Σταθερή είναι η πτώση του νερού της Μικρής Πρέσπας από πέρσι, λόγω της κλιματικής αλλαγής με αποτέλεσμα να κινδυνεύει να συρρικνωθεί ή να μετατραπεί σε στενό ποτάμι με ανυπολόγιστες συνέπειες στη βιοποικιλότητα.
Τη διαπίστωση έκαναν επιστήμονες της Εταιρίας Προστασίας Πρεσπών τονίζοντας ότι θα επέλθει τεράστια αλλαγή τα επόμενα, λίγα, χρόνια, κρούοντας παράλληλα τον κώδωνα του κινδύνου για τις αλλαγές στο οικοσύστημα των Πρεσπών.
«Από το 1985 λόγω της κλιματικής αλλαγής, δηλαδή της μείωσης των βροχοπτώσεων και χιονοπτώσεων, η Μεγάλη Πρέσπα άρχισε να χάνει νερό με αποτέλεσμα σήμερα να έχει χάσει 10 μέτρα από τη στάθμη της που αντιστοιχεί σε τεράστιες ποσότητες υδάτων. Παράλληλα, η "αδερφή" της λίμνη, η Μικρή Πρέσπα, δεν είχε δείξει τόσο εντυπωσιακές αλλαγές και απλώς αυξανόταν την άνοιξη η στάθμη της, όπως τα προηγούμενα χρόνια, αλλά η μέση στάθμη της παρέμενε. Όμως, από πέρσι ξεκίνησε και η πτώση της στάθμης της μικρής Πρέσπας λόγω της ανομβρίας καθώς τροφοδοτείται μόνο από νερό της βροχής και χιόνι. Επιπλέον, οι δύο λίμνες είναι συνδεδεμένες υδρολογικά και νερά της Μικρής φεύγουν υπογείως προς τη Μεγάλη Πρέσπα κάτω από τη λωρίδα γης που τις χωρίζει. Αυτό σημαίνει ότι στην πολύ μικρότερη λίμνη Πρέσπα θα αρχίσει να πέφτει η στάθμη της πολύ χαμηλά και σε λίγα χρόνια θα μειωθεί δραματικά ή ακόμη θα φτάσει σε σημείο να μετατραπεί σε ένα στενό ποτάμι» λέει ο βιολόγος και διδάκτορας οικολογίας Γιώργος Κατσαδωράκης, επιστημονικός σύμβουλος της ΕΠΠ.
Το γεγονός έχει ήδη αρχίσει να έχει τεράστιες επιπτώσεις τόσο στη βιοποικιλότητα της περιοχής, στα πουλιά, τα ψάρια και σε όλα τα άγρια ζώα ακόμη και στους καλαμιώνες αλλά και στον άνθρωπο ο οποίος χρησιμοποιεί το νερό των λιμνών και ειδικά το νερό της Μικρής Πρέσπας για να ποτίζει κυρίως τις καλλιέργειες φασολιών από τις οποίες εξαρτάται οικονομικά η περιοχή.
«Η Μικρή Πρέσπα από πέρσι έχει χάσει κάτι λιγότερο από ένα μέτρο αλλά αυτή η πτώση θα γίνει πολύ μεγαλύτερη τα επόμενα χρόνια, όσο συνεχίζεται η κλιματική αλλαγή» επισημαίνει ο κ.Κατσαδωράκης προσθέτοντας ότι υπάρχει κίνδυνος να εξαφανιστεί μπροστά στα μάτια μας.
«Πρέπει να κηρύξουμε συναγερμό και να συζητήσουμε πώς θα προσαρμοστούμε στις απότομες αλλαγές γιατί είμαι σίγουρος ότι στα επόμενα λίγα χρόνια η λίμνη δε θα είναι αυτό που βλέπουμε τώρα».
Ο ίδιος εκτιμά ότι και στη Μεγάλη Πρέσπα που έχει 10 μέτρα υψομετρική διαφορά με τη Μικρή- είναι δηλαδή χαμηλότερη-θα συνεχιστεί η πτώση της στάθμης αλλά στη Μικρή οι επιπτώσεις θα είναι τεράστιες από τις μειωμένες εισροές νερού και την ταυτόχρονη απώλεια νερών υπογείως προς τη Μεγάλη Πρέσπα.
Η λωρίδα γης που τις χωρίζει και τις ενώνει υπογείως
Οι δύο λίμνες που κάποτε ήταν μία, χωρίστηκαν με την πάροδο των ετών με μια λωρίδα γης πλάτους περίπου ενός χιλιομέτρου κάτω απ το οποίο περνούν υπογείως τα νερά από τη Μικρή στη Μεγάλη Πρέσπα. «Πρόκειται για δύο λίμνες με ξεχωριστή "συμπεριφορά" και πιστεύαμε ότι η στάθμη έπεσε μόνο στη Μεγάλη» αναφέρει ο κ.Κατσαδωράκης.
«Εκτιμώ ότι αυτή η αλλαγή που ξεκίνησε πριν λίγο καιρό, θα συνεχιστεί και τα επόμενα 5 χρόνια θα υπάρξει τεράστια πτώση αυτού του οικοσυστήματος για αυτό και πρέπει να κρούσουμε τον κώδωνα του κινδύνου στο κράτος και όλους τους αρμόδιους φορείς».
