Μια επιστολή που υπογράφηκε από τον Τούρκο Υπουργό Εξωτερικών Χακάν Φιντάν αποτελεί την πρώτη σαφή επιβεβαίωση ότι, μετά την ανατροπή του καθεστώτος του Μπασάρ αλ Άσαντ, η Άγκυρα διεξάγει μυστικές διαπραγματεύσεις με τη νέα κυβέρνηση στη Δαμασκό.
Εμείς ως Πενταπόσταγμα επτά (7) μήνες νωρίτερα, σε άρθρο μας με τίτλο "Η Κύπρος θα βρεθεί προ εκπλήξεων στην ΑΟΖ της μετά την πτώση Άσαντ στην Συρία-Η Ελλάδα έπεται", επισημαίναμε τον κίνδυνο.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Οι Ισραηλινές Δυνάμεις ήξεραν τα σχέδια Τούρκων-Αλ Σάραα και τους πρόλαβαν υλοποιώντας αεροπορικές επιδρομές σε 160 συριακούς στόχους
Στόχος της Τουρκίας ο καθορισμός θαλάσσιων ζωνών με την Συρία
Σύμφωνα με την επιστολή, αρκετές τουρκικές κυβερνητικές υπηρεσίες έχουν αναλάβει την ανάπτυξη συμφωνίας για μια Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) με τη Συρία.
«Με την ανατροπή του καθεστώτος Μπάαθ και τη μεταφορά της εξουσίας σε μια μεταβατική κυβέρνηση, καταβάλλονται προσπάθειες σε συντονισμό με τους αρμόδιους θεσμούς μας για τον καθορισμό των θαλάσσιων συνόρων με τη Συρία και την οριοθέτηση των περιοχών θαλάσσιας δικαιοδοσίας πέραν των χωρικών υδάτων, με τρόπο που να προστατεύει τα δικαιώματα και τα συμφέροντα της χώρας μας», έγραψε ο Φιντάν στην επιστολή της 16ης Ιουνίου, που απευθύνεται στο γραφείο του Προέδρου του Τουρκικού Κοινοβουλίου.
Ο Φιντάν απέρριψε επίσης τους ισχυρισμούς ότι η Τουρκία φέρεται να είχε υποσχεθεί να μην συνάψει ναυτιλιακή συμφωνία με τη Συρία.
«Θα ήταν ωφέλιμο να ληφθούν υπόψη οι επίσημες δηλώσεις και δηλώσεις που έκανε το υπουργείο μας σχετικά με αυτό το θέμα», σημείωσε, προσθέτοντας:
«Η ΕΕ δεν έχει δικαίωμα να σχολιάσει μια πιθανή συμφωνία μεταξύ δύο κυρίαρχων κρατών σχετικά με τις περιοχές θαλάσσιας δικαιοδοσίας τους».
Η Τουρκία μετά την Λιβύη βάζει και την Συρία στο παιγνίδι της "Γαλάζιας Πατρίδας"
Μια τέτοια συμφωνία θα μπορούσε να ανοίξει το δρόμο για κοινή εξερεύνηση και ανάπτυξη διασυνοριακών υδρογονανθράκων από την Τουρκία και τη Συρία.
Δεδομένου ότι η Δαμασκός δεν διαθέτει επί του παρόντος δυνατότητες υπεράκτιας γεώτρησης, η Άγκυρα πιθανότατα θα ηγηθεί των τεχνικών προσπαθειών στο πλαίσιο μιας τέτοιας συμφωνίας.
Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι η Τουρκία είναι από καιρό εταίρος της κυβερνώσας συριακής οργάνωσης HTS (Hay’at Tahrir al-Sham), με επικεφαλής τον Ahmed al-Sharaa, η οποία ανέτρεψε το καθεστώς Άσαντ τον Δεκέμβριο του 2024.
Το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο
Το 2019, η Άγκυρα υπέγραψε συμφωνία για τα θαλάσσια σύνορα με την διεθνώς αναγνωρισμένη Κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας (GNA) της Λιβύης.
Ως αποτέλεσμα αυτής της συμφωνίας, η Τουρκία επέκτεινε την επιρροή της σε σημαντικά υπεράκτια πεδία φυσικού αερίου και πιθανές διαδρομές αγωγών που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την εξαγωγή καυσίμων στην Ευρώπη από την Ελλάδα, την Κύπρο, την Αίγυπτο και το Ισραήλ.
Όπως ήταν αναμενόμενο, αυτές οι τέσσερις χώρες αντιτάχθηκαν σθεναρά στη συμφωνία Τουρκίας-Λιβύης και σύντομα προσχώρησαν και άλλα δυσαρεστημένα μέρη.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Έκαναν έξωση σε πατέρα με δύο ανήλικα παιδιά στα Χανιά που έχασε το σπίτι του σε πλειστηριασμό
Σε απάντηση στο ναυτικό μνημόνιο Τουρκίας-Λιβύης, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο δήλωσε στις 12 Δεκεμβρίου 2019 ότι η συμφωνία παραβίαζε τα κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων χωρών, δεν ήταν σύμφωνη με τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για την το Δίκαιο της Θάλασσας και δεν μπορούσε να παράγει καμία νομική συνέπεια για τα μη εμπλεκόμενα μέρη.
