Σε μια κρίσιμη χρονική συγκυρία για την Ουκρανία, Ευρωπαίοι ηγέτες απηύθυναν έκκληση για διατήρηση της πίεσης προς τη Ρωσία, με στόχο την επίτευξη μιας δίκαιης και βιώσιμης ειρήνης. Η παρέμβασή τους έρχεται λίγο πριν από την προγραμματισμένη συνάντηση κορυφής μεταξύ του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν και του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, η οποία έχει προκαλέσει ανησυχία στο Κίεβο για πιθανές συμφωνίες που θα μπορούσαν να υπονομεύσουν τα ουκρανικά συμφέροντα.
Η συνάντηση αναμένεται να πραγματοποιηθεί στις 15 Αυγούστου στην Αλάσκα, στο πλαίσιο πρωτοβουλίας του Τραμπ για εξεύρεση λύσης στη σύγκρουση που ξεκίνησε με τη ρωσική εισβολή τον Φεβρουάριο του 2022.
Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι εξέφρασε την πλήρη στήριξή του στη κοινή ευρωπαϊκή δήλωση, υπογραμμίζοντας ότι η ειρήνη πρέπει να επιτευχθεί με τρόπο που να προστατεύει τόσο τα ουκρανικά όσο και τα ευρωπαϊκά συμφέροντα ασφαλείας. Σε ανάρτησή του στην πλατφόρμα Χ, ανέφερε:
«Το τέλος του πολέμου πρέπει να είναι δίκαιο, και είμαι ευγνώμων σε όποιον στέκεται δίπλα στην Ουκρανία και στον λαό μας σήμερα για χάρη της ειρήνης στην Ουκρανία, που υπερασπίζεται τα ζωτικής σημασίας συμφέροντα ασφαλείας των ευρωπαϊκών μας κρατών», εκφράζοντας ευγνωμοσύνη προς όσους στηρίζουν την Ουκρανία και τον λαό της.
Ο Ζελένσκι αναφέρθηκε ονομαστικά στους ηγέτες που υπέγραψαν τη δήλωση: Εμανουέλ Μακρόν, Τζόρτζια Μελόνι, Φρίντριχ Μερτς, Ντόναλντ Τουσκ, Κιρ Στάρμερ, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και Πέτερ Στουμπ, επισημαίνοντας τη σημασία της ενότητας στην ευρωπαϊκή στάση.
Σύμφωνα με δηλώσεις αξιωματούχου του Λευκού Οίκου, ο πρόεδρος Τραμπ εμφανίζεται ανοιχτός στο ενδεχόμενο τριμερούς συνάντησης με Πούτιν και Ζελένσκι, αν και προς το παρόν σχεδιάζεται μόνο διμερής συνάντηση με τον Ρώσο πρόεδρο. Το NBC News μετέδωσε ότι συζητείται η πιθανότητα πρόσκλησης του Ζελένσκι στην Αλάσκα, χωρίς να έχει ληφθεί οριστική απόφαση.
Κατά τη διάρκεια τηλεφωνικής επικοινωνίας με τον Βρετανό πρωθυπουργό Κιρ Στάρμερ, ο Ζελένσκι κάλεσε τους Ευρωπαίους συμμάχους να προχωρήσουν σε «ξεκάθαρα μέτρα» για τη διαμόρφωση κοινής στρατηγικής, παρά το γεγονός ότι δεν συμμετέχουν άμεσα στις επικείμενες συνομιλίες.
Τέλος, σε κοινή δήλωση που εκδόθηκε το βράδυ του Σαββάτου, οι Ευρωπαίοι ηγέτες τόνισαν ότι μόνο μια προσέγγιση που συνδυάζει ενεργή διπλωματία, συνεχή υποστήριξη στην Ουκρανία και πίεση προς τη Ρωσία μπορεί να οδηγήσει σε επιτυχή τερματισμό του πολέμου.
