Την ώρα που η σύγκρουση ανάμεσα στο Ισραήλ και το Ιράν βρισκόταν σε πλήρη εξέλιξη την Κυριακή, ο πρωθυπουργός, Μπενιαμίν Νετανιάχου, ανέφερε στον αμερικανικό τηλεοπτικό σταθμό Fox News ότι μια αλλαγή καθεστώτος στο Ιράν «θα μπορούσε σίγουρα να είναι το αποτέλεσμα» των επιθέσεων της χώρας του, επειδή, όπως είπε, η ιρανική κυβέρνηση ήταν «πολύ αδύναμη».
Από την πλευρά του, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, έστειλε συγκεχυμένα μηνύματα αναφορικά με το ενδεχόμενο της αλλαγής καθεστώτος στο Ιράν.
«Ξέρουμε ακριβώς πού κρύβεται ο λεγόμενος Ανώτατος Ηγέτης. Είναι εύκολος στόχος, αλλά είναι ασφαλής εκεί. Δεν σκοπεύουμε να τον αφαιρέσουμε (να τον σκοτώσουμε!), τουλάχιστον όχι προς το παρόν», έγραψε στις 17 Ιουνίου στο δικό του κοινωνικό δίκτυο Truth Social για τον Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ.
Ωστόσο, τη Δευτέρα, ύστερα από τα πλήγματα που εξαπέλυσαν οι ΗΠΑ τα ξημερώματα της Κυριακής σε τρεις κύριες ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις, ο Τραμπ έγραψε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης:
«Δεν είναι πολιτικά ορθό να χρησιμοποιήσεις τον όρο Αλλαγή Καθεστώτος, αλλά αν το σημερινό ιρανικό καθεστώς δεν είναι σε θέση να κάνει το ΙΡΑΝ ΜΕΓΑΛΟ ΞΑΝΑ, γιατί να μην υπάρξει αλλαγή καθεστώτος;;; MIGA!!!».
Σε κάθε περίπτωση μια αλλαγή καθεστώτος στη χώρα της Μέσης Ανατολής δεν θα είναι κάτι εύκολο, ειδικά αν κανείς λάβει υπόψη παρόμοιες περιπτώσεις στο σχετικά πρόσφατο παρελθόν.
Μια εξωτερικά επιβεβλημένη «αλλαγή καθεστώτος» δεν διαθέτει δημοκρατική νομιμοποίηση και συχνά οδηγεί σε κενό εξουσίας ή βία και αστάθεια, γράφει ο Thomas Latschan του DW.
Οι νεοσύστατες κυβερνήσεις συχνά δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τις προκλήσεις για την επίλυση των προβλημάτων της χώρας, με αποτέλεσμα να προκαλούνται περαιτέρω κρίσεις και συγκρούσεις.
Πάντως, ακόμα και εκτός Ιράν, οι αντίπαλοι του καθεστώτος είναι διχασμένοι σε αντίπαλα στρατόπεδα. Μια φράξια της ιρανικής διασποράς βλέπει τον μεγαλύτερο γιο του Σάχη Μοχάμεντ Ρεζά Παλαιβί ως πιθανό μεταβατικό ηγέτη – ή τουλάχιστον ως σύμβολο εθνικής ενότητας.
Από την Ισλαμική Επανάσταση του 1979, ο πρίγκιπας Ρεζά Παλαιβί ζει κυρίως στις ΗΠΑ και έχει επιδιώξει να παρουσιαστεί ως πολιτικός ηγέτης και αντίπαλος της Ισλαμικής Δημοκρατίας. Ωστόσο, σύμφωνα με τον Shabnam von Hein του DW, ο πρίγκιπας δεν διαθέτει καμία πολιτική οργάνωση με παρουσία εντός του ιρανικού εδάφους.
Το Associated Press γράφει πως στο Αφγανιστάν, το Ιράκ και τη Λιβύη -καθώς και στη Συρία και την Υεμένη μετά τις εξεγέρσεις του 2011- εμφανίστηκε ένα γνώριμο μοτίβο όταν κυβερνήσεις ανατράπηκαν ή αποδυναμώθηκαν σοβαρά.
Ουσιαστικά και στις τρεις περιπτώσεις διέπλευσαν πολεμικές ομάδες με ανταγωνιστικές ατζέντες, ενώ γειτονικές χώρες στήριξαν τοπικούς πληρεξούσιους. Οι συγκρούσεις σε ορισμένα σημεία εκτράπηκαν σε πλήρη εμφύλιο πόλεμο, και από το χάος αναδύθηκαν ολοένα πιο βίαιες εξτρεμιστικές οργανώσεις.
«Όταν όλα τελείωσαν, ο Σαντάμ είχε αντικατασταθεί από μια διεφθαρμένη και συχνά δυσλειτουργική κυβέρνηση, τουλάχιστον τόσο φιλική προς το Ιράν όσο και προς τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο Καντάφι αντικαταστάθηκε από αναρίθμητες πολιτοφυλακές, πολλές συμμαχικές με ξένες δυνάμεις. Οι Ταλιμπάν αντικαταστάθηκαν από… τους ίδιους τους Ταλιμπάν», γράφει το Associated Press.
Πάντως, μετά τη σημερινή ανακοίνωση του Τραμπ για εκεχειρία ανάμεσα στις δύο χώρες της Μέσης Ανατολής, η εξολοκλήρου ανατροπή του θεοκρατικού καθεστώτος του Ιράν φαντάζει όλο και λιγότερη πιθανή.
