Η Ρωσία ανακοίνωσε ότι το πρώτο σύνταγμα εξοπλισμένο με το σύστημα αεροπορικής και πυραυλικής άμυνας S-500 Prometheus έχει τεθεί σε μάχιμη λειτουργία, σύμφωνα με ανακοίνωση του ρωσικού υπουργείου Άμυνας.
Η κίνηση αυτή σηματοδοτεί μια προσπάθεια ενίσχυσης της αρχιτεκτονικής ανώτερης αεροπορικής και πυραυλικής άμυνας της Ρωσίας, με πιθανές επιπτώσεις στον σχεδιασμό πιθανών επιθέσεων των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Το κόμμα Καρυστιανού φέρνει χάος! Το 31% της MRB, οι σφοδρές αντιδράσεις και οι πολιτικοί σύμμαχοι
Σύμφωνα με το ρωσικό Υπουργείο Άμυνας, στις 17 Δεκεμβρίου 2025, ο υπουργός Άμυνας Αντρέι Μπελούσοφ δήλωσε σε διευρυμένη συνεδρίαση του διοικητικού συμβουλίου του υπουργείου ότι το πρώτο Σύνταγμα εξοπλισμένο με το σύστημα πυραύλων εδάφους-αέρος S-500 είχε τεθεί σε μάχιμη λειτουργία, περιγράφοντας το όπλο ως ικανό να πλήττει στόχους στο εγγύς διάστημα.
Στις ίδιες δηλώσεις, η Ρωσία δήλωσε ότι οι Αεροδιαστημικές Δυνάμεις της έχουν σχηματίσει για πρώτη φορά μια μεραρχία αεράμυνας και πυραυλικής άμυνας, σηματοδοτώντας ότι οι S-500 τίθενται σε λειτουργία ως μέρος μιας ολοκληρωμένης αρχιτεκτονικής αεράμυνας και πυραυλικής άμυνας, και όχι ως απλή επέκταση των υπαρχουσών μονάδων S-400.
Το ρωσικό S-500 Prometheus είναι ένα σύστημα αεράμυνας και πυραυλικής άμυνας μεγάλου βεληνεκούς που φέρεται να αναχαιτίζει αεροσκάφη, πυραύλους Κρουζ και βαλλιστικές κεφαλές, συμπεριλαμβανομένων στόχων σε υψόμετρα κοντά στο διάστημα.
Το κεντρικό ζήτημα είναι τι αλλάζει ένα επιχειρησιακό σύνταγμα S-500 σε συγκεκριμένους στρατιωτικούς όρους
Οι Δυτικοί αναλυτές γενικά βλέπουν το S-500 Prometheus ως την προσπάθεια της Ρωσίας να συγχωνεύσει την αεράμυνα μεγάλου βεληνεκούς με στοιχεία τερματικής βαλλιστικής πυραυλικής άμυνας σε κινητή μορφή.
Αναπτυγμένο από την Almaz-Antey, το σύστημα έχει σχεδιαστεί για να αντιμετωπίζει ένα ευρύ φάσμα απειλών, συμπεριλαμβανομένων αεροσκαφών, πυραύλων Κρουζ, κεφαλών βαλλιστικών πυραύλων και ενδεχομένως ορισμένων στόχων που λειτουργούν σε χαμηλή τροχιά στην Γη, τοποθετώντας το στο ανώτερο άκρο της πολυεπίπεδης δομής αεράμυνας της Ρωσίας.
Από τεχνικής άποψης, το S-500 πιστεύεται ότι χρησιμοποιεί πολλαπλούς τύπους αναχαιτιστών αντί για μία μόνο λύση πυραύλων.
Οι αξιολογήσεις ανοιχτού κώδικα υποδηλώνουν ότι μπορεί να εκτοξεύσει πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς για στόχους από τον αέρα, παράλληλα με ειδικούς πυραύλους βελτιστοποιημένους για βαλλιστικές απειλές υψηλής ταχύτητας και απειλές κοντά στο διάστημα.
Οι εμβέλειες εμπλοκής αναφέρονται συνήθως στην κατηγορία των 500 έως 600 χιλιομέτρων για επιλεγμένους στόχους, ενώ η εμβέλεια υψομέτρου εκτιμάται ότι εκτείνεται πολύ πέρα από τα παραδοσιακά συστήματα πυραύλων εδάφους-αέρος μεγάλου βεληνεκούς.
Η αρχιτεκτονική ραντάρ φέρεται να συνδυάζει ραντάρ πρόσκτησης μεγάλου βεληνεκούς με εξειδικευμένα ραντάρ εμπλοκής, επιτρέποντας την παρακολούθηση και τον έλεγχο πυρός εναντίον ταχέως κινουμένων αντικειμένων μεγάλου υψομέτρου, με μειωμένο χρόνο αντίδρασης.
Η επαναλαμβανόμενη αναφορά στην εμπλοκή κοντά στο διάστημα είναι επιχειρησιακά σημαντική. Εάν το σύστημα μπορεί να αναχαιτίσει στόχους σε υψόμετρα που πλησιάζουν ή υπερβαίνουν τα 100 χιλιόμετρα, ουσιαστικά θολώνει τη γραμμή μεταξύ αεράμυνας και πυραυλικής άμυνας.
