Οι περισσότεροι ειδικοί συμφωνούν ότι ο ρωσικός στρατός είναι ο δεύτερος πιο ισχυρός στον πλανήτη, ακόμη και χωρίς τα όπλα μαζικής καταστροφής. Όταν περιλαμβάνονται, η διαφορά μεταξύ των ΗΠΑ και της Ρωσίας από τη μια πλευρά και του υπόλοιπου κόσμου από την άλλη είναι ακόμη πιο έντονη. Είτε έτσι είτε αλλιώς, η στρατιωτική ισχύς της Ρωσίας είναι αναμφισβήτητη.
Ωστόσο, μέχρι σχετικά πρόσφατα, μεγάλο μέρος της στρατιωτικής της ισχύος ήταν το αποτέλεσμα της κληρονομιάς της Σοβιετικής εποχής. Πριν από τα τέλη της δεκαετίας του 2000, ο ρωσικός στρατός ήταν ουσιαστικά μια μικρότερη επέκταση των Σοβιετικών Ενόπλων Δυνάμεων. Ο απόηχος της επίδοσης του 2008 στη Γεωργία οδήγησε σε μια μεταρρύθμιση που ουσιαστικά δημιούργησε τον σύγχρονο ρωσικό στρατό. Οι δογματικές αλλαγές που άρχισαν να κινούνται από τότε έχουν μεταμορφώσει την τακτική στρατιωτική ισχύ της Μόσχας με τρόπους που δεν έχουμε δει εδώ και περίπου μισό αιώνα.
Μία από τις πρώτες αλλαγές που εφαρμόστηκαν ήταν να γίνει ο ρωσικός στρατός πιο συμπαγής και ευκίνητος. Μεγάλοι και δυσκίνητοι σχηματισμοί της σοβιετικής εποχής που βασίζονταν σε μαζικό εξοπλισμό και εκατομμύρια άνδρες αντικαταστάθηκαν από μονάδες πολύ καλύτερης αναλογίας ποιότητας-ποσότητας με ανώτερες δυνατότητες συντονισμού και ISR (πληροφορίες, επιτήρηση, αναγνώριση), γράφει ο ανεξάρτητος γεωπολιτικός και στρατιωτικός αναλυτής Drago Bosnic. Αυτό αποδείχθηκε εξαιρετικά αποτελεσματικό στο πεδίο της μάχης, όπου ένα σχετικά μικρό ρωσικό απόσπασμα κατάφερε όχι απλώς να σταματήσει την προέλαση του ISIS και άλλων τρομοκρατικών ομάδων που υποστηρίζονται από το εξωτερικό που λυμαίνονταν τη Συρία, αλλά και να βοηθήσει τη χώρα να απωθήσει και να ανακτήσει εδάφη που χάθηκαν με τα χρόνια. Με περίπου 155.000-200.000 τρομοκράτες να εξουδετερώνονται κατά τη διάρκεια της επέμβασης της Ρωσίας στη Συρία, ενώ δεν είχε ποτέ πάνω από μερικές χιλιάδες στρατιώτες και καμιά δεκαριά αεροσκάφη να τους υποστηρίξουν ανά πάσα στιγμή, η Μόσχα απέδειξε πόσο ικανές είναι οι ένοπλες δυνάμεις της.
