Παρά την παροιμιώδη φράση του Ουμπέρτο Έκο ότι «τον Αύγουστο δεν υπάρχουν ειδήσεις», η επικείμενη συνάντηση του Αμερικανού Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ με τον Ρώσο Πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν την Παρασκευή στην Αλάσκα αναδεικνύεται ως κορυφαίο γεωπολιτικό γεγονός του καλοκαιριού, με πιθανές επιπτώσεις που θα μπορούσαν να καθορίσουν την πορεία της Ουκρανικής σύγκρουσης.
Παρά τις ελπίδες για πρόοδο, οι προσδοκίες παραμένουν συγκρατημένες, καθώς η συνεχιζόμενη ρωσική αντεπίθεση έχει προκαλέσει σημαντικές απώλειες στον ουκρανικό πληθυσμό, γεγονός που έχει οδηγήσει τον Τραμπ σε τελεσίγραφα και απειλές για νέες δευτερογενείς κυρώσεις.
Ο Λευκός Οίκος, με την πέμπτη επίσκεψη Αμερικανού απεσταλμένου στη Μόσχα, επιχειρεί να διερευνήσει τις δυνατότητες ειρηνευτικής λύσης. Σε περίπτωση επιτυχίας, ο Τραμπ θα μπορούσε να ενισχύσει το διεθνές του προφίλ, με αναλυτές να μην αποκλείουν ακόμη και υποψηφιότητα για το Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης.
Ωστόσο, η απουσία του Ουκρανού Προέδρου Βολοντιμίρ Ζελένσκι από τη συνάντηση και το ασαφές σχέδιο κατάπαυσης του πυρός προκαλούν ανησυχία σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες όπως το Παρίσι, το Λονδίνο, το Βερολίνο και τις Βρυξέλλες, οι οποίες βρίσκονται σε κατάσταση συναγερμού.
Η ειδοποιός διαφορά και οι ευρωπαϊκές αντιδράσεις
Παρότι ο Ζελένσκι έχει ενημερωθεί τηλεφωνικά από τον Τραμπ για την πρωτοβουλία, οποιαδήποτε παραχώρηση εδαφών προς τη Ρωσία θα σηματοδοτούσε ριζική αλλαγή στο μεταπολεμικό ευρωπαϊκό στάτους, κάτι που οι Ευρωπαίοι ηγέτες έχουν καταστήσει σαφές ότι δεν θα δεχθούν χωρίς τη συμμετοχή τους.
Η ενημέρωση του Κιέβου και των ευρωπαϊκών πρωτευουσών από τον Τραμπ θεωρείται από πολλούς αναλυτές ως σημαντική μετατόπιση στη στρατηγική του, εγκαταλείποντας τις μονομερείς πρωτοβουλίες του παρελθόντος.
Η σκλήρυνση της στάσης Τραμπ και η αντίδραση Πούτιν
Ο Τραμπ έχει εκφράσει απογοήτευση για την αποτυχία των προηγούμενων συνομιλιών, την οποία αποδίδει στη ρωσική πλευρά, παρά τις προσωπικά καλές σχέσεις του με τον Πούτιν. Αυτό τον οδήγησε σε αυστηρό τελεσίγραφο προς τη Μόσχα για κατάπαυση του πυρός, συνοδευόμενο από απειλές για δασμούς έως και 100% σε χώρες που αγοράζουν ρωσικό πετρέλαιο, με την Κίνα και την Ινδία στο στόχαστρο.
Η σκλήρυνση της στάσης Τραμπ φαίνεται πως ώθησε τον Πούτιν να ζητήσει συνάντηση, κατά τη διάρκεια τρίωρης συνομιλίας με τον Αμερικανό αξιωματούχο Στιβ Γουίτκοφ. Λίγες ώρες αργότερα, ο Τραμπ επέβαλε επιπλέον δασμό 25% στην Ινδία, ως τιμωρία για τις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου, σύμφωνα με επίσημο έγγραφο του Λευκού Οίκου.
