα δυσκολεύεται όλο και περισσότερο να στρατολογήσει Ρώσους πολίτες.
Ο αριθμός αυτός, μάλιστα, δεν περιλαμβάνει τους χιλιάδες Βορειοκορεάτες στρατιώτες που έχουν σταλεί, βάσει διμερούς στρατιωτικής συμφωνίας.
Το φαινόμενο έχει οδηγήσει πολλές κυβερνήσεις σε επίσημες παρεμβάσεις. Ο πρόεδρος της Κένυας, Ουίλιαμ Ρούτο, εξέφρασε ανησυχία για «νέους Κενυάτες που έχουν στρατολογηθεί παράνομα». Την ίδια ημέρα, η κυβέρνηση της Νότιας Αφρικής ανακοίνωσε έρευνα, μετά τις εκκλήσεις για βοήθεια 17 πολιτών της από τη ζώνη του Ντονμπάς.
Επίσης, ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών της Ινδίας, Ραντχίρ Τζαϊσουάλ, δήλωσε ότι 44 Ινδοί πολεμούν για τη Ρωσία και ότι το Νέο Δελχί έχει ζητήσει από τη Μόσχα την άμεση απελευθέρωσή τους και τον τερματισμό των στρατολογήσεων, ενώ λαμβάνονται μέτρα, ώστε πολίτες να μην «παραπλανώνται» σε τέτοιες στρατολογήσεις.
Η ουκρανική Στρατιωτική Υπηρεσία Πληροφοριών ανέφερε ότι ο αριθμός ξένων που εντοπίζονται στη γραμμή του πυρός αυξάνεται κάθε χρόνο από το 2022, ενώ το 2025 παρουσιάζει τη μεγαλύτερη άνοδο. Οι ξένοι αιχμάλωτοι των πρώτων εννέα μηνών του έτους ήταν διπλάσιοι σε σχέση με ολόκληρο το 2024, το οποίο ήδη ήταν πενταπλάσιο σε σχέση με το 2023.
Το CNN ζήτησε σχόλιο από τα ρωσικά υπουργεία Εξωτερικών και Άμυνας, χωρίς να λάβει απάντηση. Η Ρωσία έχει αρνηθεί στο παρελθόν ότι εξαναγκάζει αλλοδαπούς να ενταχθούν στον στρατό της.
Οι τεράστιες απώλειες της Ρωσίας και οι ανάγκες για νέο ανθρώπινο δυναμικό
Η Ρωσία συνεχίζει να διεξάγει έναν αιματηρό πόλεμο φθοράς στην Ουκρανία, με τις δυνάμεις της να κινούνται αργά προς την Ποκρόβσκ, με υψηλό όμως ανθρώπινο κόστος. Δυτικές υπηρεσίες πληροφοριών εκτιμούν ότι από το 2022 η Ρωσία έχει καταγράψει πάνω από 1.000.000 ανθρώπινες απώλειες (σ.σ. στρατιώτες και άμαχος πληθυσμός). Κατά μέσο όρο, υπολογίζεται ότι καθημερινά περίπου 1.000 Ρώσοι στρατιώτες σκοτώνονται ή τραυματίζονται στο μέτωπο.
Παράλληλα, η Ρωσία αντιμετωπίζει σοβαρή δημογραφική κρίση, καθώς ο ΟΗΕ προβλέπει πιθανή μείωση του πληθυσμού έως και κατά 50% μέχρι το 2100.
Πολλές ρωσικές περιφέρειες έχουν αυξήσει σημαντικά τις οικονομικές παροχές για νέους στρατολογούμενους, με αναλυτές να σημειώνουν ότι οι «ιδεολογικές» εκστρατείες δεν επαρκούν πλέον.
Εκβιασμός, χρηματισμός και παραπλάνηση ως στρατολογικά εργαλεία
Η ουκρανική Στρατιωτική Υπηρεσία Πληροφοριών ανέφερε ότι η Ρωσία χρησιμοποιεί τρεις μεθόδους, για να προσελκύσει αλλοδαπούς οπλίτες: εκβιασμό, χρηματισμό και παραπλάνηση. Ρωσικές βίζες, άδειες παραμονής και υποσχέσεις για υπηκοότητα -ή η απειλή αφαίρεσής τους- λειτουργούν ως μηχανισμοί πίεσης σε μετανάστες από το Ουζμπεκιστάν, το Τατζικιστάν και η Κιργιζία. Οργανώσεις όπως η Memorial αναφέρουν ότι αλλοδαποί δήλωσαν πως απειλήθηκαν με φυλάκιση ή απέλαση, εάν δεν καταταγούν.