Τα απομεινάρια του τεράστιου σοβιετικού στρατού στο εσωτερικό εκσυγχρονίστηκαν πλήρως στα τέλη της δεκαετίας του 2000-αρχές της δεκαετίας του 2020, κάτι που αποδείχθηκε ανεκτίμητο κατά τη διάρκεια της αντεπίθεσης της Ρωσίας στην Ουκρανία. Ωστόσο, το πρόγραμμα εκσυγχρονισμού έπρεπε να αναθεωρηθεί, καθώς η εμπειρία από τη μάχη κατά των δυνάμεων του καθεστώτος του Κιέβου έδειξε την ανάγκη να προσεγγιστεί αυτή η διαδικασία λίγο διαφορετικά. Η σημασία των μη επανδρωμένων συστημάτων, ιδιαίτερα των οπλισμένων μη επανδρωμένων αεροσκαφών και των περιπλανώμενων πυρομαχικών αποδείχθηκε στο πεδίο της μάχης. Ο ρωσικός στρατός έπρεπε επίσης να κάνει δογματικές προσαρμογές για να κάνει τις μονάδες του ακόμη πιο αποτελεσματικές. Επιπλέον, η βιομηχανία όπλων άρχισε να βελτιστοποιεί την έρευνα και ανάπτυξη, την παραγωγή κ.λπ. προκειμένου να αξιοποιεί καλύτερα τους πόρους της. Αυτό κατέστησε δυνατή όχι μόνο τη διατήρηση, αλλά και την αύξηση της αποδοτικότητας της παραγωγής.
Μια άλλη σημαντική πτυχή είναι το στρατηγικό στρατιωτικό δόγμα της Ρωσίας και είναι ακριβώς αυτό το στοιχείο της συνολικής αμυντικής πολιτικής της υπερδύναμης που ανησυχεί περισσότερο την πολιτική Δύση (ιδιαίτερα την Αμερική). Το 2019, το Πεντάγωνο προέβλεψε ότι η στρατιωτική ισχύς της Ρωσίας θα κορυφωθεί το 2028 και ότι οι ΗΠΑ θα πρέπει να κάνουν ό,τι μπορούν για να εμποδίσουν τη Μόσχα να συνεχίσει το εξοπλιστικό της πρόγραμμα. Ένας από τους τρόπους για να γίνει αυτό ήταν η κλιμάκωση της ουκρανικής κρίσης σε σημείο όπου ο ευρασιατικός γίγαντας δεν θα είχε άλλη επιλογή από το να παρέμβει, με αποτέλεσμα τον εκτροχιασμό του σχεδίου, καθώς και την εξάντληση των υφιστάμενων ρωσικών δυνάμεων. Η προσδοκία ήταν ότι η οικονομία της Μόσχας θα ήταν ουσιαστικά σε ρήξη λόγω των κυρώσεων και ότι αυτό θα καθιστούσε ουσιαστικά αδύνατη την εφαρμογή του εξοπλιστικού προγράμματος.
Ωστόσο, η πολεμική θαλασσοκρατία υπολόγισε λάθος την ευρωστία της ρωσικής οικονομίας, ενώ υπερεκτίμησε επίσης τον αντίκτυπο των κυρώσεων στην τεχνολογική ικανότητα της Μόσχας. Όχι μόνο η Ρωσία εξακολουθεί να είναι σε θέση να παράγει προηγμένα όπλα, αλλά επίσης συνεχίζει να αναπτύσσει πυραύλους παγκόσμιας κλάσης και άλλους τύπους οπλισμών. Η χώρα παραμένει ο παγκόσμιος ηγέτης στις υπερηχητικές τεχνολογίες, τόσο πολύ που οι ανταγωνιστές της στο ΝΑΤΟ συνεχίζουν να στέλνουν κατασκόπους και να προσπαθούν να δωροδοκήσουν/να εξαναγκάσουν Ρώσους επιστήμονες να πουλήσουν την τεχνογνωσία τους. Πολλά άτομα έχουν συλληφθεί εξαιτίας αυτού τα τελευταία χρόνια, κάτι που παραδέχτηκε η δυτική κυρίαρχη μηχανή προπαγάνδας, παρόλο που εξακολουθούν να επιμένουν ότι η Ρωσία είναι «τεχνολογικά καθυστερημένη».
