Την Τρίτη, ο Πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι παρουσίασε ένα ειρηνευτικό σχέδιο 20 σημείων, το οποίο καταρτίστηκε από Ουκρανούς και Αμερικανούς αξιωματούχους. Η πρόταση διαφοροποιείται ουσιαστικά από εκείνη που είχε παρουσιαστεί τον Οκτώβριο και η οποία, σύμφωνα με εκτιμήσεις, θα οδηγούσε την Ουκρανία σε παραχωρήσεις εδαφών και στον αποκλεισμό της ένταξής της στο ΝΑΤΟ.
Ο Ζελένσκι χαρακτήρισε τη νέα πρωτοβουλία ως έναν ρεαλιστικό συμβιβασμό, σε αντιδιαστολή με το σχέδιο που είχε παρουσιαστεί τον Νοέμβριο από τον Κιρίλ Ντιμίτριεφ, ειδικό απεσταλμένο του Προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν, και τον Στιβ Γουίτκοφ, απεσταλμένο του Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ. Το νέο πλαίσιο περιλαμβάνει εγγυήσεις ασφαλείας που ζητά το Κίεβο για να αποτραπεί μια μελλοντική ρωσική επίθεση, καθώς και προτάσεις για την ανοικοδόμηση της χώρας μετά τις εκτεταμένες καταστροφές του πολέμου.
Ωστόσο, όπως σημειώνουν σε ανάλυσή τους οι New York Times, το Κρεμλίνο εμφανίζεται απρόθυμο να αποδεχθεί το σχέδιο. Οι πρόσφατες επιτυχίες των ρωσικών δυνάμεων στο πεδίο της μάχης, σε συνδυασμό με τη δυσκολία να παρουσιαστεί η πρόταση στο εσωτερικό της Ρωσίας ως νίκη, καθιστούν την αποδοχή της εξαιρετικά απίθανη.
«Πρόκειται για απόλυτη κοροϊδία», σχολίασε ο αναλυτής διεθνών σχέσεων με έδρα τη Μόσχα, Αλεξέι Ναούμοφ, μέσω Telegram. «Το μήνυμα είναι σαφές: παρουσιάστε το στους Αμερικανούς ως “συμβιβασμό” και στη συνέχεια μεταθέστε την ευθύνη στη Ρωσία για την αποτυχία».
Τα βασικά “αγκάθια” της διαπραγμάτευσης επίμονα σημεία τριβής
Τα τελευταία δύο χρόνια, ο Βλαντίμιρ Πούτιν επιμένει σε δύο αδιαπραγμάτευτες θέσεις: την αποχώρηση των ουκρανικών δυνάμεων από τα εναπομείναντα τμήματα των περιοχών Ντονέτσκ και Λουχάνσκ και τον οριστικό αποκλεισμό της ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ.
Την Παρασκευή, κατά την ετήσια συνέντευξη Τύπου του, ο Ρώσος πρόεδρος επανέλαβε αυτή τη στάση, δηλώνοντας ότι η Μόσχα είναι διατεθειμένη να προχωρήσει σε ορισμένες «υποχωρήσεις». Αναλυτές εκτιμούν ότι αυτό θα μπορούσε να αφορά την επιστροφή περιοχών που κατέχει η Ρωσία στις περιφέρειες Χάρκοβο και Ζαπορίζια, ωστόσο ο Πούτιν ξεκαθάρισε ότι η Ρωσία σκοπεύει να συνεχίσει τις επιχειρήσεις μέχρι την πλήρη κατάληψη του Ντονέτσκ.
Σύμφωνα με το ειρηνευτικό σχέδιο του Κιέβου, η Ρωσία καλείται να αποσύρει τις δυνάμεις της από τις περιοχές Ντινιπροπετρόφσκ, Μικολάιφ, Σούμι και Χάρκοβο. Παράλληλα, η Ουκρανία προτείνει την αποχώρηση των δικών της στρατευμάτων από τμήματα της περιφέρειας του Ντονέτσκ που θα μετατραπούν σε ζώνη αποστρατιωτικοποίησης, υπό την προϋπόθεση ότι η Ρωσία θα αποσύρει ισοδύναμο αριθμό δυνάμεων από αντίστοιχη έκταση.
«Το σχέδιο δεν προσφέρει λύση ούτε στο ζήτημα των εδαφών ούτε στο πυρηνικό εργοστάσιο της Ζαπορίζια», δήλωσε ο Ρώσος αναλυτής Γκεόργκι Μποφτ, αναφερόμενος στην εγκατάσταση που τελεί υπό ρωσικό έλεγχο, αλλά την οποία η Ουκρανία θα προτιμούσε να διαχειρίζεται από κοινού με τις Ηνωμένες Πολιτείες. «Η μη επίλυση του εδαφικού ζητήματος καθιστά το σχέδιο ανεφάρμοστο».