Ένταση στις Ελληνοτουρκικές σχέσεις
Πάνω απ' όλα, η συμφωνία κλιμάκωσε απότομα τις εντάσεις μεταξύ της Τουρκίας και της Λιβυκής Κυβέρνησης Εθνικής Συμφωνίας (GNA) αφενός, και της Ελλάδας και της Αιγύπτου αφετέρου.
Η Αθήνα και το Κάιρο συνεργάζονταν από καιρό για την ανάπτυξη και εκμετάλλευση κοιτασμάτων φυσικού αερίου.
Και οι δύο χώρες είναι μέλη του Φόρουμ Φυσικού Αερίου Ανατολικής Μεσογείου (EMGF), το οποίο ιδρύθηκε το 2018 για την προώθηση μιας περιφερειακής αγοράς ενέργειας και τη διασφάλιση της εξαγωγής φυσικού αερίου από την Ανατολική Μεσόγειο στην Ευρώπη.
Εκτός από την Ελλάδα και την Αίγυπτο, το φόρουμ περιλαμβάνει την Κύπρο, τη Γαλλία, το Ισραήλ, την Ιταλία, την Ιορδανία και την Παλαιστίνη ως πλήρη μέλη, ενώ η Ευρωπαϊκή Ένωση, ο Όμιλος της Παγκόσμιας Τράπεζας και οι Ηνωμένες Πολιτείες συμμετέχουν ως παρατηρητές.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Κρεσέντο κυνισμού από Άδωνη! "Δεν ελέγχονται Βορίδης-Αυγενάκης, τελεία" – "Η ΝΔ αποφασίσε ότι δεν πρέπει να ελεγχθούν"
East Med και ΕΕ
Η ΕΕ, επιθυμώντας να διαφοροποιήσει τις πηγές φυσικού αερίου της, είχε στρέψει το βλέμμα της στους ενεργειακούς πόρους της Ανατολικής Μεσογείου, σχεδιάζοντας να χρηματοδοτήσει την κατασκευή του Αγωγού Ανατολικής Μεσογείου (EastMed).
Μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 2020, είχε αναδυθεί ένα λεγόμενο «ενεργειακό τρίγωνο» - μια συμμαχία Ελλάδας, Ισραήλ και Κύπρου με επίκεντρο την εξόρυξη φυσικού αερίου στη Μεσόγειο.
Τον Ιανουάριο του 2020, η Ελλάδα, Η Κύπρος και το Ισραήλ υπέγραψαν συμφωνία για την κατασκευή του αγωγού EastMed, που προορίζεται για τη μεταφορά φυσικού αερίου από το ισραηλινό κοίτασμα Λεβιάθαν και το κοίτασμα Αφροδίτη της Κύπρου στην ηπειρωτική Ευρώπη.
Ως αποτέλεσμα, το Ισραήλ τάχθηκε στο πλευρό της Ελλάδας στην αυξανόμενη περιφερειακή σύγκρουση.
Επιπλέον, οι σύμμαχοι της Αιγύπτου - τα ΗΑΕ και η Σαουδική Αραβία, δύο από τις πλουσιότερες και πιο στρατιωτικά προηγμένες χώρες στον Κόλπο - ενώθηκαν επίσης στην αντίθεση προς την Τουρκία και την Κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας της Λιβύης.
Έτσι, υπογράφοντας τη συμφωνία θαλάσσιας οριοθέτησης με τη Λιβύη, η Τουρκία βρέθηκε αντιμέτωπη με έναν ευρύ συνασπισμό αντιπάλων.
Σε απάντηση, η Ελλάδα και η Αίγυπτος υπέγραψαν παρόμοια συμφωνία που οριοθετούσε τα θαλάσσια σύνορά τους, υποστηρίζοντας ότι ορισμένες περιοχές της Ανατολικής Μεσογείου ανήκουν σε αυτές - όχι στην Τουρκία.
Αυτό κλιμάκωσε τον κίνδυνο κυρώσεων και στρατιωτικής αντιπαράθεσης για αυτές τις αμφισβητούμενες αλλά πλούσιες σε πόρους θαλάσσιες ζώνες.
Η στάση Γαλλίας-Ισραήλ
Η Γαλλία, υποστηρίζοντας την Ελλάδα και την Αίγυπτο, χάραξε «κόκκινες γραμμές» και δεσμεύτηκε για στρατιωτική επέμβαση από την πλευρά της Αθήνας σε περίπτωση ένοπλης σύγκρουσης.
Υπήρξαν επίσης πολλά περιστατικά με ελληνικά και τουρκικά πολεμικά πλοία.
