Η συμφωνία οριοθέτησης της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) ανάμεσα σε Κύπρο και Λίβανο, που υπεγράφη το 2007 αλλά παρέμενε «παγωμένη» για σχεδόν δύο δεκαετίες, επιστρέφει δυναμικά στο προσκήνιο, προκαλώντας αναταράξεις στον γεωπολιτικό χάρτη της Ανατολικής Μεσογείου.
Η απόφαση της Βηρυτού να προχωρήσει προς κύρωση της συμφωνίας θεωρείται στρατηγικής σημασίας, καθώς ενισχύει την ασφάλεια των θαλασσίων ζωνών και ταυτόχρονα αποδυναμώνει το αφήγημα της Άγκυρας περί «Γαλάζιας Πατρίδας».
Το μήνυμα προς την Άγκυρα
Για χρόνια, ο Λίβανος απέφευγε να επικυρώσει τη συμφωνία υπό τον φόβο πιέσεων από την Τουρκία και τη Συρία, αλλά και εξαιτίας της επιρροής της Χεζμπολάχ, που θεωρούσε κάθε συνεργασία με δυτικά ή φιλοϊσραηλινά κράτη «απειλή για την εθνική κυριαρχία».
Σήμερα, ωστόσο, η εικόνα αλλάζει. Μετά τη συμφωνία Λιβάνου – Ισραήλ για τις θαλάσσιες ζώνες το 2022, η Βηρυτός δείχνει έτοιμη να μπει στο τραπέζι της διπλωματίας του Διεθνούς Δικαίου, αφήνοντας πίσω τη ρητορική των τετελεσμένων που προωθεί η Άγκυρα.
Η πιθανή επικύρωση της συμφωνίας Κύπρου – Λιβάνου θα προσθέσει έναν ακόμα κρίκο στην αλυσίδα συνεργασιών που περιλαμβάνει ήδη Αίγυπτο, Ισραήλ και Ελλάδα, δημιουργώντας ένα μπλοκ χωρών με κοινή βάση το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS).
Οι επιπτώσεις στην Ανατολική Μεσόγειο
Η εξέλιξη αυτή ενισχύει την ενεργειακή σταθερότητα της περιοχής, καθώς η Κύπρος κατοχυρώνει νομικά τις θαλάσσιες ζώνες της και προωθεί την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων φυσικού αερίου με τη συνεργασία των εταιρειών Total, Eni και Qatar Energy.
Για την Τουρκία, που επιμένει να μην αναγνωρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία, πρόκειται για ένα ακόμα διπλωματικό πλήγμα. Η «Γαλάζια Πατρίδα» βλέπει σταδιακά να περιορίζεται από συμμαχίες βασισμένες στη νομιμότητα και όχι στην ισχύ.
Τα έμμεσα οφέλη για την Ελλάδα
Η Ελλάδα, χωρίς να συμμετέχει άμεσα, ωφελείται διπλωματικά και νομικά, καθώς η νέα συμφωνία ενισχύει την ελληνική θέση για την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών βάσει του Διεθνούς Δικαίου.
Η Αθήνα παρακολουθεί τις εξελίξεις με προσοχή, γνωρίζοντας πως κάθε βήμα νομιμότητας στην περιοχή αποδυναμώνει τις μονομερείς τουρκικές αξιώσεις στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο.
Ένα μήνυμα ισορροπίας και συνεργασίας
Η οριστική κύρωση της ΑΟΖ Κύπρου – Λιβάνου θα αποτελέσει σαφές μήνυμα ότι η διπλωματία και η συνεργασία υπερισχύουν των απειλών και των πιέσεων.
Σε μια εποχή που η Άγκυρα προσπαθεί να επιβάλει ρόλο ρυθμιστή, η Κύπρος και ο Λίβανος δείχνουν τον δρόμο της συνεννόησης και του διεθνούς σεβασμού, επιλέγοντας τη νομιμότητα αντί της πρόκλησης.
