Η Αθήνα οριστικοποιεί τη λίστα με τα αμυντικά προγράμματα που θα διεκδικήσει μέσω του ευρωπαϊκού κανονισμού SAFE. Στις προτεραιότητες περιλαμβάνονται η προμήθεια μη επανδρωμένων συστημάτων (drones), η ανάπτυξη συστημάτων κυβερνοπολέμου και η αγορά αντιαρματικών βλημάτων εδάφους-εδάφους για τον Στρατό Ξηράς.
Παράλληλα, στο πλαίσιο του SAFE θα επιχειρηθεί να ενταχθούν ο εξοπλισμός του Σύγχρονου Μαχητή και η ανανέωση του στόλου οχημάτων γενικής χρήσης, ώστε να αντικατασταθούν τα παλαιά μέσα. Υπενθυμίζεται ότι η Ελλάδα αναμένεται να λάβει δάνεια ύψους 788 εκατ. ευρώ.
Τι είναι το SAFE
Το SAFE (Security Action for Europe) αποτελεί το νέο ευρωπαϊκό ταμείο άμυνας, με δυνατότητα χορήγησης δανείων έως 150 δισ. ευρώ στα κράτη-μέλη της ΕΕ για επενδύσεις στον τομέα της άμυνας.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα αντλήσει τα κεφάλαια από τις κεφαλαιαγορές, αξιοποιώντας την υψηλή πιστοληπτική αξιολόγηση της Ένωσης, και θα τα διαθέσει με ευνοϊκούς όρους χρηματοδότησης.
Το SAFE δεν είναι μόνιμος μηχανισμός αλλά μια έκτακτη και προσωρινή απάντηση στην ανάγκη ενίσχυσης της ευρωπαϊκής αμυντικής ικανότητας. Τα δάνεια θα εκταμιευθούν έως το 2030 και θα αποπληρωθούν σε βάθος 45 ετών.
Το πρόγραμμα εντάσσεται στο ReArm Europe Plan / Readiness 2030, στρατηγική που στοχεύει στην αύξηση των αμυντικών δαπανών και στη συνεργασία μεταξύ κρατών-μελών, ώστε να αποφευχθεί ο κατακερματισμός και η σπατάλη πόρων.
Στόχος είναι να επιτραπούν επείγουσες αμυντικές επενδύσεις, να βελτιωθεί η αποδοτικότητα των δαπανών και να ενισχυθεί η διαλειτουργικότητα των ευρωπαϊκών συστημάτων άμυνας.
Η Επιτροπή θα αξιολογεί τα αιτήματα με βάση κριτήρια συνεργασίας και αποτελεσματικότητας, ενώ την τελική έγκριση θα δίνει το Συμβούλιο της ΕΕ. Τα δάνεια θα είναι διαθέσιμα αποκλειστικά για τα κράτη-μέλη.
Η Αθήνα βάζει «φρένο» στην Τουρκία
Η Τουρκία έχει εκδηλώσει ενδιαφέρον να συμμετάσχει στο SAFE, παρά το γεγονός ότι δεν είναι μέλος της ΕΕ, κάτι που δημιουργεί πολιτικά και θεσμικά εμπόδια. Η συμμετοχή της θα απαιτούσε ειδική πολιτική συμφωνία.
Η Ελλάδα έχει καταστήσει σαφές ότι δεν θα συναινέσει σε καμία μορφή συμμετοχής, εφόσον η Άγκυρα δεν άρει το casus belli, την απειλή πολέμου που εκκρεμεί από το 1995. Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, από το βήμα του ΟΗΕ, τόνισε ότι «κράτη που απειλούν με πόλεμο μέλη της ΕΕ δεν έχουν θέση σε ένα τέτοιο πρόγραμμα», προειδοποιώντας πως η Ελλάδα θα ασκεί βέτο όσο το casus belli παραμένει.
Από την πλευρά της, η Τουρκία υποστηρίζει ότι αποτελεί χώρα με κρίσιμη συμβολή στην ασφάλεια της Ευρώπης και ότι είναι σημαντικό να ενταχθεί στους ευρωπαϊκούς μηχανισμούς άμυνας και ασφάλειας, συμπεριλαμβανομένου του SAFE.