Καχυποψία, κυρώσεις και διπλωματικά παιχνίδια: Η συνάντηση Τραμπ - Πούτιν υπό το μικροσκόπιο
Η λήξη του τελεσιγράφου Τραμπ προς τη Μόσχα στα τέλη της εβδομάδας καθιστά τη σχεδιαζόμενη συνάντηση με τον Βλαντιμίρ Πούτιν κρίσιμη για την αποκλιμάκωση της έντασης. Ωστόσο, ο Αμερικανός Πρόεδρος εμφανίζεται πλέον πιο επιφυλακτικός, ενώ ο Ουκρανός Πρόεδρος Βολοντιμίρ Ζελένσκι προειδοποιεί για πιθανή παραπλάνηση, εκτιμώντας ότι η συνάντηση μπορεί να αποτελέσει μέρος ενός διπλωματικού ελιγμού.
Ο Λευκός Οίκος δεν έχει αποκλείσει την παρουσία Ζελένσκι στη συνάντηση της Αλάσκας, παρά τις πιέσεις από Γαλλία, Γερμανία, Βρετανία, Βρυξέλλες και οκτώ βόρειες ευρωπαϊκές χώρες, που ζητούν την ενεργή συμμετοχή της Ουκρανίας.
Η οικονομία του πολέμου και η στάση της Μόσχας
Για το Κίεβο, η χρηματοδότηση του πολέμου από τα έσοδα των ρωσικών ορυκτών καυσίμων αποτελεί βασικό εμπόδιο για την ειλικρινή διάθεση της Μόσχας να υποχωρήσει. Παρ’ όλα αυτά, ο Ζελένσκι αναγνωρίζει ότι η Ρωσία δείχνει μεγαλύτερη προθυμία για εκεχειρία, ενώ ο Γερμανός Καγκελάριος Φρίντριχ Μέρτς επανέφερε το ζήτημα των ουσιαστικών οικονομικών κυρώσεων κατά της Ρωσίας.
Η παγίδα του Πούτιν και η στρατηγική Τραμπ
Παρά τις δηλώσεις Τραμπ περί «μεγάλης προόδου», η καταδίκη των «αηδιαστικών» ρωσικών αεροπορικών επιδρομών στο Κίεβο παραμένει σαφής. Σε περίπτωση που η Μόσχα συνεχίσει την τακτική των καθυστερήσεων, ο Λευκός Οίκος ενδέχεται να επιδιώξει μερική κατάπαυση του πυρός, ειδικά όσον αφορά τις επιθέσεις κατά αμάχων, ως πρώτο βήμα για ουσιαστική ειρηνευτική διαδικασία.
Μια τέτοια εξέλιξη θα μπορούσε να ενισχύσει το ηγετικό προφίλ του Τραμπ και να αναζωογονήσει το διεθνές κύρος των ΗΠΑ, ιδιαίτερα δεδομένου ότι η τελευταία Σύνοδος Κορυφής ΗΠΑ-Ρωσίας πραγματοποιήθηκε το 2021 στη Γενεύη, επί προεδρίας Τζο Μπάιντεν.
Οι στρατηγικές διεκδικήσεις της Ρωσίας
Αναλυτές επισημαίνουν ότι ο Πούτιν επιδιώκει την επιστροφή της Ουκρανίας στη ρωσική σφαίρα επιρροής, με δέσμευση για μη ένταξη στο ΝΑΤΟ, περιορισμό της Συμμαχίας στις χώρες του πρώην Συμφώνου της Βαρσοβίας, και αποστρατικοποίηση των τεσσάρων προσαρτημένων περιοχών: Ντόνετσκ, Λουχάνσκ, Χερσώνα, Ζαπορίζια, καθώς και της Κριμαίας.
Σύμφωνα με το Politico, οι ρωσικοί όροι περιλαμβάνουν:
- Απαγόρευση συμμετοχής της Ουκρανίας σε στρατιωτικές συμμαχίες
- Περιορισμό του μεγέθους του ουκρανικού στρατού
- Υιοθέτηση της ρωσικής ως επίσημης γλώσσας
- Άρση των διεθνών κυρώσεων κατά της Ρωσίας
Η προσάρτηση του Ντόνετσκ και του Λουχάνσκ φαίνεται να αποτελεί βασικό σημείο διαπραγμάτευσης, χωρίς όμως να έχει παρουσιαστεί σαφές σχέδιο για την κατάπαυση του πυρός.
