Η Ευρωπαϊκή Ένωση ενέκρινε ένα νέο πακέτο κυρώσεων κατά της Ρωσίας, που στρέφεται στα πιο καίρια σημεία της ρωσικής οικονομίας: το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και τον τραπεζικό τομέα.
Επισήμως, η απόφαση παρουσιάζεται ως ακόμη ένα «μήνυμα» προς το Κρεμλίνο για να σταματήσει τον πόλεμο στην Ουκρανία. Ωστόσο, το παρασκήνιο δείχνει κάτι βαθύτερο — έναν συνεχιζόμενο ενεργειακό πόλεμο συμφερόντων, όπου οι Ευρωπαίοι πληρώνουν το τίμημα.
Τι περιλαμβάνουν τα νέα μέτρα
Η δανική προεδρία της Ε.Ε. ανακοίνωσε πως το νέο πακέτο θα πλήξει:
τον λεγόμενο «σκιώδη στόλο» των ρωσικών πετρελαιοφόρων,
τις μεγάλες εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου,
αλλά και τραπεζικά δίκτυα που, σύμφωνα με τις Βρυξέλλες, συμβάλλουν στη χρηματοδότηση του πολέμου.
Το σχέδιο εγκρίθηκε μετά την άρση των αντιρρήσεων από Ουγγαρία και Σλοβακία, οι οποίες εξασφάλισαν εξαιρέσεις στα ενεργειακά. Πρόκειται για το 19ο πακέτο κυρώσεων μέσα σε δύο χρόνια, που αναμένεται να επικυρωθεί και επίσημα με γραπτή διαδικασία.
Τι κρύβεται πίσω από τη βιτρίνα των «κυρώσεων»
Η Ρωσία, παρ’ όλες τις κυρώσεις, συνεχίζει να πουλάει ενέργεια μέσω τρίτων χωρών και παράλληλων δικτύων. Το λεγόμενο «σκιώδες σύστημα» διακίνησης πετρελαίου —με σημαίες Μάλτας, Παναμά ή Λιβερίας— εξακολουθεί να λειτουργεί.
Η Ε.Ε. γνωρίζει αυτή την πραγματικότητα, όμως επιλέγει να διατηρεί την εικόνα πίεσης προς τη Μόσχα, ενώ στην πράξη το ενεργειακό κόστος μετακυλίεται στα ευρωπαϊκά νοικοκυριά.
Για τον μέσο πολίτη στην Ελλάδα, αυτό σημαίνει ακριβότερα καύσιμα, νέες πιέσεις στην ενέργεια και πιθανές ανατιμήσεις στα τρόφιμα και στις μεταφορές. Το «παιχνίδι» των κυρώσεων έχει μετατραπεί σε μπρα ντε φερ μεταξύ Βρυξελλών, Μόσχας και Ουάσινγκτον, με τους λαούς να πληρώνουν τον λογαριασμό.
Η παράλληλη κίνηση των ΗΠΑ
Μία ημέρα πριν από την ευρωπαϊκή ανακοίνωση, η Ουάσινγκτον —υπό τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ— προχώρησε σε δικές της κυρώσεις κατά ρωσικών πετρελαϊκών εταιρειών. Η σύμπτωση δεν είναι τυχαία.
Πολλοί αναλυτές βλέπουν συντονισμένη πίεση των Δυτικών, όχι μόνο για στρατιωτικούς λόγους, αλλά και για ανακατανομή της αγοράς ενέργειας. Οι ΗΠΑ επιδιώκουν να ενισχύσουν το δικό τους LNG στην Ευρώπη, αντικαθιστώντας τη ρωσική εξάρτηση με αμερικανική.
Ο «πόλεμος» των σωλήνων και οι επιπτώσεις στην Ελλάδα
Η Ελλάδα, ως χώρα-μέλος της Ε.Ε. και κόμβος για τη μεταφορά φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο, βρίσκεται στο επίκεντρο των εξελίξεων.
Το ενδεχόμενο νέων περιορισμών στις εισαγωγές LNG ή αυξήσεων στο κόστος μεταφοράς μπορεί να επηρεάσει άμεσα:
την τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος,
το κόστος μετακίνησης,
και την εσωτερική αγορά τροφίμων και προϊόντων.
Με λίγα λόγια, κάθε νέα «ευρωπαϊκή κυρώση» επιστρέφει στους Ευρωπαίους πολίτες ως λογαριασμός στα ταμεία και στις αντλίες.
Το πολιτικό μήνυμα πίσω από τις αποφάσεις
Η Ε.Ε. προσπαθεί να δείξει ενότητα, όμως οι διαφωνίες στο παρασκήνιο είναι έντονες. Οι χώρες του Βορρά πιέζουν για σκληρές οικονομικές κινήσεις, ενώ τα κράτη του Νότου —όπως η Ελλάδα, η Ιταλία και η Ισπανία— ανησυχούν για τις κοινωνικές συνέπειες.
Στην πράξη, οι κυρώσεις ενισχύουν τη γεωπολιτική ρήξη με τη Ρωσία, αλλά δεν έχουν αλλάξει την πορεία του πολέμου. Αντιθέτως, δημιουργούν νέα μέτωπα μέσα στην ίδια την Ευρώπη, η οποία καλείται να ισορροπήσει ανάμεσα στην «αλληλεγγύη» και στην επιβίωση.
