Η ανατραπείσα αυταρχική κυβέρνηση της Συρίας για δύο χρόνια διεξήγαγε μια μυστική επιχείρηση για να μεταφέρει χιλιάδες σορούς από έναν από τους μεγαλύτερους γνωστούς ομαδικούς τάφους της Συρίας σε μια μυστική τοποθεσία, σε μια απομακρυσμένη έρημο, σύμφωνα με έρευνα του ειδησεογραφικού πρακτορείου Reuters.
Για τον εντοπισμό της τοποθεσίας του τεράστιου ομαδικού τάφου και για λεπτομέρειες της εκτεταμένης επιχείρησης, το Reuters μίλησε με 13 άτομα που είχαν άμεση γνώση της διετούς προσπάθειας μεταφοράς των πτωμάτων, εξέτασε έγγραφα που προσκόμισαν εμπλεκόμενοι αξιωματούχοι και ανέλυσε εκατοντάδες δορυφορικές εικόνες που ελήφθησαν κατά τη διάρκεια αρκετών ετών, σύμφωνα με την ΕΡΤ.
Η επιχείρηση μεταφοράς σορών από τον ομαδικό τάφο ενός προαστίου της Δαμασκού, της Κουτάιφα, σε μια άλλη κρυφή τοποθεσία δεκάδες χιλιόμετρα μακριά ονομάστηκε «Επιχείρηση Μετακίνηση της Γης» και διήρκεσε από το 2019 έως το 2021. Σκοπός της επιχείρησης ήταν να συγκαλύψει τα εγκλήματα της κυβέρνησης Άσαντ και να βοηθήσει στην αποκατάσταση της εικόνας της, ανέφεραν οι πηγές του Reuters.
Το πρακτορείο ειδήσεων δεν αποκαλύπτει την ακριβή τοποθεσία του χώρου, για να μειώσει την πιθανότητα εισβολέων να παραβιάσουν τον τάφο. Ένα επερχόμενο ειδικό ρεπορτάζ του Reuters θα αναλύσει λεπτομερώς τον τρόπο με τον οποίο η κυβέρνηση Άσαντ εκτέλεσε την παράνομη επιχείρηση και πώς οι δημοσιογράφοι αποκάλυψαν το σχέδιο.
Με τουλάχιστον 34 τάφρους μήκους 2 χιλιομέτρων, ο τάφος στην έρημο Ντουμάιρ είναι από τους μεγαλύτερους που δημιουργήθηκαν κατά τη διάρκεια του συριακού εμφυλίου πολέμου. Τόσο οι μαρτυρίες, όσο και οι διαστάσεις του χώρου υποδηλώνουν ότι δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι θα μπορούσαν να είναι θαμμένοι εκεί.
Η κυβέρνηση Άσαντ άρχισε να θάβει τους νεκρούς στην Κουτάιφα γύρω στο 2012, στις αρχές του εμφυλίου πολέμου. Ο ομαδικός τάφος περιείχε τα σώματα στρατιωτών και κρατουμένων που πέθαναν στις φυλακές και τα στρατιωτικά νοσοκομεία του αυταρχικού ηγέτη, ανέφεραν οι μάρτυρες.
Ένας Σύρος ακτιβιστής ανθρωπίνων δικαιωμάτων αποκάλυψε την ύπαρξη του τάφου της Κουτάιφα και τη γενική θέση που βρισκόταν στα περίχωρα της Δαμασκού το 2014, δημοσιεύοντας φωτογραφίες στα τοπικά μέσα ενημέρωσης. Η ακριβής του τοποθεσία αποκαλύφθηκε λίγα χρόνια αργότερα, σε μαρτυρίες στο δικαστήριο και σε άλλα δημοσιεύματα των μέσων ενημέρωσης.
Συστηματικά, επί τέσσερις νύχτες σχεδόν κάθε εβδομάδα, από τον Φεβρουάριο του 2019 έως τον Απρίλιο του 2021, έξι έως οκτώ φορτηγά γεμάτα με χώμα και ανθρώπινα λείψανα ταξίδευαν από την Κουτάιφα στην έρημο Ντουμάιρ, σύμφωνα με τους μάρτυρες που συμμετείχαν στην επιχείρηση.
Το Reuters δεν μπόρεσε να επιβεβαιώσει αν μεταφέρθηκαν πτώματα και από αλλού στην μυστική τοποθεσία και δεν βρήκε κανένα έγγραφο που να κάνει αναφορά στην επιχείρηση «Μετακίνηση της Γης» ή σε μαζικούς τάφους γενικότερα.
