Ο κίνδυνος ανάφλεξης στα Βαλκάνια είναι ορατός πιο πολύ από ποτέ, λόγω της μεγάλης κόντρας της δύσης συνολικά με την Ρωσία.
“Το Κρεμλίνο έχει ξεκινήσει ένα νέο κύμα προσπαθειών για την αποσταθεροποίηση των Βαλκανίων και την κατάργηση των Συμφωνιών Ντέιτον του 1995, οι οποίες τερμάτισαν τον πόλεμο της Βοσνίας (1992–1995)”, έγραψε το Ινστιτούτο Μελέτης του Πολέμου (ISW), αγνοώντας τα παιχνίδια της δύσης για την εκδίωξη του Μίλοραντ Ντόντικ και το αίτημα για ένωση με την Σερβία, όπως το Κόσσοβο.
Η Δημοκρατία Σέρπσκα είναι μία από τις δύο πολιτικές οντότητες που αποτελούν τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, η άλλη είναι η Ομοσπονδία της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης.
"Η οντότητα αυτή έχει ευρεία αυτονομία και αποτελείται κυρίως από Σέρβους σε πληθυσμό. Συχνά υπήρξε κέντρο φιλορωσικών αισθημάτων και εθνικιστικής ρητορικής. Ο επί χρόνια ηγέτης της, Μίλοραντ Ντόντικ, έχει γίνει διαβόητος για την ανοιχτή του συμμαχία με το Κρεμλίνο, τις επανειλημμένες προσπάθειες υπονόμευσης των κρατικών θεσμών της Βοσνίας και τις εκκλήσεις για μεγαλύτερη σερβική αυτονομία ή ακόμα και απόσχιση.
Οι αναλυτές του ινστιτούτου πιστεύουν ότι αυτό είναι πιθανό μέρος μιας ευρύτερης εκστρατείας για τη διαίρεση και την αποπροσανατολισμό της Ευρώπης.
Στις 9 Σεπτεμβρίου, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ συναντήθηκε με τον Μίλοραντ Ντόντικ, τον τιμωρημένο πρόεδρο της Δημοκρατίας Σέρπσκα. Η συνάντηση πραγματοποιήθηκε στη Μόσχα και ακολούθησε συνέντευξη Τύπου όπου ο Λαβρόφ έκανε αρκετές αξιοσημείωτες δηλώσεις.
Ο Λαβρόφ τόνισε τον συμβολικό χαρακτήρα της συνάντησής τους, σημειώνοντας ότι έλαβε χώρα στην 30ή επέτειο των Συμφωνιών του Ντέιτον, τις οποίες περιέγραψε ως τερματισμό της «επιθετικότητας» του ΝΑΤΟ στη Βοσνία.
Ισχυρίστηκε ότι η Ρωσία είναι ένας από τους εγγυητές της συμφωνίας από τον Δεκέμβριο του 1995 και κατηγόρησε τη Δύση ότι την παραβίασε προκειμένου να αποκτήσει «αδιαίρετο έλεγχο» στη Βοσνία, και να στερήσει από τους Σέρβους τα δικαιώματά τους.
Ο Ρώσος ΥΠΕΞ καταδίκασε επίσης την «ξένη παρέμβαση» στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, λέγοντας ότι η Ρωσία απορρίπτει τις προσπάθειες της Δύσης να απομακρύνει «ανεπιθύμητους» Σέρβους ηγέτες.
Οι αναλυτές του ISW διευκρίνισαν ότι αυτό μπορεί να αναφέρεται στην απόφαση του βοσνιακού δικαστηρίου κατά του Ντόντικ για αθέτηση των εντολών του Ύπατου Εκπροσώπου (του διεθνούς αξιωματούχου που επιβλέπει την εφαρμογή της ειρήνης στη Βοσνία) και αγνόηση των αποφάσεων του Συνταγματικού Δικαστηρίου, σε μια δίκη παρωδία εναντίον του Σέρβου ηγέτη.
Ο Λαβρόφ ισχυρίστηκε ότι "η «καταστροφή της συναίνεσης» που στηρίζει τη Βοσνία είναι ουσιαστικά έγκλημα, προειδοποιώντας ότι θα μπορούσε να προκαλέσει έναν ακόμη πόλεμο στα Βαλκάνια".
