Ένα ιδιαίτερο και λιγότερο γνωστό γεωλογικό φαινόμενο έχει αρχίσει να απασχολεί ολοένα και περισσότερο τους επιστήμονες τα τελευταία χρόνια: οι λεγόμενοι σεισμοί σε αργή κίνηση ή slow-motion earthquakes. Πρόκειται για σεισμικές δονήσεις που, σε αντίθεση με τους συνηθισμένους σεισμούς, δεν εκδηλώνονται σε δευτερόλεπτα ή λεπτά, αλλά μπορεί να εξελιχθούν σταδιακά μέσα σε ημέρες ή ακόμα και εβδομάδες.
Οι σεισμοί αργής ολίσθησης (Slow Slip Events - SSE), όπως αποκαλούνται επιστημονικά, είναι εξαιρετικά ήπιοι και δεν προκαλούν αισθητές δονήσεις ή άμεσο κίνδυνο για τον πληθυσμό. Ωστόσο, η σημασία τους δεν είναι καθόλου αμελητέα, καθώς φαίνεται πως ενδέχεται να συνδέονται με τη γένεση ή την απελευθέρωση τάσης σε μεγαλύτερα και καταστροφικά σεισμικά γεγονότα.
Σε πραγματικό χρόνο η παρακολούθηση αργών σεισμών
Μια σειρά από μελέτες που πραγματοποιήθηκαν από το Ινστιτούτο Γεωφυσικής του Πανεπιστημίου του Τέξας (UTIG) κατέγραψαν σε πραγματικό χρόνο δύο ξεχωριστά περιστατικά αργής ολίσθησης: το πρώτο συνέβη το 2015 και το δεύτερο το 2020. Η έρευνα επικεντρώθηκε στη ζώνη καταβύθισης Nankai Trough, στα ανοικτά των ακτών της Ιαπωνίας — μια από τις πιο ενεργές σεισμικά περιοχές του πλανήτη και μέρος του Δακτυλίου της Φωτιάς του Ειρηνικού.
Εκεί, η τεκτονική πλάκα της θάλασσας των Φιλιππίνων υποβυθίζεται κάτω από την ευρασιατική πλάκα, δημιουργώντας συνθήκες έντονης σεισμικής και ηφαιστειακής δραστηριότητας. Χάρη σε ένα εκτεταμένο δίκτυο υποθαλάσσιων αισθητήρων, οι επιστήμονες κατάφεραν να καταγράψουν την υποτονική, αλλά σημαντική κίνηση των πλακών.
Οι αργοί σεισμοί επηρεάζουν το ρήγμα — Και ενδεχομένως προειδοποιούν
Τα δεδομένα που συγκεντρώθηκαν ενισχύουν την υπόθεση πως οι σεισμοί αργής ολίσθησης μπορούν τόσο να ανακουφίσουν όσο και να συσσωρεύσουν πίεση γύρω από τα γεωλογικά ρήγματα. Επιπλέον, φάνηκε πως σε ορισμένες περιπτώσεις, το ανώτερο τμήμα ενός ρήγματος μπορεί να απελευθερώνει πίεση ανεξάρτητα από τα βαθύτερα στρώματα — κάτι που ανοίγει νέους δρόμους κατανόησης της σεισμικής συμπεριφοράς.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει και η πιθανή σχέση των αργών σεισμών με υψηλές πιέσεις γεωλογικών ρευστών, οι οποίες φαίνεται να παίζουν ρόλο-κλειδί στην εκδήλωση αυτών των ιδιότυπων δονήσεων.
Μικρά γεγονότα με μεγάλη σημασία
Παρότι οι αργοί σεισμοί δεν προκαλούν καταστροφές, οι επιστήμονες ελπίζουν ότι η βαθύτερη κατανόησή τους θα μπορούσε να βελτιώσει την πρόβλεψη των πιο επικίνδυνων σεισμών. Ο τομέας της σεισμολογίας εξακολουθεί να είναι γεμάτος αβεβαιότητες, καθώς η πρόβλεψη σεισμών επηρεάζεται από πολυάριθμους παράγοντες και παραμένει εξαιρετικά δύσκολη. Όμως, φαινόμενα όπως αυτό ίσως αποδειχθούν κομμάτια του παζλ που λείπουν.
Καθώς η επιστημονική κοινότητα συνεχίζει να παρακολουθεί και να μελετά αυτά τα «σιωπηλά» σεισμικά γεγονότα, η ελπίδα για μια πιο ασφαλή και προειδοποιημένη κοινωνία έρχεται ένα βήμα πιο κοντά στην πραγματικότητα.