Όσοι από τους μάρτυρες εμπλέκονταν άμεσα, θυμούνται έντονα τη δυσοσμία, συμπεριλαμβανομένων δύο οδηγών φορτηγού, τριών μηχανικών, ενός χειριστή μπουλντόζας και ενός πρώην αξιωματικού της επίλεκτης Ρεπουμπλικανικής Φρουράς του Άσαντ, ο οποίος συμμετείχε από τις πρώτες ημέρες της μεταφοράς. Όλοι τους διαβεβαιώνουν ότι αν μιλούσαν ανοιχτά τη στιγμή της μυστικής επιχείρησης , θα σήμαινε σίγουρο θάνατο. «Κανείς δεν παράκουγε τις εντολές, αλλιώς ο ίδιος θα κατέληγε στις τρύπες», λέει ένας ένας οδηγός.
Ο πρώην πρόεδρος Άσαντ, ο οποίος βρίσκεται στη Ρωσία, και αρκετοί στρατιωτικοί αξιωματούχοι που, σύμφωνα με τους μάρτυρες, έπαιξαν βασικούς ρόλους στην επιχείρηση δεν ήταν διαθέσιμοι για σχόλια στο πρακτορείο. Μετά την πτώση του αυταρχικού καθεστώτος στα τέλη του περασμένου έτους, ο Άσαντ και πολλοί από τους υποστηρικτές του εγκατέλειψαν τη χώρα.
Η ιδέα της μεταφοράς χιλιάδων πτωμάτων γεννήθηκε στα τέλη του 2018, όταν ο Άσαντ βρισκόταν στα πρόθυρα της νίκης στον εμφύλιο πόλεμο της Συρίας, δήλωσε ο πρώην αξιωματικός της Ρεπουμπλικανικής Φρουράς. Ο δικτάτορας ήλπιζε να ανακτήσει τη διεθνή αναγνώριση μετά από χρόνια κυρώσεων και ισχυρισμών για βαρβαρότητα, είπε ο αξιωματικός. Εκείνη την εποχή, ο Άσαντ είχε ήδη κατηγορηθεί ότι κρατούσε χιλιάδες Σύρους. Αλλά καμία ανεξάρτητη συριακή ομάδα ή διεθνής οργανισμός δεν είχε πρόσβαση στις φυλακές ή στους ομαδικούς τάφους.
Περισσότεροι από 160.000 άνθρωποι εξαφανίστηκαν από τον τεράστιο μηχανισμό ασφαλείας του έκπτωτου δικτάτορα και πιστεύεται ότι είναι θαμμένοι στους δεκάδες ομαδικούς τάφους που δημιούργησε, σύμφωνα με συριακές οργανώσεις υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η οργανωμένη ανασκαφή και η ανάλυση DNA θα μπορούσαν να βοηθήσουν στον εντοπισμό τους τι συνέβη σε αυτούς ανθρώπους, αμβλύνοντας ένα από τα πιο οδυνηρά τραύματα της Συρίας.
Αλλά με τους ελάχιστους πόρους που διαθέτει σήμερα η χώρα, ακόμη και οι γνωστοί μαζικοί τάφοι είναι σε μεγάλο βαθμό απροστάτευτοι και δεν έχουν ανασκαφεί. Οι νέοι ηγέτες της χώρας, οι οποίοι ανέτρεψαν τον Άσαντ τον Δεκέμβριο, δεν έχουν δημοσιεύσει κανένα έγγραφο σχετικά με τα άτομα που έχουν ταφεί σε αυτούς, παρά τις επανειλημμένες εκκλήσεις από τις οικογένειες των αγνοουμένων.
Ο Σύρος υπουργός Εκτάκτων Αναγκών και Διαχείρισης Καταστροφών, Ραέντ αλ-Σαλέχ, δήλωσε ότι ο τεράστιος αριθμός θυμάτων και η ανάγκη αναδιαμόρφωσης του δικαστικού συστήματος εμποδίζουν το έργο. Η νέα Εθνική Επιτροπή Αγνοουμένων της Συρίας ανακοίνωσε σχέδια για τη δημιουργία μιας τράπεζας DNA και μιας κεντρικής ψηφιακής πλατφόρμας για τις οικογένειες των αγνοουμένων και δήλωσε ότι υπάρχει επείγουσα ανάγκη εκπαίδευσης ειδικών στην ιατροδικαστική και τις εξετάσεις DNA.
«Υπάρχει μια αιμορραγούσα πληγή όσο υπάρχουν μητέρες που περιμένουν να βρουν τους τάφους των παιδιών τους, άνδρες ή γυναίκες που περιμένουν να βρουν τους τάφους των συζύγων τους και παιδιά που περιμένουν να βρουν τους τάφους των γονιών τους», δήλωσε ο αλ-Σάλεχ σε συριακή ειδησεογραφική ιστοσελίδα.
