Το καλοκαίρι του 2025, το Μητρώο Ιδιοκτησίας και Διαχείρισης Ακινήτων (ΜΙΔΑ) ανοίγει τις πύλες του, εισάγοντας μια νέα, δυσοίωνη εποχή για περισσότερους από επτά εκατομμύρια ιδιοκτήτες και ενοικιαστές. Η ΑΑΔΕ, με το ψηφιακό της «μάτι» να παρακολουθεί κάθε κίνηση, επιβάλλει την υποχρεωτική καταγραφή κάθε ακινήτου σε έναν ψηφιακό φάκελο, που θα αποκαλύπτει τα πάντα: από την επιφάνεια και τη χρήση του μέχρι τα «μαύρα» εισοδήματα που κρύβονται πίσω από αδήλωτες μισθώσεις. Η παραμικρή παράλειψη ή απόκρυψη θα οδηγεί σε βαριά πρόστιμα και αυστηρές ποινές, ενώ η ιδιωτικότητα των πολιτών φαίνεται να θυσιάζεται στον βωμό της κρατικής επιτήρησης.
Ένας φάκελος που τα βλέπει όλα
Το ΜΙΔΑ δεν αφήνει τίποτα στην τύχη. Κάθε ακίνητο –είτε κατοικία, οικόπεδο, αγροτεμάχιο ή επαγγελματικός χώρος– θα αποκτήσει έναν ψηφιακό φάκελο που θα περιλαμβάνει: είδος, επιφάνεια, θέση, όροφο, κατάσταση (ηλεκτροδοτούμενο ή ημιτελές), χρήση (ιδιοκατοίκηση, μισθωμένο, κενό ή δωρεάν παραχωρημένο), καθώς και τον Αριθμό Ταυτότητας Ακινήτου (ΑΤΑΚ) και τον Κωδικό Αριθμό Εθνικού Κτηματολογίου (ΚΑΕΚ). Δεδομένα από τον ΔΕΔΔΗΕ και ασφαλιστήρια συμβόλαια θα συμπληρώνουν την «ακτινογραφία», δημιουργώντας ένα ασφυκτικό δίχτυ ελέγχου. Η ΑΑΔΕ στοχεύει να εντοπίσει κενές κατοικίες, αδήλωτα ενοίκια και «κρυμμένες» ιδιοκτησίες, με σκοπό να αντιμετωπίσει το στεγαστικό πρόβλημα και να γεμίσει τα κρατικά ταμεία.
Η διαδικασία: Ένας λαβύρινθος υποχρεώσεων
Η πρώτη φάση του ΜΙΔΑ ξεκινά με τη σύνδεση κάθε ΑΤΑΚ με τον αντίστοιχο ΚΑΕΚ, διασφαλίζοντας ότι κανένα ακίνητο δεν θα ξεφύγει από το ραντάρ. Οι ιδιοκτήτες καλούνται να ελέγξουν την ακίνητη περιουσία τους, να διορθώσουν λάθη ή ελλείψεις και να δηλώσουν με ακρίβεια τα δικαιώματά τους (πλήρης κυριότητα, ψιλή κυριότητα ή επικαρπία). Στη συνέχεια, θα πρέπει να καταγράψουν τη χρήση κάθε ακινήτου: κύρια κατοικία, εξοχική, εκμισθωμένο ή κενό. Για πρώτη φορά, οι κενές κατοικίες θα καταγραφούν εξονυχιστικά, με το κράτος να τις στοχεύει για την αγορά ενοικίων, πιέζοντας ιδιοκτήτες να τις διαθέσουν.
Στη δεύτερη φάση, οι ενοικιαστές μπαίνουν στο παιχνίδι, καλούμενοι να δηλώσουν τα ακίνητα που μισθώνουν, ώστε να διασταυρωθούν με τις δηλώσεις των ιδιοκτητών. Αυτή η διπλή καταγραφή επιτρέπει στην ΑΑΔΕ να εντοπίζει ασυμφωνίες και να αποκαλύπτει αδήλωτα εισοδήματα από ενοίκια, με τις συνέπειες να είναι δραματικές για όσους δεν συμμορφωθούν.
Αυτόματη φορολόγηση και επιδόματα υπό επιτήρηση
Μέχρι το τέλος του 2025, το ΜΙΔΑ θα λειτουργεί πλήρως, διασυνδεδεμένο με το TAXIS και τις φορολογικές δηλώσεις. Τα εισοδήματα από ενοίκια θα προσυμπληρώνονται αυτόματα στο έντυπο Ε2 και θα μεταφέρονται στο Ε1, εξασφαλίζοντας ότι κανένα ευρώ δεν θα ξεφεύγει από τη φορολόγηση. Παράλληλα, το Μητρώο θα χρησιμοποιηθεί για την καταβολή επιδομάτων ενοικίου, με την ΑΑΔΕ να παρακολουθεί ποιες κατοικίες δηλώνονται από ενοικιαστές, ώστε να χορηγεί επιστροφές για κύριες ή φοιτητικές κατοικίες. Ωστόσο, η διαδικασία αυτή εγείρει ανησυχίες για την ιδιωτικότητα, καθώς κάθε συναλλαγή θα βρίσκεται υπό συνεχή κρατική επιτήρηση.
Πρόστιμα: Η τιμωρία των «αμελών»
Η μη συμμόρφωση με το ΜΙΔΑ δεν θα συγχωρείται. Όσοι ιδιοκτήτες «ξεχάσουν» να δηλώσουν ή να διορθώσουν τα στοιχεία των ακινήτων τους θα αντιμετωπίσουν βαριά πρόστιμα και «σοβαρές ποινές», όπως δήλωσε ο εκπρόσωπος του Υπουργείου Οικονομικών, Όμηρος Τσάπαλος. Η ΑΑΔΕ, με τη βοήθεια διασταυρώσεων και τεχνητής νοημοσύνης, θα εντοπίζει κάθε απόκλιση, καθιστώντας την απόκρυψη ακινήτων ή ενοικίων σχεδόν αδύνατη. Η απειλή των κυρώσεων πλανάται πάνω από κάθε ιδιοκτήτη, ενώ οι ενοικιαστές που δεν δηλώσουν τις μισθώσεις τους κινδυνεύουν να χάσουν επιδόματα ή να εμπλακούν σε φορολογικούς ελέγχους.
Ένα «νοικοκύρεμα» ή μια παγίδα;
Η κυβέρνηση παρουσιάζει το ΜΙΔΑ ως «οριστικό νοικοκύρεμα» της ακίνητης περιουσίας, με στόχο τη διαφάνεια και την αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης. Ωστόσο, πολλοί ιδιοκτήτες και ενοικιαστές το βλέπουν ως μια πρωτοφανή εισβολή στην ιδιωτική τους ζωή και μια επιπλέον γραφειοκρατική επιβάρυνση. Η υποχρεωτική καταγραφή κάθε λεπτομέρειας, από τη χρήση του ακινήτου μέχρι τα στοιχεία των ενοικιαστών, δημιουργεί αίσθηση ασφυξίας, ενώ η απειλή προστίμων εντείνει την πίεση. Με το Κτηματολόγιο να ολοκληρώνεται το 2025 και 600 εκατομμύρια ψηφιοποιημένες σελίδες να τροφοδοτούν το σύστημα, η ακίνητη περιουσία των Ελλήνων βρίσκεται πλέον υπό απόλυτο έλεγχο.