Το ρήγμα μεταξύ Βρυξελλών και Ουάσιγκτον βαθαίνει δραματικά, με την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν να τοποθετείται κατηγορηματικά κατά τριών βασικών πυλώνων του αμερικανικού σχεδίου ειρήνης για την Ουκρανία.
Από το Γιοχάνεσμπουργκ, όπου εκπροσωπεί την ΕΕ στη Σύνοδο G20, η Φον ντερ Λάιεν κατέθεσε τις θεμελιώδεις θέσεις της Ένωσης, επιμένοντας σε «βιώσιμη και δίκαιη ειρήνη» που σέβεται την κυριαρχία της Ουκρανίας. Σε εποχή παγκόσμιας αστάθειας και γεωπολιτικές εντάσεις , η διαφωνία αυτή δεν είναι διπλωματική, είναι ρήγμα που απειλεί την ενότητα της Δύσης και την ίδια την ευρωπαϊκή ασφάλεια .
Τα τρία «όχι»: Σύνορα, στρατός, Ευρωπαϊκή Κυριαρχία
Η Φον ντερ Λάιεν, σε δήλωση που μεταδόθηκε από την ERT, έθεσε τρία αδιαπραγμάτευτα όχι:
Πρώτον: «Τα σύνορα δεν μπορούν να αλλάξουν δια της βίας» – απόρριψη οποιουδήποτε σχεδίου που νομιμοποιεί ρωσικές κατακτήσεις (ERT).
Δεύτερον: «Καμία επιβολή περιορισμών στις ένοπλες δυνάμεις της Ουκρανίας που θα την αφήσουν ευάλωτη σε μελλοντική επίθεση – και θα υπονομεύσει την ευρωπαϊκή ασφάλεια» (ERT).
Τρίτον: «Η κεντρικότητα της ΕΕ στην ειρήνη πρέπει να αντικατοπτρίζεται πλήρως. Η Ουκρανία έχει δικαίωμα να επιλέξει τη μοίρα της – την ευρωπαϊκή πορεία, με ανοικοδόμηση, Ενιαία Αγορά, βιομηχανική άμυνα και ένταξη στην Ένωση» .
Αυτά τα «όχι» έρχονται μετά το σοκ από το 28σέλιδο αμερικανικό σχέδιο, που απαιτεί παραχωρήσεις εδάφους, περιορισμό ουκρανικού στρατού και απαγόρευση ένταξης ΝΑΤΟ – πρακτικά, παράδοση.
Η δήλωση Φον ντερ Λάιεν
«Η Ουκρανία στο επίκεντρο συζητήσεων. Κάθε σχέδιο ειρήνης πρέπει να σταματήσει δολοφονίες χωρίς σπόρους νέων συγκρούσεων. Συμφωνούμε στα κύρια: Σύνορα αμετάβλητα δια βίας. Καμία ευπάθεια σε ένοπλες δυνάμεις. Κεντρική ΕΕ στην ειρήνη – Ουκρανία επιλέγει ευρωπαϊκή πορεία: ανοικοδόμηση, Ενιαία Αγορά, άμυνα, ένταξη»
«Κάθε ουκρανό παιδί απήχθη από Ρωσία πρέπει να επιστρέψει. Δεκάδες χιλιάδες αγόρια και κορίτσια εγκλωβισμένα, τρομοκρατημένα – πρέπει να είναι στην κορυφή ατζέντας» .
Με Ουκρανία, Καναδά, συνδιοργανώνει Σύνοδο Διεθνούς Συμμαχίας για επιστροφή παιδιών.
Η ΕΕ δεν θέλει τέλος – θέλει νίκη
Η στάση Φον ντερ Λάιεν δεν είναι απόρριψη – είναι άρνηση συμβιβασμού. Η ΕΕ δεν θέλει ειρήνη με ταπεινώσεις – θέλει δίκαιη νίκη που ενισχύει την Ουκρανία . Σε Σύνοδο G20 στο Γιοχάνεσμπουργκ, η Φον ντερ Λάιεν συντόνισε με Μερτς,Μακρόν,Στάρμερ, Costa, Στουμπ, Κάρνεϊ – «Η Ουκρανία μετράει εμάς, γιατί είναι επίθεση σε αρχές ΟΗΕ» . Η ΕΕ δεν δέχεται σχέδιο που παραδίδει εδάφη, αδυνατίζει στρατό, εξαιρεί Ένωση . «Περιορισμοί στρατού; Όχι – αφήνει ευάλωτη την Ουκρανία και την Ευρώπη» .
«Σύνορα βίας; Όχι – απειλεί ασφάλεια» . «ΕΕ κεντρική; Ναι – Ουκρανία επιλέγει ευρωπαϊκή μοίρα» . Η ΕΕ, με G7 και σύμμαχους, συντονίζεται – «δεν θέλουμε ειρήνη που σπέρνει νέο πόλεμο» .
Η Σύνοδος G20 έγινε πεδίο μάχης – με ΕΕ, G7 να απορρίπτουν αμερικανικό σχέδιο ως «πρώτο draft» που χρειάζεται διόρθωση . Η Φον ντερ Λάιεν: «Ουκρανία μετράει εμάς – γιατί είναι επίθεση σε αρχές ΟΗΕ, στην ευρωπαϊκή γη» .
Όχι παράδοση, όχι ταπεινώσεις. Η Ουκρανία δεν είναι πιόνι – είναι σύμμαχος. Με παιδιά απήχθη, πόλεις βομβαρδισμένες, 65.000 νεκρούς , η ΕΕ επιμένει: «Για όσο χρειάζεται» .
Θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε μαζί με την Ουκρανία, τα κράτη μέλη μας, τη Συμμαχία των Προθύμων και τις ΗΠΑ για να σημειώσουμε ουσιαστική πρόοδο προς την ειρήνη. Το σημαντικό είναι να προχωρήσουμε ως εταίροι, με ενιαίο τρόπο.