Γιατί η Μόσχα ενδέχεται να απορρίψει την πρόταση στρατηγικοί υπολογισμοί
Παρά το υψηλό κόστος της εισβολής στην Ουκρανία για την οικονομία και τον στρατό της Ρωσίας, το Κρεμλίνο φαίνεται να εκτιμά ότι η συνέχιση του πολέμου μπορεί να αποφέρει περισσότερα οφέλη.
Η ρωσική οικονομία βρίσκεται στο χαμηλότερο επίπεδο από το 2022, με ιστορικά υψηλά επιτόκια και ρυθμούς ανάπτυξης που πλησιάζουν την ύφεση. Παρ’ όλα αυτά, όπως σημειώνουν οι New York Times, οι αναλυτές θεωρούν ότι η χώρα απέχει ακόμη από μια κρίση τέτοιου μεγέθους που θα ανάγκαζε τη ρωσική ηγεσία να αλλάξει στρατηγική.
Η Ρωσία ελέγχει περίπου τα τρία τέταρτα της περιφέρειας του Ντονέτσκ και, με τον σημερινό ρυθμό προέλασης, θα χρειαστεί περίπου 18 μήνες για να καταλάβει ολόκληρη την περιοχή. Ο πρώην πρόεδρος και νυν αξιωματούχος ασφαλείας Δημήτρι Α. Μεντβέντεφ δήλωσε ότι περίπου 417.000 νεοσύλλεκτοι υπέγραψαν συμβόλαια ένταξης στον ρωσικό στρατό το 2025, αριθμός που συμβαδίζει με ανεξάρτητες εκτιμήσεις. Η συνεχής αναπλήρωση προσωπικού επιτρέπει στη Μόσχα να συνεχίζει τις επιχειρήσεις παρά τις βαριές απώλειες.
Γιατί συνεχίζονται οι διαπραγματεύσεις διπλωματική τακτική
Σύμφωνα με ειδικούς και τις εκτιμήσεις των New York Times, η Ρωσία επιδιώκει να παραμείνει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων ώστε να διατηρήσει μια λειτουργική σχέση με την Ουάσινγκτον και να μην επωμιστεί αποκλειστικά την ευθύνη για τη συνέχιση της σύγκρουσης.
Παράλληλα, η Μόσχα επιδιώκει να καθυστερήσει την επιβολή νέων κυρώσεων ή πρόσθετων οικονομικών περιορισμών. Οι κυρώσεις που επέβαλε ο Πρόεδρος Τραμπ τον Οκτώβριο στις Rosneft και Lukoil ανάγκασαν τη Ρωσία να διαθέτει το πετρέλαιό της με σημαντικές εκπτώσεις.
Η συζήτηση γύρω από τους όρους ειρήνης εντείνει και τις εντάσεις μεταξύ της Ουκρανίας και των δυτικών συμμάχων της, καθώς οι διαπραγματεύσεις διεξάγονται ταυτόχρονα σε πολλές πρωτεύουσες.
Την Τετάρτη, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Σ. Πεσκόφ δήλωσε ότι ο Πούτιν έχει ενημερωθεί για τις νέες προτάσεις και ότι η Ρωσία διαμορφώνει τη στάση της. «Οι συνάδελφοί μας στις Ηνωμένες Πολιτείες γνωρίζουν καλά τις βασικές παραμέτρους της ρωσικής θέσης», ανέφερε.
Αναλυτές εκτιμούν ότι η διπλωματική αντιπαράθεση θα συνεχιστεί όσο διαρκεί ο πόλεμος. «Ο Πούτιν δεν προτίθεται να τερματίσει τη σύγκρουση ούτε να προχωρήσει σε ουσιαστικούς συμβιβασμούς αυτή τη στιγμή», σημείωσε ο αναλυτής από το Κίεβο Βολοντίμιρ Φέσενκο. Όπως υπογράμμισε, για το Κρεμλίνο η συζήτηση γύρω από το ειρηνευτικό σχέδιο του Τραμπ αποτελεί καθαρά τακτικό παιχνίδι με τις ΗΠΑ, με στόχο τη διατήρηση των σχέσεων με τον Αμερικανό πρόεδρο και την ταυτόχρονη πρόκληση τριβών μεταξύ Ουάσινγκτον και Κιέβου.