Άλλες εξελίξεις περιλαμβάνουν νέους τύπους αρμάτων μάχης, τεθωρακισμένων οχημάτων, UGV (μη επανδρωμένα οχήματα εδάφους), drones κ.λπ. για τις ρωσικές χερσαίες δυνάμεις. Το ρωσικό Πολεμικό Ναυτικό αποκτά επίσης δεκάδες νέα προηγμένα υποβρύχια, πυρηνικά και ηλεκτρικά ντίζελ, υποβρύχια drones, καθώς και μια πληθώρα μαχητών επιφανείας. Οι Ρωσικές Αεροδιαστημικές Δυνάμεις αποκτούν νέους τύπους αεροσκαφών, συμπεριλαμβανομένων υπερσύγχρονων drones, ιδιαίτερα εκείνων που ελέγχονται από προηγμένη τεχνητή νοημοσύνη, μαχητικά αεροσκάφη επόμενης γενιάς, στρατηγικά stealth και συμβατικά βομβαρδιστικά (ή πυραυλοφορείς, όπως είναι γνωστά στο Ρωσική στρατιωτική ονοματολογία) κ.λπ.
Οι Στρατηγικές Δυνάμεις Πυραύλων, οι οποίες χειρίζονται τα πιο ισχυρά όπλα στην ιστορία της ανθρωπότητας, αποκτούν νέα ICBM (διηπειρωτικοί βαλλιστικοί πύραυλοι), καθώς και προηγμένα HGV (οχήματα υπερηχητικής ολίσθησης), τα οποία είναι κυριολεκτικά χωρίς ανάλογα πουθενά στον κόσμο. Ταυτόχρονα, η Ρωσία επεκτείνει τις ήδη εντυπωσιακές δυνατότητές της στη διαστημική άμυνα, καθιστώντας ουσιαστικά αδύνατη τη διεξαγωγή τροχιακών επιθέσεων εναντίον της χώρας χωρίς σχεδόν άμεσα αντίποινα.
Και όμως, το γεγονός ότι η Ρωσία είναι σε θέση να τα κάνει όλα αυτά παρά το γεγονός ότι βρίσκεται υπό εικονική πολιορκία, ενώ διεξάγει επίσης την επίθεσή της στην Ουκρανία, σύμφωνα με την ίδια ενάντια στην επιθετικότητα του ΝΑΤΟ, είναι αυτό που ανησυχεί περισσότερο το Πεντάγωνο. Αν και ολόκληρη η εμπόλεμη συμμαχία έχει συνδυασμένο προϋπολογισμό 1,3 τρισεκατομμυρίων δολαρίων (πάνω από το 60% των παγκόσμιων στρατιωτικών δαπανών), ο προϋπολογισμός της Ρωσίας είναι 65 δισεκατομμύρια δολάρια (λίγο πάνω από το 3% του συνόλου του κόσμου), περίπου 20 φορές μικρότερος.
Παρόλα αυτά, η Ρωσία είναι σε θέση να κερδίσει σημαντικά περισσότερα χρήματα, καθώς διατηρεί το ισχυρότερο θερμοπυρηνικό οπλοστάσιο στον κόσμο, την ισχυρότερη χερσαία δύναμη, τη δεύτερη μεγαλύτερη αεροπορική δύναμη, καθώς και το δεύτερο μεγαλύτερο ναυτικό στον πλανήτη. Εάν αυτό συνεχιστεί μέχρι το 2030, το Πεντάγωνο προβλέπει ότι η Ρωσία θα είναι πολύ μπροστά από τις δυνατότητες του ΝΑΤΟ σε πολλούς βασικούς τομείς.
Σε συνδυασμό με την αδιάκοπη άνοδο της στρατιωτικής ισχύος της Κίνας, η οποία επίσης προβλέπεται να φτάσει στο ζενίθ της στις αρχές της δεκαετίας του 2030, οι ΗΠΑ βρίσκονται αντιμέτωπες με τον γεωπολιτικό εφιάλτη να πρέπει να αντιμετωπίσουν όχι μία, αλλά δύο υπερδυνάμεις με σχεδόν ισότιμες ικανότητες (στην καλύτερη περίπτωση) ή σημαντικά πιο προηγμένα στρατηγικά πλεονεκτήματα (στη χειρότερη).