Εξέφρασε επίσης την υποστήριξή του στην πρόταση του Ντόντικ για τη διεξαγωγή «δημοψηφίσματος» στη Δημοκρατία Σέρπσκα τον Οκτώβριο του 2025.
Ο ίδιος σχολίασε σαρκαστικά ότι η Δύση «δεν συμπαθεί τα δημοψηφίσματα» και χαρακτήρισε το δημοψήφισμα του 2014 της Ρωσίας στην Κριμαία «διαφανές».
Η συνάντηση μεταξύ Λαβρόφ και Ντόντικ πραγματοποιήθηκε την ίδια ημέρα που η Ρωσία εξαπέλυσε μια μεγάλη εισβολή με μη επανδρωμένα αεροσκάφη στον πολωνικό εναέριο χώρο, η οποία, σύμφωνα με το ISW, είχε επίσης ως στόχο να δοκιμάσει την ενότητα του ΝΑΤΟ και της ΕΕ.
Το ISW υπενθύμισε ότι το Κρεμλίνο χρησιμοποιεί εδώ και καιρό τη σχέση του με τη Δημοκρατία Σέρπσκα για να ασκήσει επιρροή στα Βαλκάνια, να προκαλέσει διχασμό στην Ευρώπη και να υπονομεύσει τις συμφωνίες του Ντέιτον που υποστηρίζονται από τις ΗΠΑ, με στόχο να βυθίσει την περιοχή ξανά στο χάος.
Ο Μίλοραντ Ντόντικ, ο ηγέτης των Σερβοβόσνιων, διετέλεσε ένα από τα τρία μέλη της προεδρίας της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, ενός συλλογικού οργάνου που εκπροσωπεί το υψηλότερο αξίωμα στη χώρα. Μετά τους πολέμους της δεκαετίας του 1990, η προεδρία αποτελείται από τρία μέλη: έναν Σέρβο (από τη Δημοκρατία Σέρπσκα), έναν Κροάτη και έναν Βόσνιο (και οι δύο από την Ομοσπονδία της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης).
Αυτοί οι εκπρόσωποι υπηρετούν τετραετείς θητείες και αντικατοπτρίζουν τις εθνοτικές και θρησκευτικές διαιρέσεις της χώρας, με τους Σέρβους ως επί το πλείστον Ορθόδοξους, τους Μουσουλμάνους και τους Κροάτες που είναι Καθολικοί. Αυτή η σύνθετη δομή είναι το αποτέλεσμα του εύθραυστου συμβιβασμού που ενσωματώνεται στις Συμφωνίες του Ντέιτον, οι οποίες υπογράφηκαν το 1995 με την υποστήριξη διεθνών εγγυητών, των ΗΠΑ, της Γερμανίας, του Ηνωμένου Βασιλείου, της Γαλλίας και της Ρωσίας.
Στις 26 Φεβρουαρίου 2025, ένα βοσνιακό δικαστήριο έκρινε τον Ντόντικ ένοχο για ανυπακοή στον Ύπατο Εκπρόσωπο και τον καταδίκασε σε φυλάκιση ενός έτους. Την 1η Αυγούστου, το Εφετείο επικύρωσε την καταδίκη.
Ο Ντόντικ δήλωσε δημόσια ότι θα αγνοήσει την απόφαση. Στις 27 Μαρτίου, το δικαστήριο εξέδωσε διεθνές ένταλμα σύλληψης για τον Ντόντικ με την κατηγορία της απειλής της συνταγματικής τάξης της Βοσνίας.
Παρά την εντολή σύλληψης, ο Ντόντικ πέρασε στη γειτονική Σερβία και ταξίδεψε στη Μόσχα, όπου συναντήθηκε με τον Βλαντιμίρ Πούτιν, εξοργίζοντας την ΕΕ.
Σε όλα αυτά όμως η ουσία είναι που διαφεύγει στους δυτικούς, και αυτή έχει να κάνει με την αδήριτη ανάγκη των Σέρβων της Βοσνίας, να κάνουν ότι οι Αλβανοί στο Κόσσοβο, απαιτώντας αυτοδιάθεση, αυτονομία και ανεξαρτησία.
