Στην τελευταία ενημέρωση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για τη Συρία, ο Ειδικός Απεσταλμένος του Γενικού Γραμματέα, Γκίαρ Πέντερσεν και ο Αναπληρωτής Γενικός Γραμματέας Ανθρωπιστικών Υποθέσεων, Τομ Φλέτσερ, απηύθυναν σαφή έκκληση για ανανέωση της διεθνούς δέσμευσης, ώστε η χώρα να μπορέσει να ξεφύγει από την παρατεταμένη κρίση που τη μαστίζει.
Ιστορική υπενθύμιση και εύθραυστη εκεχειρία
Ο κ. Πέντερσεν ξεκίνησε την παρέμβασή του με μια αναφορά στην επέτειο της επίθεσης με χημικά στη Γούτα το 2013, χαρακτηρίζοντάς την ως «οδυνηρή υπενθύμιση της οδύνης των Σύρων πολιτών» και των σοβαρών παραβιάσεων του διεθνούς δικαίου που δεν πρέπει να επαναληφθούν.
Στη συνέχεια, εστίασε στις πρόσφατες συγκρούσεις στη Σουέιντα, σημειώνοντας ότι η εκεχειρία της 19ης Ιουλίου έχει αποτρέψει μέχρι στιγμής την επιστροφή στη γενικευμένη βία, αλλά παραμένει εύθραυστη και αποτελεί ενδιάμεση ανακωχή, όχι θεμέλιο για μακροπρόθεσμη σταθερότητα. Παρότι υπάρχουν τριμερείς προσπάθειες από ΗΠΑ, Ιορδανία και τις συριακές αρχές, ο κίνδυνος αναζωπύρωσης παραμένει υπαρκτός χωρίς μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης.
Ο απεσταλμένος του ΟΗΕ αναφέρθηκε σε καταγγελίες για ωμότητες, όπως η εκτέλεση άοπλου άνδρα με ιατρική στολή στο Εθνικό Νοσοκομείο της Σουέιντα, ζητώντας δημοσιοποίηση των πορισμάτων και λογοδοσία για όλους τους δράστες. Παράλληλα, προειδοποίησε ότι οι τοπικές αποσχιστικές προθέσεις ενισχύουν διχαστικά αφηγήματα και υπονομεύουν την ενότητα της χώρας.
Πολιτική διαδικασία και εκλογές
Ο κ. Πέντερσεν χαιρέτισε το διάταγμα για την έμμεση εκλογή των δύο τρίτων της προσωρινής Λαϊκής Συνέλευσης, επισημαίνοντας ότι οποιαδήποτε διαδικασία που δεν διασφαλίζει διαφάνεια και ισότιμη συμμετοχή όλων των μεγάλων συριακών ομάδων, με ορατή παρουσία των γυναικών, θα επιτείνει τον σκεπτικισμό και θα εμποδίσει τη συμφιλίωση.
Τόνισε ότι η μετάβαση πρέπει να οδηγήσει σε νέο Σύνταγμα, μέσα από λαϊκή συναίνεση και ελεύθερες, δίκαιες εκλογές, ενώ ζήτησε την πλήρη εφαρμογή του Ψηφίσματος 2254, για μια συριακή, χωρίς αποκλεισμούς, πολιτική διαδικασία που θα προστατεύει τα δικαιώματα όλων και θα επιτρέπει στον λαό να καθορίσει ειρηνικά, ανεξάρτητα και δημοκρατικά το μέλλον του.
Ανθρωπιστική εικόνα και ανάγκες
Ο Τομ Φλέτσερ παρουσίασε την ανθρωπιστική διάσταση της κρίσης, υπενθυμίζοντας ότι 16 εκατομμύρια Σύροι εξακολουθούν να χρειάζονται ανθρωπιστική στήριξη. Μόνο από τις πρόσφατες συγκρούσεις, πάνω από 185.000 άνθρωποι εκτοπίστηκαν, ενώ σε περιοχές όπως η Σουέιντα, οι νεοαφιχθέντες ξεπερνούν τον υπάρχοντα πληθυσμό, με αποτέλεσμα την κατάρρευση των υπηρεσιών.
Παρά τις δυσκολίες, οι υπηρεσίες του ΟΗΕ και οι εταίροι του παρέχουν σε σχεδόν 3,5 εκατομμύρια ανθρώπους κάθε μήνα τρόφιμα, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και νερό. «Διανέμουμε ψωμί σε 2 εκατομμύρια ανθρώπους ημερησίως», σημείωσε χαρακτηριστικά.
