Έντονες αντιδράσεις έχει προκαλέσει στη Συρία και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης η καταστροφή ενός ιστορικού αγάλματος στο κέντρο του Χαλεπίου. Το περιστατικό καταγράφηκε σε βίντεο που κυκλοφόρησε ευρέως στο διαδίκτυο και δείχνει τη στιγμή που γερανός τραβά το λεγόμενο «άγαλμα των Μαρτύρων» με μεταλλικό καλώδιο, προτού το επάνω τμήμα του σπάσει και καταρρεύσει στο έδαφος.
Το άγαλμα, που παριστάνει γυμνούς άνδρες σε μια σύνθεση αφιερωμένη στη μνήμη των πεσόντων, είχε τοποθετηθεί το 1985 και θεωρούνταν σύμβολο της πόλης. Η καταστροφή του συνέβη νύχτα, υπό αδιευκρίνιστες συνθήκες, κατά τη διάρκεια διαδικασίας απομάκρυνσής του από τη σημερινή του θέση.
Καταγγελίες για προσβολή της ιστορικής μνήμης
Η ακτιβίστρια Νισάν Μπαμπελί χαρακτήρισε την ενέργεια «βανδαλιστική» και «κατάφωρη προσβολή της ταυτότητας της πόλης». Σε ανάρτησή της στην πλατφόρμα Χ (πρώην Twitter), υποστήριξε ότι πρόκειται για πράξη που έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τη βούληση των κατοίκων του Χαλεπίου, οι οποίοι είχαν ταχθεί επανειλημμένα κατά της απομάκρυνσης ή αλλοίωσης του αγάλματος.
Παρόμοια σχόλια κυκλοφόρησαν και σε άλλες πλατφόρμες, με χρήστες να εκφράζουν την αγανάκτησή τους. «Δεν είναι απλά μια πέτρα που καταστρέφεται σήμερα, αλλά ένα μέρος της συλλογικής μας μνήμης», σχολίασε χαρακτηριστικά ένας χρήστης στο Facebook.
Οι αρχές αποδίδουν την ευθύνη σε τεχνικό λάθος
Ο διορισμένος από τις ισλαμιστικές αρχές κυβερνήτης του Χαλεπίου, Αζάμ αλ Γαρίμπ, απέδωσε την καταστροφή σε τεχνικό σφάλμα κατά τη μεταφορά του γλυπτού και αρνήθηκε κάθε ιδεολογική πρόθεση. Σε δήλωσή του, ανέφερε ότι το άγαλμα θα μεταφερόταν σε μουσείο στο πλαίσιο σχεδίου «αναβάθμισης του χώρου» και μετατροπής του σε «δυναμικό πολιτιστικό σημείο».
Ο ίδιος χαρακτήρισε το περιστατικό «απαράδεκτο» και δήλωσε πως η ευθύνη θα αποδοθεί σε όσους ανέλαβαν την εκτέλεση του έργου, κατηγορώντας τους για παραβίαση των τεχνικών και κατασκευαστικών οδηγιών.
Ιστορικό και ιδεολογικό υπόβαθρο
Το συγκεκριμένο άγαλμα είχε φιλοτεχνηθεί από τον γνωστό Σύρο γλύπτη Αμπντέλ Ραχμάν Μουακάτ και βρισκόταν σε κεντρικό σημείο του Χαλεπίου για σχεδόν τέσσερις δεκαετίες. Μετά την πτώση του καθεστώτος του Μπασάρ αλ Άσαντ τον Δεκέμβριο του 2024 από ισλαμιστικό συνασπισμό, πολλά αγάλματα που σχετίζονταν με τον πρώην ηγέτη και τον πατέρα του, Χαφέζ αλ Άσαντ, καταστράφηκαν.
Οι ριζοσπάστες ισλαμιστές θεωρούν τα αγάλματα μορφή ειδωλολατρίας και απαγορεύουν την ύπαρξή τους σε δημόσιους χώρους. Η πρακτική αυτή υπενθυμίζει τη δράση του Ισλαμικού Κράτους μεταξύ 2014 και 2019, όταν δεκάδες ιστορικά αγάλματα καταστράφηκαν σε Συρία και Ιράκ.
Η μνήμη ως πεδίο αντιπαράθεσης
Σύμφωνα με τον Γαρίμπ, η απόφαση για απομάκρυνση του γλυπτού βασίστηκε επίσης σε αιτήματα πολιτών που συνέδεαν το άγαλμα με την κατασταλτική περίοδο 1982–1984, υπό το προηγούμενο καθεστώς. Ωστόσο, η έλλειψη διαφάνειας, η χρονική συγκυρία και η βία της καταστροφής έχουν οδηγήσει πολλούς να αμφισβητούν τους ισχυρισμούς των αρχών.
