Στις κυρώσεις που έχει επιβάλει το Κογκρέσο των ΗΠΑ προς την Τουρκία και στο ισχύον νομικό καθεστώς παρέπεμψε εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, απαντώντας στις πρόσφατες δηλώσεις του νέου Αμερικανού πρέσβη στην Άγκυρα, Τομ Μπάρακ, περί ενδεχόμενης επανένταξης της Τουρκίας στο πρόγραμμα των μαχητικών F‑35 μέχρι το τέλος του 2025.
Κληθείς να σχολιάσει στο real.gr την δήλωση Μπάρακ, ο εκπρόσωπος του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ ανέφερε:
«Οι λεπτομέρειες των νομικών περιορισμών μας είναι διαθέσιμες δημόσια. Δεν έχουμε κάτι καινούργιο να ανακοινώσουμε σχετικά με αυτό το ζήτημα. Η Τουρκία είναι ένας πολύτιμος σύμμαχος στο ΝΑΤΟ και συνεχίζουμε να συνεργαζόμαστε σε όλες τις πτυχές της σημαντικής και πολυδιάστατης σχέσης μας.»
Ο Αμερικανός πρέσβης Τομ Μπάρακ, σε συνέντευξή του στο πρακτορείο Anadolu, εξέφρασε την αισιοδοξία του ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Τουρκία μπορούν να επιλύσουν το ζήτημα μέχρι το τέλος του 2025, λέγοντας:«Το Κογκρέσο είναι πρόθυμο να επανεξετάσει το θέμα… Κατά την άποψή μου, ο Πρόεδρος Τραμπ και ο Πρόεδρος Ερντογάν θα ζητήσουν από τις αρμόδιες αρχές “βρείτε λύση – διορθώστε το” και πιστεύω πως μπορεί να βρεθεί λύση μέχρι το τέλος του έτους».
Και συμπλήρωσε: «Όλοι θέλουν να προχωρήσουμε μπροστά… Η προσωπική μου πεποίθηση είναι ότι μέχρι το τέλος του έτους υπάρχει η δυνατότητα να έχουμε μια λύση».
Οι νομικοί περιορισμοί που εφαρμόζουν οι ΗΠΑ στην Τουρκία βασίζονται κυρίως σε τρεις νομοθεσίες:
- Νόμος περί Ελέγχου Εξαγωγών Όπλων (Arms Export Control Act): Ρυθμίζει την εξαγωγή στρατιωτικού υλικού και τεχνολογίας, απαιτώντας αυστηρή συμμόρφωση με τους όρους χρήσης και απαγορεύοντας τη μεταφορά σε χώρες που θεωρούνται ρίσκο για την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ.
- Διεθνής Κανονισμός για την Εμπορία Όπλων (International Traffic in Arms Regulations – ITAR): Εφαρμόζει τους κανόνες του Αμερικανικού Υπουργείου Άμυνας για την άδεια εξαγωγής αμυντικού υλικού και την παρακολούθηση της χρήσης του, περιλαμβάνοντας απαγορεύσεις και περιορισμούς σε συγκεκριμένες χώρες.
- Νόμος CAATSA (Countering America’s Adversaries Through Sanctions Act): Επιβάλλει υποχρεωτικές κυρώσεις σε χώρες που πραγματοποιούν σημαντικές στρατιωτικές αγορές ή συνεργασίες με τη Ρωσία, όπως η Τουρκία που προχώρησε στην αγορά του ρωσικού συστήματος S-400.
Οι κυρώσεις που επιβλήθηκαν στην Τουρκία με βάση το CAATSA το 2020 περιλαμβάνουν:
- Αποκλεισμό από το πρόγραμμα F‑35, παρά την προγενέστερη επένδυση περίπου 1,4 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
- Ακύρωση παράδοσης έξι μαχητικών F‑35A, που παραμένουν στις ΗΠΑ και δεν παραδόθηκαν στην Τουρκία.
- Επιβολή περιορισμών στην Τουρκική Διεύθυνση Αμυντικής Βιομηχανίας (SSB), συμπεριλαμβανομένων απαγορεύσεων στην εξαγωγή τεχνολογίας, περιορισμούς στη χρηματοδότηση και απαγόρευση συνεργασιών με αμερικανικές εταιρείες.
Επιπλέον, απαγορεύεται η συμμετοχή σε προγράμματα έρευνας και ανάπτυξης αμυντικού υλικού με αμερικανικές εταιρείες, ενώ η Τουρκία υπόκειται σε αυστηρό έλεγχο όσον αφορά την τεχνολογική μεταφορά και συνεργασίες στον τομέα της άμυνας.
Παρά την αυστηρή στάση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, ο πρέσβης Μπάρακ επιχειρεί να λειτουργήσει ως γέφυρα μεταξύ Άγκυρας και Ουάσινγκτον, επιδιώκοντας – όπως δήλωσε – μια πολιτική λύση που θα ικανοποιεί και το Κογκρέσο.Η στάση του Κογκρέσου, όμως, όπως αποτυπώνεται σε ψηφίσματα και νομοθετικές ενέργειες, εξακολουθεί να είναι αυστηρή σε θέματα εξοπλισμών προς την Τουρκία όσο διατηρεί ρωσικά αμυντικά συστήματα.
