Το κλείσιμο των κομβικής σημασίας Στενών του Ορμούζ εξετάζεται σοβαρά από την Τεχεράνη όπως μετέδωσε η ηλεκτρονική ειδησεογραφική πλατφόρμα IRINN στο Ιράν, επικαλούμενη δηλώσεις του Ισμαΐλ Κοσαρί, μέλους της επιτροπής Ασφαλείας και Άμυνας του ιρανικού κοινοβουλίου.
Τα Στενά του Ορμούζ που βρίσκονται μεταξύ του Ομάν και του Ιράν, είναι η πιο σημαντική θαλάσσια δίοδος παγκοσμίως, για τη ναυτιλιακή μεταφορά του πετρελαίου.
Τα 5 χειρότερα σενάρια στη σύγκρουση Ιράν - Ισραήλ: Η ανάλυση του BBC
Τι θα γίνει αν οι παγκόσμιες εκκλήσεις αγνοηθούν από το Ισραήλ και το Ιράν; Τι θα γίνει αν η σύγκρουση κλιμακωθεί και επεκταθεί;
Ακολουθούν μερικά από τα χειρότερα δυνατά σενάρια σύμφωνα με την ανάλυση του BBC.
Οι ΗΠΑ εμπλέκονται στη σύγκρουση
Παρά τις διαψεύσεις των ΗΠΑ, το Ιράν είναι σαφές ότι πιστεύει πως οι αμερικανικές δυνάμεις ενέκριναν και τουλάχιστον σιωπηρά υποστήριξαν τις επιθέσεις του Ισραήλ.
Το Ιράν θα μπορούσε να πλήξει αμερικανικούς στόχους σε όλη τη Μέση Ανατολή – όπως καταυλισμούς ειδικών δυνάμεων στο Ιράκ, στρατιωτικές βάσεις στον Περσικό Κόλπο και διπλωματικές αποστολές στην περιοχή. Οι ένοπλες ομάδες-δορυφόροι του Ιράν, όπως η Χεζμπολάχ και η Χαμάς, μπορεί να έχουν αποδυναμωθεί, αλλά οι φιλοϊρανικές πολιτοφυλακές στο Ιράκ παραμένουν ισχυρές και εξοπλισμένες.
Οι ΗΠΑ φοβούνταν ένα τέτοιο ενδεχόμενο και απομάκρυναν ορισμένο προσωπικό. Στις δημόσιες δηλώσεις τους έχουν προειδοποιήσει αυστηρά το Ιράν για τις συνέπειες οποιασδήποτε επίθεσης σε αμερικανικούς στόχους.
Τι θα συμβεί αν σκοτωθεί ένας Αμερικανός πολίτης, π.χ. στο Τελ Αβίβ ή αλλού;
Ο Ντόναλντ Τραμπ ίσως βρεθεί υποχρεωμένος να αντιδράσει. Ο Ισραηλινός Πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου έχει κατηγορηθεί εδώ και καιρό ότι θέλει να σύρει τις ΗΠΑ σε πόλεμο με το Ιράν για να το νικήσει.
Οι στρατιωτικοί αναλυτές λένε ότι μόνο οι ΗΠΑ διαθέτουν βομβαρδιστικά και βόμβες-καταστροφέα καταφυγίων ικανές να πλήξουν τα βαθύτερα ιρανικά πυρηνικά κέντρα, όπως το υπόγειο εργοστάσιο του Φορντόου.
Ο Τραμπ είχε υποσχεθεί στους υποστηρικτές του ότι δεν θα εμπλακεί σε άλλον "αιώνιο πόλεμο" στη Μέση Ανατολή. Ωστόσο, πολλοί Ρεπουμπλικάνοι υποστηρίζουν το Ισραήλ και τη θέση του ότι τώρα είναι η ώρα για αλλαγή καθεστώτος στην Τεχεράνη.
Αν όμως οι ΗΠΑ γίνουν ενεργός πολεμικός παράγοντας, αυτό θα συνιστά τεράστια κλιμάκωση με μακροχρόνιες και πιθανόν καταστροφικές συνέπειες.
Οι χώρες του Κόλπου εμπλέκονται
Αν το Ιράν αποτύχει να πλήξει τους καλά προστατευμένους στρατιωτικούς ή άλλους στόχους του Ισραήλ, μπορεί να στραφεί σε ευκολότερους στόχους στον Περσικό Κόλπο – ειδικά σε χώρες που θεωρεί ότι στήριξαν τους εχθρούς του.
Υπάρχουν πολλά ενεργειακά και υποδομικά σημεία-κλειδιά στην περιοχή. Θυμηθείτε ότι το Ιράν κατηγορήθηκε για την επίθεση στα πετρελαϊκά πεδία της Σαουδικής Αραβίας το 2019 και οι Χούθι σύμμαχοί του έπληξαν στόχους στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα το 2022.
Έκτοτε, έχει σημειωθεί μια σχετική συμφιλίωση μεταξύ του Ιράν και ορισμένων χωρών της περιοχής.
Ωστόσο, οι χώρες αυτές φιλοξενούν αμερικανικές βάσεις. Ορισμένες βοήθησαν – διακριτικά – στην άμυνα του Ισραήλ από ιρανικούς πυραύλους πέρυσι.
