Οι εξελίξεις των τελευταίων δύο ετών, με αποκορύφωμα τις πρόσφατες ισραηλινές στρατιωτικές επιχειρήσεις, έχουν αναδιαμορφώσει την αντίληψη των κρατών του Περσικού Κόλπου για τις περιφερειακές απειλές, με το Ισραήλ να αναδεικνύεται πλέον ως ο κύριος αποσταθεροποιητικός παράγοντας αντί του Ιράν. Η στρατηγική αυτή στροφή, όπως αναλύεται από τη Washington Post, αντανακλά μια βαθιά αλλαγή στις προτεραιότητες των κρατών του Κόλπου, που πλέον επιδιώκουν προσέγγιση με την Τεχεράνη, απομακρυνόμενα από την προηγούμενη πολιτική απομόνωσής της.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Το Ιράν έκανε συμμαχία με την Κίνα για J-10C και πετρέλαιο! Ετοιμάζεται για αναμέτρηση με τα F-35 του Ισραήλ
Ανατροπή της παραδοσιακής αντίληψης
Η πυραυλική επίθεση του Ιράν στην αμερικανική αεροπορική βάση Al Udeid στο Κατάρ, ως αντίποινα για τους αμερικανικούς βομβαρδισμούς ιρανικών πυρηνικών εγκαταστάσεων, θα μπορούσε να είχε κλιμακώσει τις εντάσεις μεταξύ των κρατών του Κόλπου και του Ιράν. Ωστόσο, στις 23 Ιουνίου 2025, ο πρωθυπουργός του Κατάρ, αντί να υιοθετήσει εχθρική στάση, εξέφρασε μια εκπληκτική διάθεση συμφιλίωσης, δηλώνοντας: «Οι Ιρανοί είναι γείτονές μας, και τους ευχόμαστε ειρήνη, πρόοδο και ανάπτυξη». Αυτή η δήλωση υπογραμμίζει μια σημαντική αλλαγή στη στάση του Κατάρ, το οποίο, όπως και άλλα κράτη του Κόλπου, φαίνεται να επαναξιολογεί τη θέση του έναντι του Ιράν.
Η επίθεση στην Al Udeid, αν και προκάλεσε καταδίκες από τα κράτη του Κόλπου, δεν οδήγησε σε αντίποινα ή κλιμάκωση. Αντιθέτως, αποκάλυψε μια μετατόπιση στην περιφερειακή οπτική, όπου το Ισραήλ, και όχι το Ιράν, θεωρείται πλέον η κύρια πηγή αστάθειας. Σύμφωνα με τη Washington Post, οι χώρες του Κόλπου έχουν εγκαταλείψει την παραδοσιακή αντίληψη ότι το Ιράν αποτελεί τη μεγαλύτερη απειλή, επιλέγοντας μια στρατηγική προσέγγισης με την Τεχεράνη για τη μείωση των περιφερειακών εντάσεων και την εξασφάλιση οικονομικών και γεωπολιτικών οφελών.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Το Ιράν έκανε συμμαχία με την Κίνα για J-10C και πετρέλαιο! Ετοιμάζεται για αναμέτρηση με τα F-35 του Ισραήλ
Το Ισραήλ ως Αποσταθεροποιητικός Παράγοντας
Η στρατιωτική δραστηριότητα του Ισραήλ, ιδιαίτερα μετά την επιχείρηση «Ανατέλλων Λέων» στις 13 Ιουνίου 2025, που περιλάμβανε επιθέσεις σε πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν, καθώς και οι συνεχιζόμενες επιχειρήσεις του σε Γάζα, Λίβανο, Συρία και Υεμένη, έχουν ενισχύσει την αντίληψη ότι το Ισραήλ επιδιώκει την κυριαρχία μέσω επιθετικών ενεργειών. Ο Χ.Α. Χέλλυερ, ανώτερος ερευνητής του Royal United Services Institute (RUSI), δήλωσε: «Οι χώρες του Κόλπου θεωρούσαν για δεκαετίες το Ιράν ως τη μεγαλύτερη αποσταθεροποιητική δύναμη. Σήμερα, ο ρόλος αυτός αποδίδεται στο Ισραήλ λόγω της επιθετικής του στάσης». Η έλλειψη ουσιαστικής αντίδρασης από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη στις ισραηλινές ενέργειες έχει εντείνει τις ανησυχίες των κρατών του Κόλπου, τα οποία βλέπουν το Ισραήλ ως απρόβλεπτο και επικίνδυνο δρώντα.