Σημειώνεται ότι η Μικρή Πρέσπα έχει έκταση 48 τετραγωνικά χιλιόμετρα και μέσο βάθος 4,5 μέτρα και η Μεγάλη Πρέσπα έκταση 255 τετραγωνικά χιλιόμετρα και 14 μέτρα μέσο βάθος.
Για τη διευθύντρια της ΕΠΠ Μυρσίνη Μαλακού, επίκεινται τεράστιες αλλαγές στις οποίες πρέπει να προσαρμοστούμε, με αναγκαία και τη διασυνοριακή συνεργασία καθώς τη Μεγάλη Πρέσπα "μοιράζονται" και η Βόρεια Μακεδονία και η Αλβανία.
«Πρέπει να σχεδιάσουμε παρεμβάσεις προσαρμοσμένες με τέτοιο τρόπο ώστε να δώσουμε και χρόνο στο οικοσύστημα να αντιδράσει».
Αναφερόμενη στη διασυνοριακή συνεργασία, η Βιβή Ρουμελιώτου, υπεύθυνη τμήματος πολιτικής της Εταιρίας Προστασίας Πρεσπών, τόνισε ότι μετά την ίδρυση το 2000, του διασυνοριακού πάρκου Πρεσπών, με κοινή διακήρυξη των πρωθυπουργών και των τριών χωρών που μοιράζονται τη λεκάνη της Πρέσπας, δεν υπάρχει συνέχεια στην υλοποίηση δράσεων.
«Δεν υπάρχει ως πολιτική προτεραιότητα στα αρμόδια υπουργεία περιβάλλοντος να τρέξουν το ζήτημα της υδρολογικής πίεσης με αποτέλεσμα να πέφτει το βάρος στους τοπικούς φορείς».
Οι πελεκάνοι έγιναν θηράματα
Κοντά στο νησάκι του Αγίου Αχίλλειου, στο λόφο της Κρίνας, βρίσκονται οι μεγάλες αποικίες των υδρόβιων πουλιών της Πρέσπας. Εκεί σχηματίζονται νησίδες όπου φωλιάζουν πουλιά, ανάμεσα στα καλάμια.
«Φέτος έπεσαν τόσο πολύ τα νερά που οι νησίδες ενώθηκαν με τη στεριά και τα πουλιά έγιναν θήραμα για αλεπούδες, τσακάλια και αρκούδες. Επιτέθηκαν στις αποικίες, έφαγαν εκατοντάδες αυγά και νεοσσούς, ανάγκασαν ζευγάρια να φύγουν από τις φωλιές τους με αποτέλεσμα να έχουμε τη μικρότερη αναπαραγωγική επιτυχία ειδών από το 1983» λέει ο κ.Κατσαδωράκης. «Αρα του χρόνου», συνεχίζει, «αν δεν έχει νησίδες, δεν θα μπορούν να φωλιάσουν».
Προτεραιότητα της Εταιρίας Προστασίας Πρεσπών είναι να παρατηρήσουν πώς θα προσαρμοστεί στην αλλαγή το οικοσύστημα και πως θα αντιδράσουν τα ζώα.
«Θα ακολουθήσουμε μια ήπια και προσεκτική παρέμβαση μέχρι να δούμε πως εξελίσσεται το σύστημα γιατί ζούμε σε μια μεταβατική εποχή» τονίζει η διευθύντρια της Εταιρίας. Προς την κατεύθυνση αυτή έχουν δρομολογήσει στο ποτάμι του Αγίου Γερμανού που εκβάλει στη Μεγάλη Πρέσπα και παρεμβάσεις ώστε να απομακρυνθούν όλα τα ανθρωπογενή εμπόδια, συμβάλλοντας στη διατήρηση ενδημικών ειδών που πλήττονται και κυρίως ψαριών.
Εμφανής η πτώση της στάθμης στους Ψαράδες
Στους Ψαράδες, το μόνο ελληνικό χωριό που βρίσκεται στις όχθες της Μεγάλης Πρέσπας , η μείωση της στάθμης του νερού είναι εμφανής από τις ακτές που μεγαλώνουν και καταλαμβάνουν έκταση που άλλοτε ήταν λίμνη.
«Από το 1984 το νερό έχει χάσει περίπου 10 μέτρα σε βάθος και έχουμε αρχίσει να έχουμε προβλήματα και στην καθημερινότητά μας γιατί ο κόσμος ζει από τις βαρκάδες με τους τουρίστες και το ψάρεμα» λέει στο ΑΠΕ ο πρόεδρος της Ένωσης τουριστικών συναφών δραστηριοτήτων Πρεσπών Θωμάς Μανούρης. Μάλιστα χαρακτηρίζει «τραγική την κατάσταση φέτος αφού το νερό έχει φτάσει στην προβλήτα τα 15 έως 20 εκατοστά βάθος. Αποτέλεσμα είναι να μην μπορούν οι τουριστικές βάρκες με τους επισκέπτες να βγουν έξω ενώ δυσκολία αντιμετωπίζουν και οι ψαρόβαρκες».
«Πιστεύω ότι τις επόμενες μέρες δε θα μπορεί να βγει καμία βάρκα τουλάχιστον από αυτή την πλευρά. Η ανομβρία έχει στερέψει σε αυτό το σημείο τη λίμνη και το νερό κατεβαίνει περίπου ένα εκατοστό κάθε 3 μέρες» σημειώνει, προσθέτοντας ότι έχουν ζητήσει από τους αρμόδιους την επέκταση της προβλήτας ώστε να μπορούν να πλέουν οι βάρκες και να μην κολλούν στα αβαθή.
