Η Ευρωπαϊκή Ένωση εισέρχεται σε μια κρίσιμη φάση της ενεργειακής και γεωπολιτικής της στρατηγικής, καθώς οι υπουργοί Ενέργειας των κρατών μελών συνεδριάζουν σήμερα στο Λουξεμβούργο με στόχο την υιοθέτηση ενός μέτρου που θα σημάνει την πλήρη και μόνιμη απαγόρευση εισαγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου από τη Ρωσία.
Η απόφαση αυτή εντάσσεται στο πλαίσιο των κυρώσεων που έχουν επιβληθεί στη Μόσχα λόγω της συνεχιζόμενης στρατιωτικής εισβολής στην Ουκρανία. Οι υπουργοί επιδιώκουν να διαμορφώσουν κοινή ευρωπαϊκή θέση, η οποία θα αποτελέσει τη βάση για τις τελικές διαπραγματεύσεις με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Χρονοδιάγραμμα και νομική διαδικασία
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει ήδη εκφράσει τη στήριξή του στην πρόταση μέσω ψηφοφορίας την περασμένη εβδομάδα, γεγονός που επιτρέπει την έναρξη των επίσημων διαπραγματεύσεων με τις εθνικές κυβερνήσεις. Η πρόταση προβλέπει την πλήρη απαγόρευση εισαγωγών πετρελαίου, φυσικού αερίου μέσω αγωγών και υγροποιημένου φυσικού αερίου (ΥΦΑ) έως το 2028, το αργότερο.
Η έγκριση της απαγόρευσης θα γίνει με απλή πλειοψηφία, κάτι που σημαίνει ότι χώρες όπως η Ουγγαρία και η Σλοβακία, οι οποίες εξαρτώνται ενεργειακά από τη Ρωσία, δεν θα μπορούν να ασκήσουν βέτο.
Πρόωρη απαγόρευση του ρωσικού ΥΦΑ και οικονομικά δεδομένα
Παράλληλα, εξετάζεται η δυνατότητα πρόωρης απαγόρευσης των εισαγωγών ρωσικού ΥΦΑ, στο πλαίσιο της επόμενης δέσμης κυρώσεων. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, η Ρωσία εξακολουθούσε να καλύπτει περίπου το 20% των εισαγωγών φυσικού αερίου της ΕΕ το 2024, ενώ το πρώτο εξάμηνο του 2025, τα κράτη μέλη εισήγαγαν ΥΦΑ από τη Ρωσία αξίας σχεδόν 4,5 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Οι κυρώσεις αυτού του τύπου μπορούν να υιοθετηθούν χωρίς τη συμμετοχή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, εφόσον υπάρξει συμφωνία μεταξύ των 27 κρατών μελών, γεγονός που επιταχύνει τη διαδικασία.
Προσωρινός χαρακτήρας των κυρώσεων
Τα μέτρα χαρακτηρίζονται προσωρινά, με την προοπτική να αρθούν όταν τερματιστεί ο πόλεμος στην Ουκρανία και όταν οι Βρυξέλλες κρίνουν ότι δεν υπάρχει πλέον λόγος για την επιβολή τους.
Η επικείμενη συμφωνία μεταξύ των κρατών μελών και του ΕΚ θα σηματοδοτήσει το τέλος των εισαγωγών υδρογονανθράκων από τη Ρωσία, ένα βήμα με σημαντικές γεωπολιτικές και οικονομικές συνέπειες.
Παράλληλες διπλωματικές εξελίξεις
Στο Λουξεμβούργο, οι υπουργοί Εξωτερικών θα συζητήσουν επίσης τις εξελίξεις στους πολέμους στην Ουκρανία και στη Μέση Ανατολή. Στη συνεδρίαση αναμένεται να συμμετάσχει και ο Ουκρανός υφυπουργός Εξωτερικών Αντρίι Σιμπίχα, ενισχύοντας τη διπλωματική διάσταση της συνάντησης.
Η συνεδρίαση πραγματοποιείται λίγες ημέρες μετά τη συνάντηση του Ντόναλντ Τραμπ με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι στην Ουάσιγκτον, καθώς και την ανακοίνωση επικείμενης συνάντησης του Τραμπ με τον Βλαντίμιρ Πούτιν στην Ουγγαρία, γεγονότα που προσδίδουν ιδιαίτερη σημασία στο ευρωπαϊκό συμβούλιο.
Χρηματοδότηση επανορθώσεων και κυρώσεις
Στο τραπέζι των συζητήσεων βρίσκεται και η πρόταση για χρήση δεσμευμένων ρωσικών πόρων ως εγγύηση για δάνειο, το οποίο θα χρηματοδοτήσει πολεμικές επανορθώσεις προς την Ουκρανία. Παράλληλα, εξετάζεται η 19η δέσμη κυρώσεων κατά της Ρωσίας, ενισχύοντας περαιτέρω την πίεση προς τη Μόσχα.
Μέση Ανατολή και ρόλος της ΕΕ
Η ΕΕ θα συζητήσει επίσης τη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός στη Λωρίδα της Γάζας. Αν και δεν συμμετείχε ενεργά στις διαπραγματεύσεις μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς, ευρωπαίοι αξιωματούχοι δηλώνουν ότι σκοπεύουν να διεκδικήσουν ενεργό ρόλο στην αποκατάσταση της σταθερότητας στην περιοχή.
Ωστόσο, η επίτευξη κοινής θέσης μεταξύ των κρατών μελών παραμένει δύσκολη. Μία από τις προτάσεις που θα εξεταστούν είναι η αναστολή επιβολής δασμών στις εισαγωγές από το Ισραήλ, ως μέτρο διπλωματικής πίεσης.