Αν δεχτούν επίθεση, μπορεί να ζητήσουν από τις ΗΠΑ να τις υπερασπιστούν – όπως και το Ισραήλ.
Το Ισραήλ αποτυγχάνει να καταστρέψει το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν
Τι θα συμβεί αν η επίθεση του Ισραήλ αποτύχει; Αν οι πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν είναι πολύ βαθιά, πολύ καλά προστατευμένες; Αν τα 400 κιλά ουρανίου εμπλουτισμένου κατά 60% – δηλαδή ένα βήμα πριν την πυρηνική όπλιση, ικανά για περίπου δέκα βόμβες – δεν καταστραφούν;
Πιστεύεται ότι αυτό μπορεί να είναι κρυμμένο βαθιά σε μυστικά ορυχεία. Το Ισραήλ μπορεί να σκότωσε κάποιους πυρηνικούς επιστήμονες, αλλά καμία βόμβα δεν μπορεί να καταστρέψει τη γνώση και την τεχνογνωσία.
Τι θα γίνει αν η ισραηλινή επίθεση πείσει την ιρανική ηγεσία ότι η μόνη τους άμυνα είναι να τρέξουν γρήγορα προς την απόκτηση πυρηνικής δυνατότητας;
Τι θα γίνει αν οι νέοι στρατιωτικοί ηγέτες του Ιράν είναι πιο ριψοκίνδυνοι και λιγότερο συνετοί από τους προκατόχους τους;
Αυτό ενδέχεται να αναγκάσει το Ισραήλ σε νέες επιθέσεις, οδηγώντας σε έναν συνεχή κύκλο επίθεσης και αντεπίθεσης. Οι Ισραηλινοί έχουν έναν σκληρό όρο γι’ αυτή τη στρατηγική: τη λένε «κούρεμα του γκαζόν».
Παγκόσμιο οικονομικό σοκ
Η τιμή του πετρελαίου ήδη ανεβαίνει. Τι θα γίνει αν το Ιράν προσπαθήσει να κλείσει τα Στενά του Ορμούζ, περιορίζοντας ακόμα περισσότερο τη ροή πετρελαίου;
Τι θα γίνει αν – στην άλλη πλευρά της Αραβικής Χερσονήσου – οι Χούθι στην Υεμένη εντείνουν τις επιθέσεις τους στη ναυσιπλοΐα στην Ερυθρά Θάλασσα; Είναι οι τελευταίοι σύμμαχοι-προξι του Ιράν με απρόβλεπτη και υψηλού ρίσκου συμπεριφορά.
Πολλές χώρες ήδη αντιμετωπίζουν κρίση ακρίβειας. Η αύξηση της τιμής του πετρελαίου θα ενίσχυε τον πληθωρισμό σε μια παγκόσμια οικονομία που ήδη υποφέρει – ιδίως λόγω των δασμών του Τραμπ.
Και μην ξεχνάμε: ο μόνος που ωφελείται από την άνοδο των τιμών του πετρελαίου είναι ο Ρώσος πρόεδρος Πούτιν, που θα δει δισεκατομμύρια να ρέουν στο Κρεμλίνο για να συνεχίσει τον πόλεμό του στην Ουκρανία.
Πτώση του ιρανικού καθεστώτος, δημιουργία κενού
Τι θα γίνει αν το Ισραήλ πετύχει τον μακροπρόθεσμο στόχο του: να ανατρέψει το ισλαμικό επαναστατικό καθεστώς στο Ιράν;
Ο Νετανιάχου λέει ότι πρωταρχικός του στόχος είναι η καταστροφή του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν. Αλλά στη χθεσινή του δήλωση έκανε σαφές ότι θέλει και αλλαγή καθεστώτος.
Απευθυνόμενος στον «υπερήφανο λαό του Ιράν», είπε πως η επίθεση «σας ανοίγει τον δρόμο για την ελευθερία σας» από αυτό που χαρακτήρισε «σατανικό και καταπιεστικό καθεστώς».
Η ανατροπή της ιρανικής κυβέρνησης μπορεί να ακούγεται θελκτική για κάποιους – ιδιαίτερα στο Ισραήλ. Αλλά ποιο θα είναι το κενό που θα αφήσει; Ποιες θα είναι οι απρόβλεπτες συνέπειες; Πώς θα μοιάζει μια εμφύλια σύγκρουση στο Ιράν;
Πολλοί θυμούνται τι συνέβη στο Ιράκ και στη Λιβύη όταν κατέρρευσαν οι ισχυρές κυβερνήσεις.
Άρα, πολλά θα κριθούν από το πώς θα εξελιχθεί η σύγκρουση τις επόμενες ημέρες. Πόσο – και με ποιον τρόπο – θα αντεπιτεθεί το Ιράν; Και πόση αυτοσυγκράτηση – αν υπάρξει – θα μπορέσουν οι ΗΠΑ να επιβάλουν στο Ισραήλ;
Από τις απαντήσεις σε αυτά τα δύο ερωτήματα θα εξαρτηθούν πάρα πολλά.