Οικονομικά ανταλλάγματα και γεωπολιτικές επιπτώσεις
Το Κρεμλίνο ενδέχεται να προτείνει επικαιροποίηση της πυρηνικής επιτροπής και διμερές οικονομικό deal με τον Τραμπ, γνωρίζοντας την προτίμηση του Αμερικανού Προέδρου σε εντυπωσιακές συμφωνίες.
Σύμφωνα με το Axios, οι δευτερογενείς δασμοί ύψους 100% σε χώρες που αγοράζουν ρωσικό πετρέλαιο θα είχαν σοβαρές επιπτώσεις στις παγκόσμιες αγορές, επηρεάζοντας την Κίνα και την Ινδία, οι οποίες φαίνεται να εξετάζουν απευθείας εμπορικές συνομιλίες με τις ΗΠΑ.
Την ίδια στιγμή, ο πρώην Ρώσος Πρωθυπουργός Ντμίτρι Μεντβέντεφ χαρακτήρισε τα τελεσίγραφα Τραμπ ως «βήμα προς τον πόλεμο», εκφράζοντας τη σκληρή γραμμή του Κρεμλίνου και μέρος της ρωσικής κοινωνίας, που βιώνει μια παρατεταμένη σύγκρουση διάρκειας τρεισήμισι ετών.
Διπλωματικό παζάρι με εσωτερικές και διεθνείς προεκτάσεις: Η συνάντηση Τραμπ - Πούτιν ως win-win σενάριο
Η πιθανότητα επαναφοράς της εικόνας μιας χειραψίας μεταξύ των δύο ηγετών των ΗΠΑ και της Ρωσίας φαίνεται να λειτουργεί ενισχυτικά για τα εσωτερικά ακροατήρια και των δύο χωρών. Ο Ντόναλντ Τραμπ αντιμετωπίζει πίεση από την πληθωριστική κρίση και την πολιτική πόλωση στις ΗΠΑ, ενώ το Κρεμλίνο επιδιώκει να στείλει μηνύματα για την Ουκρανία, όπως δήλωσε ο Αμερικανός απεσταλμένος μετά τη συνάντησή του με τον Βλαντιμίρ Πούτιν.
Σύμφωνα με αρκετούς αναλυτές, ο Τραμπ θεωρείται απαραίτητος για την επίτευξη των ρωσικών όρων, ενώ και η Ρωσία φαίνεται να χρειάζεται την αμερικανική διαμεσολάβηση για να προχωρήσει σε διπλωματικές παραχωρήσεις.
Οικονομικές ενδείξεις και γεωπολιτικές κινήσεις: Το Σχέδιο Β του Κρεμλίνου
Με την έναρξη των προετοιμασιών για τη συνάντηση στην Αλάσκα, η ρωσική χρηματιστηριακή αγορά σημείωσε άνοδο άνω του 5%, με τον δείκτη MOEX να φτάνει σε υψηλό δύο μηνών, ενώ το ρούβλι ενισχύθηκε έναντι του δολαρίου και του γιουάν, σύμφωνα με το Reuters.
Παράλληλα, Ρώσοι αναλυτές, όπως ο Γιούρι Ποντόλιακα, ερμηνεύουν τη συνάντηση ως «διπλωματικό καρουζέλ», με τον Πούτιν να επιχειρεί να παγιδεύσει τον Τραμπ σε έναν κύκλο διαπραγματεύσεων.
Η απειλή των δευτερογενών κυρώσεων από τις ΗΠΑ οδήγησε στην προγραμματισμένη επίσκεψη του Πούτιν στην Ινδία στα τέλη Αυγούστου, μετά την Κίνα, η οποία αποτελεί τον μεγαλύτερο εισαγωγέα ρωσικού πετρελαίου, με αγορές ύψους 62,5 δισ. δολαρίων το 2024.
Οικονομική πίεση και νομοθετικές πρωτοβουλίες στις ΗΠΑ
Ο Λευκός Οίκος διατηρεί σε εκκρεμότητα διακομματικό νομοσχέδιο που προβλέπει δασμούς έως και 500% σε χώρες που συνεχίζουν να εισάγουν ρωσική ενέργεια. Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει δηλώσει δημόσια ότι εξετάζει σοβαρά την έγκριση του νομοσχεδίου, το οποίο κερδίζει έδαφος στο Καπιτώλιο, ενισχύοντας τις επιφυλάξεις για τις πραγματικές προθέσεις του Βλαντιμίρ Πούτιν.
