Μια φιλόδοξη πρόταση της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, για την κατασκευή ενός «τείχους» από μη επανδρωμένα αεροσκάφη στα εξωτερικά σύνορα της Ευρώπης, με στόχο την προστασία από πιθανές απειλές της Ρωσίας, έχει προκαλέσει αντιδράσεις και σκεπτικισμό σε βασικές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.
Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, μιλώντας σε δημοσιογράφους λίγο πριν τη συνάντηση των ηγετών της ΕΕ στην Κοπεγχάγη, δεν έκρυψε την επιφυλακτικότητά του. «Είμαι επιφυλακτικός με τέτοιους όρους. Τα πράγματα είναι λίγο πιο περίπλοκα», ανέφερε χαρακτηριστικά, επισημαίνοντας ότι υπάρχουν πιο πιεστικές αμυντικές προτεραιότητες.
Ο Μακρόν δεν αρκέστηκε στην κριτική, αλλά πρότεινε μια πιο στοχευμένη προσέγγιση: «Χρειαζόμαστε προηγμένα συστήματα προειδοποίησης για να προβλέπουμε καλύτερα τις απειλές, πρέπει να αποτρέπουμε με ευρωπαϊκές δυνατότητες πυρός μεγάλου βεληνεκούς και πρέπει να έχουμε περισσότερα συστήματα άμυνας εδάφους-αέρος και συστήματα αντιμετώπισης μη επανδρωμένων αεροσκαφών», τόνισε.
Η πρόταση της φον ντερ Λάιεν επανήλθε στο προσκήνιο μετά από σειρά παραβιάσεων του ευρωπαϊκού εναέριου χώρου από drones, με περιστατικά να έχουν καταγραφεί στην Πολωνία, Ρουμανία, Δανία και Νορβηγία. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η ευρωπαϊκή πλευρά δείχνει τη Ρωσία ως υπεύθυνη.
Το σχέδιο για το «τείχος» δεν είναι καινούργιο. Πρωτοπαρουσιάστηκε πέρυσι από χώρες της «πρώτης γραμμής» – εκείνες που συνορεύουν με τη Ρωσία – και υιοθετήθηκε από την φον ντερ Λάιεν στην ομιλία της για την Κατάσταση της Ένωσης τον περασμένο μήνα.
Ωστόσο, και η Γερμανία εμφανίζεται επιφυλακτική. Ο υπουργός Άμυνας, Μπόρις Πιστόριους, μιλώντας στο Φόρουμ Ασφαλείας της Βαρσοβίας, δήλωσε: «Άμυνα από μη επανδρωμένα αεροσκάφη, φυσικά, αλλά όχι με τείχος από μη επανδρωμένα αεροσκάφη», υπογραμμίζοντας ότι υπάρχουν πιο επείγουσες προτεραιότητες.
Η συζήτηση γύρω από το «τείχος drones» φέρνει στην επιφάνεια και ένα παλιό ευρωπαϊκό δίλημμα: πώς η γεωγραφία επηρεάζει τις στρατηγικές επιλογές. Οι χώρες που βρίσκονται κοντά στα ρωσικά και ουκρανικά σύνορα βλέπουν την απειλή πιο άμεσα, ενώ οι υπόλοιπες υιοθετούν μια ευρύτερη οπτική.
Ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, στην παρέμβασή του, έθεσε το ζήτημα της ισόρροπης ευρωπαϊκής άμυνας: «Οποιοδήποτε κοινό ευρωπαϊκό έργο άμυνας δεν μπορεί να περιορίζεται μόνο στα ανατολικά σύνορα της ηπείρου. Πρέπει να βλέπει την ασφάλεια της Ευρώπης συνολικά… Πρέπει να καλύπτονται επίσης τα νοτιοανατολικά και τα νότια σύνορα της Ευρώπης, έτσι ώστε η ήπειρός μας να είναι θωρακισμένη έναντι οποιασδήποτε πιθανής μελλοντικής απειλής». Την ίδια θέση εξέφρασε και η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι.
Από την άλλη πλευρά, η πρωθυπουργός της Λετονίας Έβικα Σιλίνα και ο πρόεδρος της Λιθουανίας Γκιτάνας Ναουσέντα στήριξαν την πρόταση, τονίζοντας το χάσμα αντιλήψεων μεταξύ των χωρών της πρώτης γραμμής και εκείνων που βρίσκονται πιο μακριά από τα ρωσικά και ουκρανικά σύνορα.
Ο Μακρόν επανήλθε στο θέμα, προτείνοντας ότι οι Ευρωπαίοι θα πρέπει να επικεντρωθούν στην κοινή ανάπτυξη συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης, στην προμήθεια τοπικών δυνατοτήτων αποτροπής για βαθιές επιθέσεις, όπως βαλλιστικοί πύραυλοι, και στην ενίσχυση των συστημάτων αεράμυνας.