Ενώ το Ισραήλ δεν επιδίωξε ανοιχτή σύγκρουση με την Τουρκία, συνεργάστηκε ενεργά με τους αντιπάλους της Άγκυρας διεξάγοντας κοινές επιχειρήσεις. ασκήσεις ειδικών δυνάμεων με Έλληνες και Κύπριους, καθώς και ναυτικές ασκήσεις με τη συμμετοχή του Ελληνικού Ναυτικού.
Αυτή η κατάσταση αποδείχθηκε δυσμενής για την Τουρκία, η οποία αντιμετώπιζε έναν ισχυρό συνασπισμό.
Επιπλέον, οι Ηνωμένες Πολιτείες τάχθηκαν επίσης με τους επικριτές της Άγκυρας.
Οι λόγοι που η Τουρκία άλλαξε την εξωτερική πολιτική της από το 2022 και εντεύθεν
Ωστόσο, ξεκινώντας γύρω στο 2022, η Τουρκία άρχισε να ακολουθεί μια πιο ευέλικτη εξωτερική πολιτική με στόχο τη μείωση των περιφερειακών εντάσεων.
Ξεκίνησε μια διαδικασία ομαλοποίησης των σχέσεων με την Αίγυπτο, την Ελλάδα, τη Σαουδική Αραβία και τα Εμιράτα.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Φόροι-φωτιά στα τσιγάρα! Η ΕΕ θυσιάζει την Ελλάδα στο βωμό της άμυνας με αυξήσεις 145%
Αυτή η προσέγγιση ήταν ταχεία. Η Τουρκία αποκατέστησε τους δεσμούς της με πολλές χώρες και άρχισε να λαμβάνει επενδύσεις πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων από κράτη του Κόλπου.
Αυτή η μετατόπιση οφείλεται σε δύο βασικούς παράγοντες, την γεωπολιτική και την οικονομία.
Πρώτον, η αναδυόμενη διαμόρφωση στρατιωτικοπολιτικών συνασπισμών απείλησε την Άγκυρα με μια δαπανηρή αντιπαράθεση που θα μπορούσε να είχε κοστίσει πολύ περισσότερο από τα πιθανά οφέλη από την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων φυσικού αερίου.
Επιπλέον, σε ένα κλίμα αντιπαράθεσης με την Ευρώπη, η εξαγωγή φυσικού αερίου προς αυτή την κατεύθυνση θα καθίστατο αδύνατη.
Δεύτερον, οι οικονομικές δυσκολίες - ο αυξανόμενος πληθωρισμός και οι εκροές επενδυτών - ώθησαν τον Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να εγκαταλείψει την αντιπαράθεση.
Η προσέγγιση με χθεσινούς αντιπάλους έχει φέρει οφέλη στην Άγκυρα, ενώ επενδυτές, συμπεριλαμβανομένων των ενεργειακών δυνάμεων από τον Κόλπο, έχουν αρχίσει να επιστρέφουν στη χώρα.
Τι θα επέφερε μια πιθανή συμφωνία για τα θαλάσσια σύνορα μεταξύ Τουρκίας και Συρίας;
Τίθεται το ερώτημα, θα μπορούσε μια πιθανή συμφωνία για τα θαλάσσια σύνορα μεταξύ Τουρκίας και Συρίας να αλλάξει σημαντικά τη γεωπολιτική δυναμική στην Ανατολική Μεσόγειο και να οδηγήσει σε μια νέα διεθνή κλιμάκωση;
Τα τελευταία χρόνια, η περιοχή αυτή έχει γίνει ένα θερμό σημείο συγκρούσεων.
Η ανακάλυψη μεγάλων αποθεμάτων υδρογονανθράκων κάτω από τον βυθό της θάλασσας έχει προκαλέσει πολυάριθμες αλληλεπικαλυπτόμενες διεκδικήσεις μεταξύ των παράκτιων κρατών.
Θα μπορούσε η κατάσταση να οδηγήσει σε στρατιωτική κρίση;
Οι χώρες της ΕΕ είναι απασχολημένες με την ευρωπαϊκή κρίση, την εξέλιξη του πολέμου στην Ουκρανία και την μείωση της υποστήριξης των ΗΠΑ, οπότε το πιθανότερο είναι να μην κλιμακώσουν τη διαμάχη με την Τουρκία για το φυσικό αέριο στη Μεσόγειο.
Όσο για την Ελλάδα αν κρίνουμε από την χλιαρή μέχρι στιγμής αντίδραση σε πολιτικοστατιωτικό επίπεδο μετά την διακήρυξη της Λιβύης στον ΟΗΕ για την ΑΟΖ της, δεν πιστεύουμε ότι θα έχουμε κάποια θεαματική κίνηση που να μας οδηγήσει σε στρατιωτική αντιπαράθεση με την Τουρκία στην ΝΑ Μεσόγειο.
Ωστόσο, αναμφίβολα θα προκαλέσει ανησυχία στους επικριτές της Άγκυρας, οι οποίοι είναι επιφυλακτικοί για την αυξανόμενη επιρροή της στη διεθνή σκηνή.