Αυτό θα επέτρεπε στις ρωσικές δυνάμεις να αμφισβητήσουν την τελική φάση των τροχιών των βαλλιστικών πυραύλων και να περιπλέξουν τη χρήση πλατφορμών πληροφοριών, επιτήρησης και αναγνώρισης σε μεγάλο υψόμετρο.
Ορισμένα αναχαιτιστικά συστήματα που σχετίζονται με το S-500 πιστεύεται ότι βασίζονται στην τεχνολογία «χτύπημα για καταστροφή» εναντίον βαλλιστικών στόχων, αντανακλώντας μια δογματική μετατόπιση προς αναχαιτίσεις υψηλότερης ακρίβειας σε αυτήν την κατηγορία απειλής.
Από επιχειρησιακής άποψης, ένα Σύνταγμα πυραύλων S-500 που εισέρχεται σε πολεμική υπηρεσία θα πρέπει να νοείται ως στρατηγικό περιουσιακό στοιχείο προστασίας, και όχι ως σύστημα αεράμυνας στο πεδίο της μάχης.
Η κύρια αποστολή του είναι πιθανώς η υπεράσπιση των ρωσικών αρχών διοίκησης, των στρατηγικών υποδομών, των μεγάλων αεροπορικών βάσεων και των στοιχείων της πυρηνικής αποτροπής της Ρωσίας.
Ακόμη και μια περιορισμένη ανάπτυξη μπορεί να αναγκάσει έναν αντίπαλο να προσαρμόσει τον σχεδιασμό επιθέσεων αυξάνοντας την εξάρτησή του από τη διείσδυση σε χαμηλό υψόμετρο, δολώματα, επιθέσεις κορεσμού για την συντονισμένη καταστολή της εχθρικής αεράμυνας.
Σε τακτικό επίπεδο, ωστόσο, η αποτελεσματικότητα του S-500 εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ενσωμάτωση με συστήματα μικρότερης εμβέλειας που το προστατεύουν από πυραύλους Κρουζ, drones και μαχητικά αεροσκάφη.
Το ιστορικό ανάπτυξης του S-500 υποδηλώνει ότι απαιτείται προσοχή κατά την αξιολόγηση του άμεσου αντίκτυπού του. Το πρόγραμμα έχει παρουσιάσει επανειλημμένες καθυστερήσεις για περισσότερο από μια δεκαετία και οι μονάδες που τέθηκαν σε πρώιμο στάδιο, και ενδέχεται να μην αντικατοπτρίζουν το πλήρες σύνολο δυνατοτήτων που διαφημίστηκε αρχικά.
Η ανακοίνωση ενός Συντάγματος σε πολεμική υπηρεσία υποδηλώνει ετοιμότητα και σηματοδότηση αποτροπής, αλλά δεν επιβεβαιώνει αυτόματα την παραγωγή μεγάλης κλίμακας, πλήρη αποθέματα αναχαιτιστικών συστημάτων ή την εκτεταμένη εκπαίδευση του πληρώματος υπό συνθήκες ρεαλιστικές για μάχη.
Σε σύγκριση με τα δυτικά αντίστοιχα συστήματα, το S-500 καταλαμβάνει μια μοναδική αλλά αμφισβητούμενη θέση: το αμερικανικό σύστημα THAAD είναι βελτιστοποιημένο για τερματική βαλλιστική πυραυλική άμυνα και εξωατμοσφαιρικές αναχαιτίσεις, αλλά δεν προορίζεται για την εκτέλεση αεράμυνας μεγάλου βεληνεκούς εναντίον αεροσκαφών.
Το σύστημα Aegis Ballistic Missile Defense με αναχαιτιστικά συστήματα SM-3 επικεντρώνεται σε αναχαιτίσεις στο διάστημα, βασιζόμενο σε ναυτικές πλατφόρμες και δικτυωμένους αισθητήρες αντί για κινητές χερσαίες μονάδες.
Το Arrow 3 του Ισραήλ έχει κατασκευαστεί ειδικά για αναχαιτίσεις στο διάστημα και έχει επιδείξει επιχειρησιακή χρήση, ενώ τα ευρωπαϊκά συστήματα όπως το SAMP/T NG δίνουν έμφαση στην κινητικότητα και την ενσωμάτωση στα δίκτυα αεράμυνας του ΝΑΤΟ, παρά στην εμβέλεια σε ακραίο υψόμετρο.
Τελικά, η εισαγωγή των S-500 σε μαχητική υπηρεσία ενισχύει το ανώτερο επίπεδο της ολοκληρωμένης αεροπορικής και πυραυλικής άμυνας της Ρωσίας, και προσθέτει πολυπλοκότητα σε οποιαδήποτε πιθανή εκστρατεία υψηλού επιπέδου κατά ρωσικού εδάφους.
Ωστόσο, ο πραγματικός αντίκτυπός τους στο πεδίο της μάχης θα διαμορφωθεί από την κλίμακα παραγωγής, την επιχειρησιακή ολοκλήρωση και την απόδοση υπό αμφισβητούμενες συνθήκες.
Μέχρι να καταδειχθούν σαφέστερα αυτοί οι παράγοντες, οι S-500 θα πρέπει να θεωρούνται ως μια δυνητικά σημαντική δυνατότητα της οποίας η στρατηγική αξία υπερβαίνει επί του παρόντος το αποδεδειγμένο επιχειρησιακό τους ιστορικό.
