Να τοποθετηθούν στον φυσικό τους χώρο, την ιστορική Ιερά Μονή της Παναγίας Σουμελά στην Τραπεζούντα, που ανακαινίστηκε και λειτουργεί ως μουσείο, κειμήλιά της που φυλάσσονται στα υπόγεια της Αγίας Σοφίας της Κωνσταντινούπολης και στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Άγκυρας, ζητάει το Παγκόσμιο Συμβούλιο Ποντιακού Ελληνισμού (ΠΑΣΠΕ).
Όπως επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο συγγραφέας, ιστορικός και Επίτιμος Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ποντιακών Σωματείων Στέφανος Τανιμανίδης, πρόκειται για δεκάδες κειμήλια της Μονής, ιερά σκεύη, άμφια, χειρόγραφα κείμενα και ευαγγέλια της Μονής που έχουν καταγραφεί. Σύμφωνα με τον ίδιο, το ζήτημα αυτό έχει τεθεί ήδη από το 2014, ενώ τα κειμήλια παρουσιάζονται και στη σχετική έκδοση του σωματείου «Παναγία Σουμελά», με τίτλο «Τα ιερά κειμήλια του γένους των Ποντίων».
Σύμφωνα με το iellada.gr, Στα κειμήλια που φυλάσσονται στην Αγία Σοφία της Κωνσταντινούπολης περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, η αυθεντική ξύλινη σταυροθήκη του Τιμίου Σταυρού, σε μορφή δίπτυχου, του Μανουήλ Γ’ του Μεγαλοκομνηνού, το Χρυσόβουλο του Αυτοκράτορα Αλεξίου Γ, τετραευαγγέλια της Mονής σε ομοιογραφική αναπαραγωγή, κεντημένη εικόνα της Παναγίας της Μονής Σουμελά του 1758, αρχιερατικές μήτρες, εκκλησιαστικά υφαντά, εγκόλπια, μήτρα μοναχικού σχήματος της Μονής, ένα Ιερό Ευαγγέλιο με ρωσικοελληνική γραφή, αντίγραφα Πατριαρχικών σιγιλίων κ.ά. Ανάμεσα στα κειμήλια που βρίσκονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Άγκυρας, περιλαμβάνονται 67 χειρόγραφοι κώδικες και δεκάδες βιβλία της Μονής, επιτραχήλια, λάβαρα και άλλα αντικείμενα. Το θέμα τέθηκε πρόσφατα στη συνάντηση εκπροσώπων του Παγκοσμίου Συμβουλίου Ποντιακού Ελληνισμού, με τον Υπουργό Εξωτερικών Γιώργο Γεραπετρίτη, στο Υπουργείο Εξωτερικών καθώς και στη συνάντηση με στελέχη του Υπουργείου Παιδείας.
Εξάλλου, τα Υπουργεία Τουρισμού και Πολιτισμού της Τουρκίας υπέβαλαν το 2017 αίτημα προς τη διεθνή κοινότητα για την επιστροφή κειμηλίων της Μονής Παναγίας Σουμελά από μουσεία του εξωτερικού (Δουβλίνο, Οξφόρδη κ.ά.), στην Τουρκία.
Το Συμβούλιο Ποντιακού Ελληνισμού ζητάει συνάντηση με τον Ερντογάν για την ανάδειξη της ταυτότητας των Ελληνοχριστιανικών μνημείων.Παράλληλα, το Συμβούλιο έστειλε προ ημερών επιστολή στον Πρόεδρο της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν ζητώντας συνάντηση μαζί του για το θέμα, κατά την επικείμενη επίσκεψή του στη Θεσσαλονίκη τον ερχόμενο Δεκέμβριο.
Όπως σημειώνουν στην επιστολή τους επιθυμούν ο Τούρκος Πρόεδρος να πάρει πρωτοβουλίες για την «τοποθέτηση των κειμηλίων της Μονής της Παναγίας Σουμελά στους ανακαινισμένους χώρους της Μονής, που σήμερα λειτουργεί ως μουσείο» και για προώθησή του «σεβασμού, διάσωσης και ανάδειξης της ταυτότητας των Ελληνοχριστιανικών μνημείων στον ιστορικό Πόντο, με την επαναλειτουργία του ναού της Αγίας Σοφίας Τραπεζούντας και πάλι ως Μουσείου και την αναστήλωση των ερειπωμένων πλέον ιστορικών μοναστηριών του Αγίου Ιωάννη του Βαζελώνα και του Αγίου Γεωργίου του Περιστερεώτα».