Ο πρόεδρος της Ανακριτικής Επιτροπής της Ρωσίας, Αλεξάντρ Μπαστρικίν, είπε ότι οι Αρχές έχουν ήδη «εντοπίσει» 80.000 πολιτογραφημένους πολίτες που απέφυγαν τη στρατολογική καταγραφή και ότι 20.000 από αυτούς βρίσκονται πλέον στο μέτωπο.
«Έκρηξη» διαφημίσεων για στρατολόγηση ξένων
Διεθνής «έκρηξη» καταγράφεται και στη διαδικτυακή προώθηση στρατιωτικών συμβολαίων. Οι διαφημίσεις που στοχεύουν ξένους σχεδόν επταπλασιάστηκαν το καλοκαίρι του 2025. Στο VKontakte, μία στις τρεις δημοσιεύσεις αφορά πλέον αλλοδαπούς. Οι αγγελίες προσφέρουν μισθούς 2.000–2.500 δολαρίων, δωρεάν υγειονομική περίθαλψη, πλήρη κάλυψη εξόδων, ρωσικές βίζες, ακόμη και υπηκοότητα. Στοχεύουν Ρωσόφωνους από μετασοβιετικές χώρες, αλλά και πολίτες από την Αφρική, την Ινδία, το Μπανγκλαντές, το Ιράκ, την Υεμένη και αλλού.
Σε κινεζικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης προβάλλονται σλόγκαν για «αρρενωπότητα», ενώ κανάλια με αραβόφωνο κοινό υπόσχονται ταχεία έκδοση βίζας, υψηλούς μισθούς, δωρεάν υγεία και πλήρη κάλυψη εξόδων. Σε συμβόλαιο Κινέζου στρατολογημένου που είδε το CNN αναφέρονται προνόμια όπως δωρεάν εκπαίδευση έπειτα από τρία χρόνια υπηρεσίας και πλήρης κάλυψη «γεύματος, ενδυμασίας και λοιπών προμηθειών», με αντάλλαγμα συμμετοχή σε μάχες, αποστολές κινητοποίησης, έκτακτες ανάγκες και επιχειρήσεις εκτός Ρωσίας.
Ελλιπής εκπαίδευση, υψηλή θνησιμότητα και παραπλανητικά «εργασιακά συμβόλαια»
Αιχμάλωτοι ανέφεραν ότι υπέγραψαν συμβόλαια μόνο στα ρωσικά -χωρίς μετάφραση- και ότι η εκπαίδευσή τους διήρκεσε από μία έως δύο εβδομάδες, πριν σταλούν στην πρώτη γραμμή, συχνά σε μονάδες εφόδου. Από τους περισσότερους από 18.000 ξένους που έχουν ταυτοποιηθεί, τουλάχιστον 3.388 έχουν σκοτωθεί.
Πολλοί αλλοδαποί κατέθεσαν ότι ταξίδεψαν στη Ρωσία, πιστεύοντας ότι είχαν εξασφαλίσει δουλειές σε κατασκευές, αποθήκες, φύλαξη ή οδήγηση. Αυτή η τακτική φαίνεται πιο συχνή σε πολίτες από τη Σρι Λάνκα, την Κούβα, το Νεπάλ και αφρικανικές χώρες. Το υπουργείο Εξωτερικών της Κένυας δήλωσε ότι εντόπισε κύκλωμα διακίνησης ανθρώπων που προσέφερε ψεύτικες θέσεις εργασίας, ενώ Κενυάτες που διασώθηκαν από τη Ρωσία κατέθεσαν ότι παραπλανήθηκαν και τελικά βρέθηκαν να συναρμολογούν drones ή να χειρίζονται χημικά.
Η Κούβα ανακοίνωσε ότι από το 2023 έχει προχωρήσει σε καταστολή των κυκλωμάτων στρατολόγησης και ότι 26 άτομα έχουν ήδη καταδικαστεί. Η Σρι Λάνκα προχώρησε σε επαφές με Ρώσους αξιωματούχους για το ζήτημα, ενώ το Νεπάλ ανέφερε δεκάδες στρατολογήσεις ως αποτέλεσμα παραπλάνησης και απαγόρευσε το 2024 τα ταξίδια προς Ρωσία και Ουκρανία για εργασία.
Το μέτρο αποδείχθηκε αποτελεσματικό, καθώς το 2023-2024 περίπου 1.000 Νεπαλέζοι υπέγραψαν συμβόλαια με τον ρωσικό στρατό, ενώ το 2025, μέχρι την 1η Οκτωβρίου, κατατάχθηκε μόνο ένας πολίτης του Νεπάλ...
