Η εμμηνόπαυση συνοδεύεται από μια «καταιγίδα αλλαγών»: σωματικών, ψυχολογικών και ορμονικών. Ανάμεσά τους υπάρχει και μια λιγότερο γνωστή, αλλά ιδιαίτερα ενοχλητική κατάσταση, η οποία επηρεάζει περίπου το 2% του γενικού πληθυσμού. Οι γυναίκες, μάλιστα, έχουν έως και 7 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να εμφανίσουν συμπτώματα -ιδίως στην περίοδο της περιεμμηνόπαυσης.
Πρόκειται για το σύνδρομο καυσαλγίας στόματος (burning mouth syndrome), σύμφωνα με το Harvard Health Publishing. Όπως υποδηλώνει και το όνομά του, εκδηλώνεται με αίσθημα καψίματος, μυρμήγκιασμα, μεταλλική ή ξινή γεύση, τσιμπήματα και κατά τόπους έντονους, διαπεραστικούς πόνους. Τα συμπτώματα συχνά επιδεινώνονται μετά την κατανάλωση πικάντικων τροφών. Η ενόχληση δεν περιορίζεται στα χείλη: μπορεί να επεκταθεί στη γλώσσα, τον ουρανίσκο, τα ούλα, το εσωτερικό των παρειών, ακόμη και στον λαιμό.
«Παρότι δεν είναι ευρέως γνωστό και πολλοί ασθενείς νιώθουν ότι το βιώνουν μόνοι τους, το συγκεκριμένο σύνδρομο είναι συχνότερο απ’ όσο πιστεύουμε. Στις πιο σοβαρές μορφές του μπορεί να προκαλεί καθημερινό, έντονο και συνεχές άλγος», σημειώνει η Δρ. Piamkamon Vacharotayangul, οδοντίατρος στο Τμήμα Στοματικής Ιατρικής και Οδοντιατρικής του Brigham and Women’s Hospital, που συνεργάζεται με το Harvard.
Οι «ένοχοι» παράγοντες
Το σύνδρομο καυσαλγίας στόματος ανήκει στις νευροπαθητικές μορφές πόνου: τα νεύρα δυσλειτουργούν και παράγουν σήμα πόνου χωρίς εμφανές ερέθισμα. Αν και οι ορμονικές μεταβολές της εμμηνόπαυσης έχουν αναδειχθεί ως κεντρικός παράγοντας, ο ακριβής μηχανισμός παραμένει άγνωστος. Ακόμη πιο αινιγματικό είναι το γεγονός ότι η ορμονοθεραπεία δεν φαίνεται να προσφέρει ουσιαστική ανακούφιση.
Το άγχος θεωρείται ένας από τους βασικότερους επιβαρυντικούς παράγοντες. «Κατά τη διάρκεια της πανδημίας παρατηρήσαμε σημαντική αύξηση των περιστατικών», αναφέρει η Δρ. Vacharotayangul. Καταστάσεις όπως απώλεια εργασίας ή θάνατος αγαπημένου προσώπου συχνά προηγούνταν της εμφάνισης των συμπτωμάτων. Πολλοί από τους ασθενείς παρουσίαζαν παράλληλα αγχώδεις ή καταθλιπτικές διαταραχές. Επιπλέον, άτομα με διαταραχές της κροταφογναθικής άρθρωσης, σύνδρομο χρόνιας κόπωσης ή άλλες μορφές νευροπαθητικού πόνου, όπως η ινομυαλγία, φαίνεται να είναι πιο επιρρεπή.
«Το σύνδρομο σχετίζεται στενά με τον αυξημένο ψυχικό φόρτο. Οι ορμονικές αλλαγές που βιώνουν οι γυναίκες σε αυτή τη φάση της ζωής τους μπορούν να λειτουργήσουν ως επιπλέον στρες, επιδεινώνοντας ένα ήδη βεβαρημένο σύστημα», εξηγεί η Δρ. Vacharotayangul.
Πώς μπορεί να επιτευχθεί η ανακούφιση
Ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια είναι η έλλειψη συγκεκριμένης διαγνωστικής εξέτασης. Οι ειδικοί πρέπει πρώτα να αποκλείσουν άλλες αιτίες, όπως λοιμώξεις ή φλεγμονές. Ακόμη όμως και όταν γίνει η διάγνωση, δεν υπάρχει μέχρι σήμερα στοχευμένη θεραπεία. Ωστόσο, αρκετές φαρμακευτικές -και μη -παρεμβάσεις μπορούν να προσφέρουν σημαντική ανακούφιση. Σύμφωνα με την ειδικό:
- Συμπληρώματα άλφα-λιποϊκού οξέος. Η συνηθέστερη αρχική επιλογή, με δόση 300mg δύο φορές την ημέρα.
- Πλύσεις στόματος με αραιωμένη σάλτσα… ταμπάσκο. Η καψαϊκίνη «απασχολεί» τα νεύρα που μεταδίδουν το σήμα του πόνου, λειτουργώντας ως ιδιότυπη μορφή «αντί-καψίματος».
- Στοματικό διάλυμα με κλοναζεπάμη. Φάρμακο που χρησιμοποιείται για το άγχος ή τις κρίσεις επιληψίας και μπορεί να προσφέρει ανακούφιση. Απαιτεί μεγάλη προσοχή στη συνταγογράφηση λόγω πιθανών παρενεργειών, ιδίως σε ηλικιωμένα άτομα.
- Φάρμακα για νευροπαθητικό πόνο, όπως η γκαμπαπεντίνη.
- Τοπικές ή μη φαρμακευτικές παρεμβάσεις. Αναισθητικές κρέμες, εξειδικευμένα στοματικά διαλύματα και απλή κατανάλωση δροσερού νερού.
- Διαχείριση άγχους. Τεχνικές χαλάρωσης, διαλογισμός και βαθιές αναπνοές συμβάλλουν στη ρύθμιση του νευρικού συστήματος και, συχνά, μειώνουν σημαντικά την ένταση των συμπτωμάτων.
Πηγή ygeiamou.gr
