Ένα νέο, ιστορικά άνευ προηγουμένου αμυντικό σύμφωνο υπεγράφη από τις Σκανδιναβικές χώρες, το οποίο είναι βέβαιο ότι θα προκαλέσει την οργή της Μόσχας, τη στιγμή που το ΝΑΤΟ βρίσκεται στο κατώφλι της αποδοχής τουλάχιστον μιας από τις χώρες (Φινλανδία) ως νέο μέλος.
Η Σουηδία, η Νορβηγία, η Δανία και η Φινλανδία εξέδωσαν κοινή δήλωση, δηλώνοντας την πρόθεσή τους να ενοποιήσουν την αντιαεροπορική τους άμυνα, μέχρι το σημείο να ενωθούν οι αντίστοιχες αεροπορικές δυνάμεις τους σε μια ενιαία μαχητική μονάδα. Αυτό που ονομάζεται Κοινή Δήλωση Προθέσεων των χωρών (JDI) υπογράφηκε στην αεροπορική βάση Ράμσταϊν στα μέσα αυτού του μήνα, αλλά αποκαλύφθηκε μόλις τις τελευταίες ημέρες.
Ο διοικητής της Δανικής Πολεμικής Αεροπορίας, στρατηγός Γιαν Νταμ, στην ανακοίνωση της πρωτοβουλίας είπε ότι «ο συνδυασμένος στόλος μας μπορεί να συγκριθεί με μια μεγάλη ευρωπαϊκή χώρα».
Δεδομένου ότι κατ' αρχήν αυτό σημαίνει ότι καθεμία από τις τέσσερις χώρες θα συμμετάσχει στην άμυνα όλων σε περίπτωση επίθεσης από έναν κοινό εχθρό, το DefenseNews.com παρομοίασε την κίνηση με τη δημιουργία ενός «μίνι ΝΑΤΟ». Αν και η συμφωνία JDI δεν ανέφερε ονομαστικά τη Ρωσία, η όλη πρωτοβουλία είναι ξεκάθαρα μέρος της συνεχιζόμενης αντίδρασης στην εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου 2022.
Όσον αφορά τον αριθμό των μαχητικών αεροσκαφών που θα μπορούσαν να ενσωματωθούν σε μια ευρύτερη σκανδιναβική δύναμη, ο υποστράτηγος Ρολφ Φόλαντ, ο αρχηγός της Νορβηγικής Πολεμικής Αεροπορίας (NAF), έχει αναφέρει έναν αριθμό σχεδόν 250 προηγμένων αεροσκαφών. Πρότεινε επίσης τη δημιουργία ενός κοινού κέντρου αεροπορικών επιχειρήσεων που θα μπορούσε επιπλέον να περιλαμβάνει διοικητές Ηνωμένων Πολιτειών και Καναδών που θα παρέχουν την καθοδήγηση και τον συντονισμό τους.
«Υπάρχει προφανές ενδιαφέρον για μια περιφερειακή πρωτοβουλία για μια κοινή αεροπορική διοίκηση στη βόρεια πλευρά του ΝΑΤΟ. Γνωρίζουμε καλά τις συνθήκες στον Υψηλό Βορρά και έχουμε πολλά να μάθουμε ο ένας από τον άλλο. Με συνολικά σχεδόν 250 σύγχρονα αεροσκάφη μάχης, αυτή θα είναι μια μεγάλη δύναμη μάχης που πρέπει να συντονιστεί», είπε ο Φόλαντ.
Το ουδέτερο καθεστώς της Σουηδίας και της Φινλανδίας παρέμεινε εμπόδιο για την προώθηση των συνομιλιών και των κοινών πρωτοβουλιών. Όμως, καθώς οι δύο χώρες ετοιμάζονται να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ, οι σκανδιναβικές κυβερνήσεις βρίσκονται σε πιο σταθερό έδαφος για να συζητήσουν ένα κοινό σχέδιο δράσης για τη δημιουργία ενός λεγόμενου μίνι-ΝΑΤΟ που θα παρείχε μια τρομερή και ενοποιημένη ικανότητα αεροπορίας.
Ο πρωταρχικός στόχος της κοινής δήλωσης είναι να ενισχύσει τη συνεργασία της αεροπορίας μεταξύ των τεσσάρων σκανδιναβικών κρατών, επιταχύνοντας συγκεκριμένες κοινές πρωτοβουλίες για την ανάπτυξη μιας ισχυρής περιφερειακής αεράμυνας. Η ιδέα είναι να αναβαθμιστεί η συνεργασία μεταξύ των σκανδιναβικών αεροπορικών δυνάμεων, ώστε να μπορούν να λειτουργούν μαζί σε όλες τις καταστάσεις.
Η ιδέα των επιχειρήσεων αεράμυνας, που ενσωματώνεται στη δήλωση, προβλέπει την κοινή συνεργασία της σκανδιναβικής αεροπορίας που αναπτύσσεται σε τέσσερις βασικούς άξονες δράσης. Προτείνει επίσης την ανάπτυξη μιας ολοκληρωμένης δομής διαχείρισης για τον σχεδιασμό και την εκτέλεση αεροπορικών επιχειρήσεων.
Επιπλέον, η ιδέα προβλέπει την ανάπτυξη ενός ευέλικτου και βιώσιμου συστήματος υποστήριξης, κοινής επίγνωσης της κατάστασης στον αέρα και κοινών δραστηριοτήτων εκπαίδευσης και άσκησης μεταξύ των τεσσάρων σκανδιναβικών δυνάμεων.
Το τελευταίο επιχειρησιακό αρχηγείο του ΝΑΤΟ στη Νορβηγία - το Combined Air Operation Center-3 στο Ρέιταν, που βρίσκεται ανατολικά του Μπόντο- έκλεισε το 2008, με την ευθύνη να μεταβιβαστεί στο CAOC Finderup της συμμαχίας στη Δανία.