Ο Μοχάμεντ Μπαχαρούν, διευθυντής του ερευνητικού κέντρου B’huth στο Ντουμπάι, τόνισε ότι τα γεγονότα των τελευταίων ετών, ιδιαίτερα οι επιθέσεις του Ισραήλ, κατέδειξαν ότι «το Ισραήλ δεν επιδιώκει την ειρήνη, αλλά την ασφάλεια με τους δικούς του όρους». Αυτή η αντίληψη έχει οδηγήσει κράτη όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα να υιοθετήσουν μια πιο ρεαλιστική προσέγγιση, διατηρώντας σχέσεις με το Ιράν ανεξαρτήτως ιδεολογικών διαφορών. Η αποτυχία της στρατηγικής απομόνωσης του Ιράν, που υποστηρίχθηκε από τις ΗΠΑ, φαίνεται ξεκάθαρα, όπως σημειώνει ο Μπαχαρούν: «Η απομόνωση δεν περιόρισε το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, ούτε το πυραυλικό του οπλοστάσιο, ούτε την επιρροή του μέσω παραστρατιωτικών ομάδων».
Εμπόδια στην Εξομάλυνση με το Ισραήλ
Η στρατιωτική εκστρατεία του Ισραήλ, ιδιαίτερα στη Γάζα, και η άρνησή του να υποστηρίξει τη δημιουργία παλαιστινιακού κράτους έχουν παρεμποδίσει τις προσπάθειες εξομάλυνσης σχέσεων με κράτη όπως η Σαουδική Αραβία. Το βασίλειο έχει δηλώσει ότι οποιαδήποτε συμφωνία εξομάλυνσης προϋποθέτει πρόοδο στο παλαιστινιακό ζήτημα, μια θέση που ενισχύεται από την ευρεία αποδοκιμασία των ισραηλινών ενεργειών. Οι επιθέσεις του Ισραήλ διέκοψαν επίσης τις πυρηνικές διαπραγματεύσεις μεταξύ Ιράν και ΗΠΑ, που επρόκειτο να διεξαχθούν στο Ομάν, οι οποίες θεωρούνταν κρίσιμες για την περιφερειακή σταθερότητα.
Στρατηγική Προσέγγιση με το Ιράν
Η στροφή των κρατών του Κόλπου προς το Ιράν αποτελεί μια στρατηγική επιλογή που αποσκοπεί στην αποκλιμάκωση και την ενίσχυση της περιφερειακής συνεργασίας. Η Άννα Τζέικομπς, συνεργάτιδα του Gulf States Institute, υπογράμμισε ότι «τα κράτη του Κόλπου παραμένουν προσηλωμένα στη διατήρηση δεσμών με το Ιράν, ιδιαίτερα σε μια τόσο εύθραυστη περίοδο». Αυτή η προσέγγιση αντικατοπτρίζει την πεποίθηση ότι ο διάλογος και η συνεργασία με την Τεχεράνη είναι πιο αποτελεσματικά για την περιφερειακή σταθερότητα από την αντιπαλότητα. Οι χώρες του Κόλπου, ενώ συνεχίζουν να φιλοξενούν αμερικανικές βάσεις, φαίνεται να απομακρύνονται από την αμερικανική στρατηγική απομόνωσης του Ιράν, επιλέγοντας μια πιο ανεξάρτητη στάση.
Συμπέρασμα
Η μετατόπιση της στάσης των κρατών του Κόλπου, με το Ισραήλ να θεωρείται πλέον μεγαλύτερη απειλή από το Ιράν, σηματοδοτεί μια νέα εποχή στη Μέση Ανατολή. Η προσέγγιση με την Τεχεράνη, η αποδοκιμασία των ισραηλινών ενεργειών και η επιφυλακτικότητα έναντι της αμερικανικής και ευρωπαϊκής υποστήριξης προς το Ισραήλ υπογραμμίζουν την επιδίωξη των κρατών του Κόλπου για μια πιο ισορροπημένη και αυτόνομη περιφερειακή πολιτική. Καθώς η περιοχή παραμένει σε τεντωμένο σχοινί, η στρατηγική αυτή στροφή μπορεί να επηρεάσει βαθιά τις μελλοντικές εξελίξεις.