Ο αξιωματούχος του ΟΗΕ αναφέρθηκε επίσης στη χειρότερη ξηρασία των τελευταίων τριών δεκαετιών, η οποία απειλεί την επισιτιστική ασφάλεια εκατομμυρίων. Με περισσότερους πόρους, όπως είπε, μπορούν να εξασφαλιστούν κρίσιμα φάρμακα για ένα εκατομμύριο επιπλέον ανθρώπους τον μήνα και να αποκατασταθεί η πρόσβαση σε νερό για 5 εκατομμύρια.
Σύνδεση πολιτικής μετάβασης με ανοικοδόμηση
Οι δύο αξιωματούχοι συνέδεσαν την πολιτική μετάβαση με την προοπτική ανοικοδόμησης. Ο κ. Πέντερσεν προειδοποίησε ότι χωρίς αξιόπιστες μεταρρυθμίσεις, ισχυρότερους θεσμούς και σαφή δέσμευση στο κράτος δικαίου, η διεθνής στήριξη κινδυνεύει να σπαταληθεί ή να παρεκτραπεί.
Από την πλευρά του, ο κ. Φλέτσερ κάλεσε για επενδύσεις και χαλάρωση των κυρώσεων, ώστε να δημιουργηθούν οι συνθήκες για μια μετάβαση από την ανθρωπιστική στήριξη στην ανάκαμψη και την ανοικοδόμηση.
Ο κ. Πέντερσεν έκλεισε την παρέμβασή του με μια ισχυρή επισήμανση: η Συρία παραμένει «σε τεντωμένο σχοινί», και η πορεία προς μια κυρίαρχη, ειρηνική και χωρίς αποκλεισμούς χώρα απαιτεί το θάρρος του συμβιβασμού, την πειθαρχία στην τήρηση του κράτους δικαίου και τη σοφία να θυμόμαστε ότι η ενότητα χτίζεται με κατανόηση και διάλογο, όχι με βία.
Εκλογές και ελληνική παρέμβαση
Η Συρία αναμένεται να διεξαγάγει κοινοβουλευτικές εκλογές μεταξύ 15 και 20 Σεπτεμβρίου 2025, τις πρώτες μετά την απομάκρυνση του πρώην προέδρου Μπασάρ αλ-Άσαντ. Η διαδικασία προβλέπει τη δημιουργία εκλεκτορικού σώματος σε κάθε συριακό κυβερνείο για την εκλογή των δύο τρίτων από τις 210 έδρες, ενώ το υπόλοιπο ένα τρίτο θα διοριστεί απευθείας από τον μεταβατικό πρόεδρο.
Ο αναπληρωτής μόνιμος αντιπρόσωπος της Ελλάδας, Ιωάννης Σταματέκος, τόνισε ότι η ασταθής κατάσταση της ασφάλειας στη Συρία, μετά τη φρικτή βία στη Σουέιντα και την πρόσφατη επίθεση στην ορθόδοξη εκκλησία του Προφήτη Ηλία στη Δαμασκό, απαιτεί επείγουσα δράση.
«Η μεταβατική δικαιοσύνη και η λογοδοσία για όλα τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν θα είναι ζωτικής σημασίας», ανέφερε χαρακτηριστικά. Χαιρέτισε την ανακοίνωση των εκλογών ως σημαντικό βήμα προς μια ουσιαστική πολιτική μετάβαση χωρίς αποκλεισμούς, σύμφωνα με το Ψήφισμα 2254 του Συμβουλίου Ασφαλείας, και τόνισε την ανάγκη συμμετοχής όλων των ομάδων της συριακής κοινωνίας.
Ο κ. Σταματέκος επιβεβαίωσε τη δέσμευση της Ελλάδας για την κυριαρχία, την ανεξαρτησία, την ενότητα και την εδαφική ακεραιότητα της Συρίας, μετά και τη συνάντηση του Έλληνα υπουργού Εξωτερικών, Γιώργου Γεραπετρίτη, με τον Σύρο ομόλογό του στην Αθήνα.
Τέλος, υπογράμμισε την ανάγκη ενίσχυσης της διεθνούς ανθρωπιστικής ανταπόκρισης και εξέφρασε πλήρη αλληλεγγύη προς τον συριακό λαό, ο οποίος αντιμετωπίζει τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, όπως πυρκαγιές και σοβαρή ξηρασία.
