Η νέα έκθεση του ΟΟΣΑ για τη φορολογία φέρνει ξανά στο προσκήνιο μια πραγματικότητα που βιώνουν καθημερινά οι Έλληνες πολίτες. Η χώρα βρίσκεται στις πέντε πρώτες θέσεις των μελών του Οργανισμού με τη μεγαλύτερη έμμεση φορολογία. Η θέση αυτή αποτυπώνει το βάρος που σηκώνουν τα μεσαία και χαμηλά στρώματα σε μια περίοδο όπου η ακρίβεια δοκιμάζει το εισόδημα και η καθημερινότητα γίνεται ολοένα πιο απαιτητική. Οι αυξημένες εισπράξεις από τον ΦΠΑ και οι υψηλοί Ειδικοί Φόροι Κατανάλωσης ενισχύουν τα δημόσια έσοδα, όμως η επιβάρυνση για τους πολίτες είναι πλέον εντονότερη από ποτέ.
Η εξάρτηση από τον ΦΠΑ
Η οικονομία στηρίζεται υπερβολικά στη φορολόγηση της κατανάλωσης. Σύμφωνα με την έκθεση, σχεδόν τα μισά φορολογικά έσοδα της χώρας προέρχονται από τον ΦΠΑ και τους ειδικούς φόρους. Το ποσοστό αυτό είναι πολύ υψηλότερο από τον μέσο όρο των χωρών του ΟΟΣΑ. Η υπερβολική αυτή εξάρτηση είναι ένας από τους βασικούς λόγους που το φορολογικό βάρος πέφτει δυσανάλογα πάνω σε όσους έχουν λιγότερες δυνατότητες. Σε μια περίοδο όπου οι τιμές αυξάνονται στα βασικά αγαθά, η καθημερινότητα επιβαρύνεται ακόμη περισσότερο.
Το πανάκριβο κόστος εργασίας
Η χώρα διατηρεί υψηλές ασφαλιστικές εισφορές που επηρεάζουν άμεσα το κόστος εργασίας. Η Ελλάδα συγκαταλέγεται στις λίγες χώρες όπου οι εισφορές των εργαζομένων αποφέρουν περισσότερα έσοδα στο κράτος από εκείνες των εργοδοτών. Η εικόνα αυτή δείχνει έναν εργασιακό χώρο που δυσκολεύει εργαζομένους και επιχειρήσεις. Το βάρος γίνεται πιο αισθητό σε περιβάλλον ακρίβειας και μειωμένης αγοραστικής δύναμης. Η χώρα βρίσκεται ξανά πάνω από τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ, γεγονός που επιβεβαιώνει τη συνολική επιβάρυνση στην εργασία.
Η χαμηλή συμβολή του φόρου εισοδήματος
Η Ελλάδα δεν στηρίζεται στον άμεσο φόρο εισοδήματος τόσο όσο άλλες χώρες του ΟΟΣΑ. Ένα μικρό τμήμα των συνολικών εσόδων προέρχεται από αυτή την πηγή, κάτι που δείχνει ότι το σύστημα επιλέγει να φορολογεί κυρίως την κατανάλωση και όχι τα εισοδήματα. Χώρες με προοδευτική φορολογία καλύπτουν μεγαλύτερο ποσοστό των αναγκών τους από τον φόρο εισοδήματος. Η Ελλάδα κινείται σε διαφορετική λογική και αυτό έχει άμεσες επιπτώσεις στην κατανομή του βάρους. Οι μισθωτοί και οι συνταξιούχοι παραμένουν οι κύριοι χρηματοδότες του κράτους, κάτι που αναδεικνύεται καθαρά στα στοιχεία του ΟΟΣΑ.
Η σημαντική αύξηση φόρων τα τελευταία χρόνια
Η χώρα εμφανίζει από τις μεγαλύτερες αυξήσεις φόρων σε ολόκληρο τον ΟΟΣΑ. Από το 2010 έως το 2024, οι φόροι ως ποσοστό του ΑΕΠ αυξήθηκαν σημαντικά. Το αποτέλεσμα είναι μια παρατεταμένη επιβάρυνση που συνδέεται με τα χρόνια της οικονομικής κρίσης και των μνημονίων. Παρά την έξοδο από τα προγράμματα επιτήρησης, η συνολική πίεση παραμένει υψηλή. Οι πολίτες εξακολουθούν να σηκώνουν βάρη που δημιουργήθηκαν σε περιόδους έντονης δημοσιονομικής προσαρμογής.
Οικονομίες Βορρά και Νότου
Η έκθεση αναδεικνύει και μια ευρύτερη εικόνα που αφορά τη σχέση Βορρά και Νότου. Οι σκανδιναβικές χώρες εμφανίζουν υψηλούς φορολογικούς συντελεστές αλλά προσφέρουν ισχυρό κοινωνικό κράτος και ποιοτικές δημόσιες υπηρεσίες. Σε άλλες χώρες, όπως το Μεξικό και η Χιλή, η χαμηλή φορολογία συνοδεύεται από περιορισμένες κρατικές παροχές. Η Ελλάδα βρίσκεται ανάμεσα σε αυτά τα δύο μοντέλα. Έχει υψηλή φορολογική πίεση, όμως οι παροχές δεν ανταποκρίνονται στο ίδιο επίπεδο. Οι πολίτες πληρώνουν πολλά και συχνά αισθάνονται ότι δεν λαμβάνουν ανάλογες υπηρεσίες.
Η εικόνα που διαμορφώνεται
Το συμπέρασμα της έκθεσης είναι ξεκάθαρο. Η Ελλάδα διατηρεί υψηλή φορολογία, υψηλή εξάρτηση από την κατανάλωση και μεγάλο βάρος στην εργασία. Η καθημερινότητα των πολιτών επηρεάζεται άμεσα. Τα μεσαία και χαμηλά εισοδηματικά στρώματα σηκώνουν το μεγαλύτερο βάρος ενός συστήματος που δεν κατανέμει ισότιμα τις υποχρεώσεις. Η συζήτηση για μια πιο δίκαιη φορολογική πολιτική αποκτά νέα διάσταση μέσα από τα στοιχεία του ΟΟΣΑ.