Σε κοινή ανακοίνωση, Ευρωπαίοι ηγέτες εξέφρασαν την υποστήριξή τους στην πρωτοβουλία του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ για τον τερματισμό της σύγκρουσης στην Ουκρανία, χαιρετίζοντας τις προσπάθειές του για την επίτευξη ειρήνης. Παράλληλα, τόνισαν ότι η στήριξή τους θα συνεχιστεί σε διπλωματικό επίπεδο αλλά και μέσω ουσιαστικής στρατιωτικής και οικονομικής βοήθειας προς την Ουκρανία, περιλαμβανομένης της δράσης της «συμμαχίας των προθύμων» και της διατήρησης και επιβολής κυρώσεων κατά της Ρωσίας.
Το κείμενο υπογράφεται από κορυφαίους Ευρωπαίους ηγέτες: Εμανουέλ Μακρόν (Γαλλία), Τζόρτζα Μελόνι (Ιταλία), Φρίντριχ Μερτς (Γερμανία), Ντόναλντ Τουσκ (Πολωνία), Κιρ Στάρμερ (Ηνωμένο Βασίλειο), Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν (Ευρωπαϊκή Επιτροπή) και Άλεξ Στουμπ (Φινλανδία).
Οι ηγέτες υπογράμμισαν ότι «ο δρόμος προς την ειρήνη στην Ουκρανία δεν μπορεί να χαραχθεί χωρίς την Ουκρανία», επαναλαμβάνοντας τη δέσμευσή τους στην αρχή της απαραβίαστης εδαφικής ακεραιότητας και τονίζοντας ότι η γραμμή του μετώπου πρέπει να αποτελέσει το σημείο εκκίνησης των διαπραγματεύσεων.
Η πρωτοβουλία Τραμπ έχει προκαλέσει έντονη διπλωματική κινητικότητα. Ο πρόεδρος Ζελένσκι είχε τηλεφωνικές συνομιλίες με τον Μακρόν και τον Ισπανό πρωθυπουργό Πέδρο Σάντσεθ, ενώ στο Λονδίνο πραγματοποιήθηκε συνάντηση υψηλού επιπέδου με τη συμμετοχή του Βρετανού ΥΠΕΞ Ντέιβιντ Λάμι, του Αμερικανού αντιπροέδρου Τζέι Ντι Βανς, του προσωπάρχη της ουκρανικής προεδρίας Αντρίι Γέρμακ, του πρώην υπουργού Άμυνας Ρουστέμ Ουμέροφ και συμβούλων εθνικής ασφάλειας από ευρωπαϊκές χώρες.
Ο πρόεδρος της Βραζιλίας Λούλα ντα Σίλβα είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Ρώσο πρόεδρο, εντείνοντας τις διεθνείς επαφές γύρω από την ειρηνευτική διαδικασία.
Σε δηλώσεις του, ο Τραμπ ανέφερε ότι μια ενδεχόμενη διευθέτηση της σύγκρουσης θα μπορούσε να περιλαμβάνει ανταλλαγές εδαφών «προς όφελος και των δύο πλευρών», χωρίς να δώσει περαιτέρω λεπτομέρειες, σημειώνοντας τη σύνθετη φύση της κατάστασης λόγω της μακροχρόνιας σύγκρουσης.
Από την πλευρά της, η Ρωσία θέτει ως προϋποθέσεις την επίσημη παραχώρηση των περιοχών Ντονέτσκ, Λουγκάνσκ, Ζαπορίζια, Χερσώνα και της Κριμαίας, την απόσυρση της Ουκρανίας από το σχέδιο ένταξης στο NATO και τη διακοπή της δυτικής στρατιωτικής βοήθειας.
Το Κίεβο απορρίπτει αυτές τις απαιτήσεις ως απαράδεκτες, ζητώντας πλήρη απόσυρση των ρωσικών στρατευμάτων, εγγυήσεις ασφαλείας από τη Δύση, συνεχείς παραδόσεις όπλων και ανάπτυξη ευρωπαϊκών δυνάμεων στην περιοχή — αιτήματα που αντιμετωπίζουν την αντίθεση του Κρεμλίνου.